Þjóðviljinn - 14.02.1985, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Leyndarmál í 25 liðum
Þegar ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar
tók viö völdum í hitteðfyrra stóö hún fyrir hinum
harðvítugustu aðgerðum sem nokkru sinni hafa
verið framkvæmdar á íslandi. Allar þessar að-
gerðir sem ríkisstjórnin framkvæmdi þá, og síð-
an hafa verið framkvæmdar einkennast af því,
að þær beinast allar gegn launafólki en eru
fjármagnseigendum og fyrirtækjum sérstak-
lega í verslun og þjónustu til góða.
Kaupgjaldið var skorið niður jafnt og þétt og
er núna nær 30% minna en það var árið 1982.
Táknrænt fyrir þessa ríkisstjórn var svo afnám
mannréttinda í landinu; verklýðshreyfingunni
var bannað að fara í verkföll með lögum einsog í
Póllandi og Steingrímur Hermannsson hótaði
verkafólki lögregluaðgerðum ef ólögin yrðu
brotin á bak aftur - en það var sami Steingrímur
og talaði í sjónvarpi í fyrrakvöld um samráð við
verklýðshreyfinguna á þessu ári sem kæmi í
staðinn fyrir launahækkanir.
í verkfallsátökunum sl. haust sýndi launafólk
að það eru takmörk fyrir því sem það unir af
hálfu stjórnvalda. Það er ekki endalaust hægt
að troða á launafólki. Um síðir gafst ríkisstjórnin
upp í haust og leyfði samninga um kauphækk-
anir, en tók þær jafnharðan til baka með gengis-
fellingu og óðaverðbólgu sem hún reynirsvo að
kenna launafólkinu um.
Ríkisstjórn Steingríms tapaði tiltrú kjósenda
og skoðanakannanir gefa rækilega til kynna að
meirihluti kjósenda vill þessa ríkisstjórn frá, -
hún hefur fengið mörg tækifæri og klúðrað þeim
öllum. Almenningur er orðinn þreyttur á henni,
hún er vond ríkisstjórn.
Steingrímur Hermannsson hefur næstum því
jafn gott pólitískt nef og síamstvíburi hans í and-
anum, Albert Guðmundsson og reyndi því eins
og hann gat að fá ríkisstjórninni breytt; nýja
ráðherra í skiptum fyrir gamla og óvinsæla.
Jafnframt þessu tilkynnti hann um víðtækar
efnahagsráðstafanir; tillögur sem lagðar yrðu
fram þegar þing kæmi saman.
Um ekkert af þessu náðist samkomulag
innan ríkisstjórnarflokkanna og því komu engar
efnahagstillögur heldur vangaveltur sem fáir
taka mark á. Málgagn fjármálaráðherra, Morg-
unblaðið, talar um óþarfa eftirvæntingu og mál-
gagn forsætisráðherra NT nennir varla að segja
frá plagginu.
Steingrímur er hins vegar lævís einsog fyrri
daginn og upplýsir alþjóð um það að hann hafi
sett saman í tómstundum sínum tímaplan á
efnahagsaðgerðirnar. Hann upplýsti í sjónvarp-
inu í fyrrakvöld að hann hefði engum sýnt þetta
plagg, sem kemur í stað efnahagstillagnanna-
en Albert huggaði þjóðina og sagði að forsætis-
ráðherra væri alveg treystandi til að gera svona
áætlun. Forsætisráðherra hefur hins vegar
upplýst að þingflokkum stjórnarinnar væri ekki
treystandi fyrir trúnaðarmálum, þannig að líkur
standa til að enginn fái að vita um tímaáætlun
Steingríms Hermannssonar í 25 liðum.
Máske gerir það heldur ekkert til, því af alþingi
lifir ekki nema 17 dagar fyrir deildarfundi á
þessu þingi - og enginn tími vinnst til að af-
greiða 25 frumvörp frá ríkisstjórninni. Þá er
hægt að stjórna með bráðabirgðalögum og
banna mannréttindi á ný, það eru stjórnarhættir
sem þeir kunna að meta herramennirnir og
hefðarfrúrnar í ríkisstjórninni.
