Þjóðviljinn - 12.06.1985, Síða 13

Ræða Svavars Gestssonar við útvarpsumrœðurnar í gœr
Þeir hugsa of mikið
um eigið skinn
Nýsókn íatvinnumálum. Mætti aukaþjóðarframleiðslu umlO-15 prósentmeð betri nýtingu.
Um aldamót gœtu 18þúsund manns verið í nýjum iðngreinum einsog upplýsingaiðnaði. Fullvinnsla sjávarafla
gœti gefið fimm og hálfan miljarð. Fiskeldi getur skapað meiri auð en nemur verðmætiþorskaflans. íslenskthugvit.
„Þeir hugsa of mikið um eigið
skinn, en ekki um fjöldann.”
Þannig komst Steingrímur Her-
mannsson að orði á dögunum.
Um hverja var hann að tala? Var
það Seðlabankinn? Nei, auðvitað
ekki. Var það Verzlunarráð ís-
lands? Nei, auðvitað ekki, því
þaðan tekur ríkisstjórnin stefnu
sína. Voru það bankarnir eða ok-
urlánasjoppurnar sem eru nú í
umboði ríkisstjórnarinnar að fé-
fletta húsbyggjendur, á nauðung-
aruppboðunum, bændur og út-
vegsmenn? Nei, auðvitað ekki
því með því hefði forsætisráð-
herrann hitt sjálfan sig og stefnu
sína fyrir. Nei, vissulega var
ráðherrann ekki að skamma
þessa þröngu sérhagsmunahópa,
þennan örlitla minnihluta fjár-
magnseigenda sem nú ráða fs-
landi. Nei, forsætisráðherrann og
formaður Framsóknarflokksins
var að tala um bændur. Það er
athyglisvert hvernig
Framsóknarflokkurinn hefur
fjarlægst uppruna sinn í núver-
andi ríkisstjórn. Hann lætur allt
falt fyrir ráðherrastólana, svo
gjörsamlega að þegar formaður
Framsóknarflokksins byrstir sig
loksins þá ræðst hann gegn bænd-
um og þar með í rauninni öllum
þeim sem búa við svipaðar að-
stæður vegna stjórnarstefnunnar,
húsbyggjendum og framleiðslu-
atvinnuvegum.
Kaldar kveðjur
Og fiskverkunarfólkið sem
skapar þau meginverðmæti sem
við lifum á fær líka kaldar kveðj-
ur þessa dagana: Fellt er frum-
varp Guðmundar J. Guðmunds-
sonar um kauptryggingu verka-
fólks. Frumvarpið var allt í senn,
byggðamál, jafnréttismál og
mannréttindamál. Jafnréttismál
vegna þess að meginhluti starfs-
fólks í fiskiðnaði eru konur,
mannréttindamál vegna þess að
flestir hópar í landinu hafa þegar
fyrir löngu tryggt sér lögvarinn
eða samningsbundinn rétt and-
spænis fyrirvaralausum uppsögn-
um, en byggðamál vegna þess að
meirihluti fiskvinnslunnar fer
fram á landsbyggðinni. Öryggis-
leysið í fiskverkunarhúsunum er
ein meginástæða fólksflóttans
utan af landi og kaupið er svo
svívirðilega lágt, að fólk leitar sér
að öðrum störfum annars staðar-
ef það þá kemst í burtu vegna
þess að íbúðirnar úti á landi eru
óseljanlegar með öllu. Staðan er
nú þannig að fiskvinnslan getur
ekki látið vinna í dýrustu pakkn-
ingar þannig að lágu launin í fisk-
iðnaðinum valda beinu tjóni í
verðmætasköpun þjóðarbúsins í
heild.
Framleiðslan er undirstaða
lífskjaranna og framleiðslan get-
ur aldrei gengið ef verkafólkinu
er sýnd fyrirlitning eins og sú sem
birtist í siðlausum kauptöxtun-
um.
Þessi láglaunastefna hittir fyrir
alla þá sem síst skyldi. Um þessar
mundir eru fóstrur að ganga út af
dagheimilum Reykjavíkur-
borgar. Þar eru mannaskipti svo
ör að þess eru dæmi að sama
barnið hafi haft yfir sér 12 starfs-
menn á einu besta dagheimili
Reykjavíkur s.l. níu mánuði.
Kennarar eru að hverfa frá störf-
um vegna lágra launa. Þannig er
vegið að undirstöðunni allri:
Framleiðslustéttirnar að gefast
upp, húsbyggjendur að missa
íbúðarholurnar á nauðungarupp-
boðum, bændur að yfirgefa
sveitirnar, uppeldis- og
menntakerfið í upplausn.