Forsætisráðherra og fjármálaráðherra hafa
lýst því yfir að þeir væru ekki til viðræðu um
launahækkanir. Hins vegar vilja þeir það sem
þeir kalla „samráð. Það samráð verður ekki við
alþingi, ekki við þingflokka ríkisstjórnarinnar
sem ekki er treystandi fyrir trúnaðarmálum og
ekki við launafólk sem hefur hafnað ríkisstjórn-
inni. Með hverjum á þá Steingrímur Hermanns-
son leyndarmál sitt í 25 liðum? - Verður „sam-
ráðið“ ef til vill við „skuggaráðuneyti'1 í Garðast-
rætinu? -óg.
KUPPT OG SKORIÐ
Skuldafen
húsbyggjenda
Um þessar mundir brenna fá mál
jafn heitt á jafn mörgum íslend-
ingum og húsnæðismálin. Alls
staðar á landinu eru fjölskyldur í
þann veginn að missa hálfköruð
hús sín. Það má segja að ástæð-
urnar séu fyrst og fremst af
þrennum toga spunnar:
í fyrsta lagi hafa afborganir
hækkað miklu meir en tekjumar,
því einsog allir vita eru laun ekki
lengur vísitölubundin. Það eru
lánin hins vegar. Gunnar G.
Schram, þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins gerir þessu snotur skil í
DV fyrr í vikunni:
„Tökum dæmi. Lán að upphæð
krónur 120þúsund, sem tekið var
í upphafi verðtryggingar árið
1979, var orðið 796 þúsund á
gjalddaga 1984 eftir að af því
hafði verið greitt það ár og öll
árin áður. í upphafi jafngilti árleg
afborgun af þessu láni 3 mánað-
arlaunum verkamanns en
jafngilti 6,6 mánaðarlaunum
1984.
Ef miðað er við taxta verslun-
armanna kemur í ljós að verðt-
ryggt lán tekið í árslok 1979 hjá
Lífeyrissjóði verslunarmanna
hefur rúmlega áttfaldast en laun
hafa aðeins rúmlega fimmfaldast.
Sá, sem slíkt lán fékk er því 50
prósent lengur nú að vinna fyrír
afborgunum en þegar hann tók
lánið“.
Snarvitlaus
vfsitala
í öðru lagi er verðtrygging
húsnæðislána frá Byggingarsjóði
ríkisins miðuð við snarvitlausa
vísitölu einsog Þjóðviljinn rakti
mjög rækilega í gær. Verðtrygg-
ingin er reiknuð út frá lánskjara-
vísitölunni (sem grundast að % á
framfærsluvísitölunni og lA á
byggingarvísitölu) sem hækkar
hraðar en byggingarvísitalan.
Þetta leiðir til þess að maður sem
fær andvirði einnar íbúðar lánað
þarf í fyllingu tímans að greiða
raunvirði'tveggja íbúða til baka.
Þetta má einfalda með tilbúnu
dæmi: Lán sem tekið var 1980 og
nægði þá til að kaupa 100 fet af
timbri vex svo að raungildi að
fullgreitt með verðbótum nægir
það til að kaupa mun meir en
svarar til 100 feta af timbri.
Viðbótardæmi um fáránleika
lánskjaravísitölunnar er svo það,
að verðhækkanir til að mynda á
brennivíni og tóbaki leiða til þess
að skuldir húsbyggjenda stór-
hækka (því framfærsluvísitalan
hækkar). Þannig leiddu verð-
hækkanir síðustu 11 mánaða á
þessum vörum eingöngu til þess
að öll lán til húsbyggjenda á síð-
asta ári hækkuðu um 24 miljónir!
Fyrirkomulag verðtryggingar-
innar í dag leiðir því til þess að
húsbyggjendum er í rauninni gert
að greiða okurskatt af lánum sín-
um til lánveitandans.
Hurðarás
Steingríms
í ofanálag bætist svo, að hús-
næðismálastjórnarlánin koma
miklu seinna til lántaka en gert er
ráð fyrir. Fólk ræðst af bjartsýni
og stórhug í að byggja og tekst þá
á hendur ákveðnar greiðslu-
skyldur sem byggjast á því að
húsnæðismálastjórnarlánin komi
á réttum tíma. Um langt skeið
hefur það hins vegar ekki gengið.
Menn grípa þá til þess að brúa
bilið með skammtímalánum,
greiða af þeim háa vexti þannig
að þegar húsnæðismálastjórnar-
lánin loksins koma hrökkva þau
ekki til að greiða skammtímalán-
in í bönkunum.
Þessi þrjú atriði leiða til þess að
ótrúlegur fjöldi ungs fólks sem er
að reyna að koma upp húsnæði á í
gífurlegum þrengingum um þess-
ar mundir. Fjöldi nauðungarupp-
boða hefur því sjaldan verið jafn
mikill og núna.
Það var þess vegna fróðlegt að
sjá viðbrögð Steingríms Her-
mannssonar, forsætisráðherra
þegar hann var í sjónvarpsþætti í
fyrrakvöld spurður út í hvaða
bjargráð ríkisstjórnin hefði í hyg-
gju fyrir þetta fólk.
Það verður bara að selja, var
svar forsætisráðherrans, það hef-
ur reist sér hurðarás um öxl.
Beiskur
mjöður
Staðreyndin er einfaldlega sú,
að ríkisstjórnin hefur ekkert ráð
til lausnar húsbyggjendum í
vanda. Innan hennar tókst ekki
samstaða um tekjuöflun með
stóreignaskatti og skyldusparn-
aði á hátekjur einsog Alexander
Stefánsson félagsmálaráðherra
hafði þó nánast lofað fólki. Málið
er einfaldlega það, að í stjórnar-
liðinu er ekki pólitískur vilji til að
leysa úr nauðum ungs fólks sem
er flækt í okurneti banka- og
húsnæðiskerfisins. Það er sá
beiski mjöður sem mönnum er
boðinn úr kaleik Steingríms Her-
mannssonar.
Menn geta bara selt, verður þá
væntanlega næsta kosninga-
slagorð Framsóknarflokksins.
Albert situr
Albert Guðmundsson fór ekki
beinlínis á kostum í þessum sama
sjónvarpsþætti en talaði hins veg-
ar á borð við heilt málfundafélag.
Það sem merkilegast kom frá
honum hæstvirtum fjármálaráð-
herra voru endurteknar ástar-
játningar hans til samráðherra
sinna. „Það er sko engin misklíð
hjá okkur“ var viðkvæðið.
Þetta er mjög lýsandi fyrir við-
horf Alberts til núverandi ríkis-
stjórnar. Hann vill lífdaga hennar
sem lengsta, því honum er það
fulljóst að eftir sjálfsmörk sín úr
BSRB verkfallinu mun flokkur-
inn aldrei veita honum tækifæri á
ráðherrasæti í annarri ríkisstjórn.
Ekki heldur viðreisnarstjórninni
sem Sjálfstæðisflokkinn er farið
að dreyma um.
Svo Albert ætlar að sitja og
sitja. -ÖS
DJ0ÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphéðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: ðskar Guðmundsson.
Fróttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Guðjón
Friðriksson, Helgi Guðmundsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, Mörður Árnason, Ólafur Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson,
Víðir Sigurðsson (íþróttir).
Ljósmyndir: Einar ólason, Einar Karlsson.
Útlit og hönnun: Filip Franksson, Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Útbreiðslustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýsingar: Anna Guðjónsdóttir, Ásdís Kristinsdóttir,
Hreiðar Sigtryggsson.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Símavarsla: Margrét Guðmundsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmæður: Bergljót Guðjónsdóttir, Ólöf Húnfjörð.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Utkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 30 kr.
Sunnudagsverð: 35 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 330 kr.
Afgreiðsla blaðsins er opin á laugardögum
frá kl. 9 til 12, beinn sími: 81663.
4 SÍÐA - ÞJÖÐVILJINN Fimmtudagur 14. febrúar 1984