En á sama tíma og þetta gerist
vaða afturhaldsöflin yfir landið
með hroka og stærilæti sem aldrei
fyrr í sögunni. Stuttbuxnadeildin
í Sjálfstæðisflokknum æðir hér
um þingsalina þessa dagana með
forsætisráðherra í tjóðurbandi og
það ber ekki á minnstu viðleitni
Framsóknarforystunnar til þess
að streitast á móti. Stuttbuxna-
deildin beitir sér fyrir tug-
milljónagjöfum úr sjóðum borg-
arbúa til gæðinga sinna á sama
tíma og útsvör í Reykjavík eru
hærri en nokkru sinni fyrr. Borg-
arstjórinn ákveður nú að afhenda
þekktri íhaldsfjölskyldu Bæj-
arútgerð Reykjavíkur. Þannig
eru dæmin utan endis og spurn-
ingin er: Vill þjóðin hafa þetta
svona? Eða er ekkert við þessu
að gera?
Ránvaxtastefnan
Er það óhjákvæmilegt að
launin verði jafnlág til frambúðar
og þau eru nú - 25-30% lægri en
þegar ríkisstjórnin tók við?
Er það kannske óhjákvæmilegt
að vextir séu okurháir áfram, eins
og ákveðið var af ríkisstjórninni í
fyrra og nú eru allt að drepa?
Ránvaxtastefnan var innleidd að
kröfu Alþýðuflokksins og það er
hún sem er auk lágu launanna
stærsta efnahagsvandamálið á ís-
landi í dag.
Er kannske óhjákvæmilegt að
frystihúsin nærri lokist vegna
þess að þar er greitt allt of lágt
kaup?
Er það kannske óhjákvæmilegt
að kennarar, fóstrur og aðrar
uppeldisstéttir hafi lág laun og
flýi starfsgreinina?
Ekkert af þessu er óhjákvæmi-
legt, en það er vísvitandi stefnt að
því að brjóta niður félagslega
þjónustu til þess að geta komið
upp einkaskólum og einka-
dagheimilum og einkasjúkra-
húsum. Það er pólitík, stjórnmál,
sem þessu ræður, trúarofstæki
frjálshyggjunnar birtist okkur
með þessum hætti, enda lagði
helsti hugmyndafræðingur þeirra
til að sala á eiturlyfjum yrði gef-
inn frjáls eins og það var orðað,
en frelsi þeirra þýðir áþján fjöld-
ans.
Niðurskurður -
nauðungaruppboð
En þá skuluð þið góðir hlust-
endur gera ykkur ljóst að með því
að kjósa íhaldið eru menn að
kjósa nauðungaruppboðin á
íbúðum og skipum, kjósa niður-
skurð í skólakerfinu, kjósa lágt
kaup, kjósa vaxtaokrið, kjósa
byggðaeyðingu. Það er kominn
tími til þess að fólk átti sig á sam-
hengi atkvæðis síns og valdsins í
landinu. Þeir sem styðja íhaldið
eru að kjósa gegn sínum eigin
hagsmunum. Eða er það kannske
þetta þjóðfélag sem fólk vill? Þar
sem húsnæðismálin eru rædd við
geðlækna, þar sem valdastéttin
greiðir sjálfri sér nefndalaun,
ráðgjafalaun og starfsmannalaun
sem eru margföld laun sam-
kvæmt kauptöxtunum? Vill fólk
aukið misrétti þar sem hinir ríku
verða ríkari og hinir fátæku fá-
tækari? Ég hef enga trú á því að
svo sé og ég bendi á hliðstætt
dæmi: f verkfalli BSRB stóðu
menn hlið við hlið úr öllum
stjórnmálaflokkum - enginn lét
sér til hugar koma að bregðast
félögum sínum og brjótast af
verkfallsvaktinni né að fremja
verkfallsbrot. En stuðningur við
íhaldið er hliðstæður - vegna þess
að stuðningur við íhaldsöflin
jafngildir árás á eigin hagsmuni
yfirgnæfandi meirihluta þjóðar-
innar.
Hvaða flokkur ætli það sé sem
hefur lagt sig fram um að berjast
gegn stjórnarstefnu leiftursókn-
arinnar? Ætli það sé Alþýðu-
flokkurinn sem með glamri og
töfrabrögðum hefur dregið að sér
athygli að undanförnu? Nei,
vegna þess að stefna formanns
Alþýðuflokksins er átakanlega
lík stefnu íhaldsins svo að flokk-
arnir geta fyrirstöðulaust runnið
saman í ríkisstjórn strax eftir
næstu kosningar. Ætli það séu
nýju flokkarnir? Hafa þeir breytt
einhverju í þágu félagslegra sjón-
armiða? Nei, því miður. Þvert á
móti bendir allt til þess að sundr-
ung félagshyggjufólks sé ein
meginástæðan fyrir stórsókn
afturhaldsins á öllum sviðum,
meðal annars sérstaklega gegn
konum. Staða þeirra hefur ekki
batnað heldur versnað. Það var
athyglisvert að þessir þrír flokkar
vildu ekki taka þátt í því að
mynda landsstjórnarafl gegn
íhaldinu. Með því lýstu þessir
flokkar ábyrgðarleysi sínu
gagnvart alþýðu þessa lands.
Eina mótvægið
Eini stjórnmálaflokkurinn sem
getur myndað mótvægi við í-
haldsöflin og framsókn hægri afl-
anna er Alþýðubandalagið. Það
er sama hvort um er að ræða
kjaramál, þjóðfrelsismál eða
menningarmál - hvað eina sem
nefnt er: Alls staðar eru ítrustu
andstæður milli íhaldsins og
Alþýðubandalagsins. Það er
lífsnauðsyn fyrir þjóðfélagið að
þetta jafnvægi sé afdráttarlaust
og það er kjósenda að gera það
upp við sig hvort þeir kjósa
nauðungaruppboð leiftursóknar-
innar, miðjumoðið eða félagsleg
sjónarmið Alþýðubandalagsins.
Og við höfum bent á leiðir sem
eru færar: Við höfum flutt ítar-
legar tillögur um efnahagsmál,
um kauptryggingu, um húsnæð-
ismál og um hvers konar menn-
ingarmál, en þau eru líka hluti af
lífskjörum okkar. Við höfum
sýnt fram á að þjóðin þarf ekki að
una þeim afarkostum sem
stjórnvöld skammta alþýðu-
heimilunum í landinu. Við neit-
um því að skorturinn taki öll völd
í landinu. Við neitum því að
skorturinn taki öll völd á heimil-
unum.
Um leið og stjórnarherrarnir
vaða hér um með hroka hefur
það gerst í vetur að langtímum
saman hefur þingið verið stjórn-
laust. Það tækifæri hafa þing-
menn úr öllum flokkum notað sér
til þess að ná samstöðu um veiga-
mikil mál - utanríkismál, hús-
næðismál og jafnréttismál þar
sem alls staðar hefur náðst
verulegur árangur. Þá var fellt
frumvarp um sölu á Sements-
verksmiðju ríkisins. Þessi mál og
málatilbúnaður stjórnarand-
stöðunnar í vetur og heilleg til-
lögugerð Alþýðubandalagsins í
flestum málaflokkum hafa litla
athygli vakið vegna þess að
fréttamennirnir hafa aðallega
sagt frá bjórumræðum hér á þing-
inu. Það segir að mínu mati meira
um fréttamennina en um þing-
mennina.
Kauptrygging
Nú standa yfir samningar um
kaup og kjör verkafólks í
landinu. Vinnuveitendasam-
bandið hefur boðið upp á kjara-
samninga sem í raun myndu festa
láglaunastefnuna í sessi til fram-
búðar. Það er háskalegt. Samn-
ingur án kaupmáttartryggingar er
ekki mikils virði eins og dæmin
sanna. Þess vegna hefur Alþýðu-
bandalagið markað þá megin-
afstöðu sína að kaupmáttar-
trygging hljóti að vera úrslita-
atriði. Jafnframt þarf að tryggja í
samningum að kaupmáttur launa
aukist verulega frá því sem nú er.
Núverandi kaupstig er óþolandi
og niðurlægjandi, um leið og það
er efnahagslega fráleitt. Á
miðstjórnarfundi Alþýðubanda-
lagsins nýlega sýndu ungir hag-
fræðingar fram á það að lágu
launin eru aðalefnahagsvanda-
málið á íslandi því þau leiða til
stöðnunar þegar fram í sækir þeg-
ar kaupstig er miklu lægra en í
samkeppnislöndum okkar.
Alþýðubandalagið telur það
eitt meginverkefni íslenskra
stjórnmála nú að byggja upp
sterkt mótvægi við íhaldið, afl
sem getur varist við hlið verka-
lýðshreyfingarinnar, afl sem get-
ur sótt fram til nýrra og betri
lífskjara. Við viljum fá fólkið til
þess að líta upp úr bónus-
kúguninni og vinnuþrældómnum
og gera sér grein fyrir því að þrátt
fyrir vaxandi vandamál sem nú-
verandi ríkisstjórn er um að
kenna eru verulegir möguleikar á
öllum sviðum. Við verðum
auðvitað að gera okkur ljóst að
stórfelld erlend skuldasöfnun má
ekki eiga sér stað og við verðum
líka að koma í veg fyrir að gengið
verði á höfuðstói lífrænna auð-
linda okkar. En þrátt fyrir þetta
Miðvikudagur 12. júní 1985 ÞJÖÐVILJINN - SÍÐA 13