Þjóðviljinn - 19.07.1985, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Þeir em allir Kjötkrókar
Á árinu 1983 nam heildarkjötneysla íslend-
inga 15.535 tonnum. Á síðasta ári dróst neyslan
saman um tæplega 1000 tonn, var í heild sinni
14.560 tonn. Samdrátturinn varð í nær öllum
tegundum kjöts, þannig að hitti fyrir svín sem
kindur. Að vísu jókst sala fuglakjöts lítillega en
það er tæpast marktæk aukning.
Ríkisstjórn Framsóknarflokksins og Sjálf-
stæðisflokksins brást þannig við, að ákvarða
hækkanir á kjötinu til að enn færri hefðu efni á
að kaupa það en áður. Það gerði hún með
útgáfu reglugerðar um 130% kjarnfóðurgjald.
Afleiðingar þessarar pólitísku ákvörðunar
ríkisstjórnarinnar er nú að koma í Ijós í formi
mótmælaályktana sem rignir yfir ríkisstjórnina.
Jón Helgason landbúnaðarráðherra gerði
ekki annað með útgáfu reglugerðar sinnar en
að framkvæma þá stjórnarstefnu sem
Sjálfstæðis- og Framsóknarflokkurinn ákváðu í
sameiningu. Reglugerðin er gefin út á grund-
velli nýrra laga sem stjórnarflokkarnir stóðu
saman að um Framleiðsluráð landbúnaðarins.
Auk þessa var gert ráð fyrir tekjuöflun af
hækkun fóðurgjaldsins um 100 miljónum á
þessu ári í fjárlögum ríkisstjórnarinnar.
Það er því alveg rétt sem segir í leiðara mál-
gagns forsætisráðherra í gær, að það má
undarlegt heita að formaður Sjálfstæðisflokks-
ins, Þorsteinn Pálsson, sem stóð að fjárlögun-
um, og nýju lögunum um Framleiðsluráð land-
búnaðarins, skuli nú láta einsog hann beri enga
ábyrgð. Stjórnarflokkarnir eru báðir ábyrgir fyrir
þessari nýju aðför að kjötframleiðendum í
landinu, - og að neytendum ekki síst, sem allt
þurfa að greiða í formi hærra búvöruverðs.
Það er vægast sagt undarleg pólitík hjá Fram-
sóknarflokknum og Sjálfstæðisflokknum sem
standa að þessari hækkun búvöru í landinu, að
bregðast þannig við samdrætti kjötneyslu að
hækka verðið. Hvað hafa kjötframleiðendur
gert þessari ríkisstjórn?
Ríkisstjórnin fer nú að uppskera svo sem hún
til sáir. Félögin mótmæla hinni pólitísku ákvörð-
un Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokks-
ins í langri bunu: kúabændur á Suðurlandi, ali-
fuglabændur, kjúklingabændur og Neytenda-
samtökin. Þjóðviljinn tekur undir með áskorun
Neytendasamtakanna um að viðurkenndur
verði réttur almennings til að njóta eins lágs
matvælaverðs og unnt er. Það eru stjórnvöld
sem eru ábyrg fyrir hinu háa matvælaverði og
nánast hlægilegt þegar formaður Sjálfstæðis-
flokksins reynir að skjóta sér undan ábyrgðinni
af eigin gerðum. Með fóðurgjaldshækkuninni
hefur Sjálfstæðisflokknum og Framsóknar-
flokknum tekist að finna enn eina leið til að veiða
kjötbita uppúr innkaupatöskum landsmanna.
láglaunasamningar hiynja
í Þjóðviljanum í gær er greint frá því, að stjórn-
endur Búlandstinds á Djúpavogi hafi brugðist
þannig við láglaununum í fiskvinnslunni að
greiða konum sem þar starfa aukalega fyrir
börn. Greiðslan nemur 18 krónum átímann fyrir
eitt barn en séu börnin fleiri en eitt á aldrinum
0-7 ára fær hún 9 krónur á tímann fyrir hvert
þeirra. Þessum kostnaði er ætlað að mæta
kostnaði við gæslu barnanna meðan móðirin
vinnur. Þessar aukagreiðslur geta numið allt að
6200 krónum á mánuði. Þannig hefurfyrirtækið
tekið að sér verkefni sveitarfélags og ríkis með
því að kosta sjálfsagða félagslega þjónustu og
hundsað samninga um láglaun sem nægja
engum til framfærslu. Til samanburðar við 6200
krónurnar má geta þess að með samningunum
á dögunum hækkuðu mánaðarlaun fiskvinnslu-
konu með sjö ára starfsreynslu um 822 krónur.
í Þjóðviljanum í gær er einnig freint frá því að
fiskvinnslufyrirtæki á Vestfjörðum hafi auglýst
eftir fólki í vinnu og boðið 160 krónur í dagvinnu-
tímakaup, sem er nær helmingi hærra tímakaup'
en taxtarnir segja til um. Auk þess var boðið upp
á frítt húsnæði, fæði og ferðir.
Það hefur margoft verið sýnt fram á að það
borgar sig margfalt fyrir fiskvinnslufyrirtæki að
hafa vönu og góðu starfsfólki á að skipa, -og að
helmingi hærri laun eru fljót að borga sig fyrir
fyrirtækið. Það getur heldur ekki nokkur lifandi
maður lifað af taxtakaupi - og því eru samning-
arnir nú að hrynja.
-óg.
KLiPPT OGSKORID
Gervihnatta-
sjónvarp
Á dögunum var í leiðara NT
fjallað um mikla tónleika sem út-
varpað var um allan heim í góð-
gerðaskyni. Þar segir:
„Einnig var sjónvarps-
sendingjn sjálf fyrirboði þess sem
koma skal. Næstum því öll heims-
byggðin gat fylgst með einstökum
atburði á sjónvarpsskermum sín-
um. Innan fárra ára verða send-
ingar af þessu tagi daglegt brauð.
Og sá tími koma mun, að við
munum geta stillt á tugi
sjónvarpsstöðva um allan heim,
sem stöðugt minnkar.”
Þessi spá er líklega rétt í stórum
dráttum. Fjölmiðlatæknin
breytist mjög ört. Nú kostar það
enn svo miklar tilfæringar að taka
niður sjónvarpsdagskrár frá
gervihnöttum, að sá kostnaður er
í sjálfu sér „sía” sem gerir mögu-
legt að stunda tiltekna fjölmiðla-
pólitík í hverju landi. En næst á
dagskrá er DBS, Beint sjónvarp
frá gervihnetti. Það gerir ráð fyrir
svo öflugum boðum, að hægt er
að taka við þeim á tiltölulega litla
„diska” sem einstök heimili - eða
nokkur saman, hafa ráð á. Þá er
komið að því sem NT talar um,
að menn geta horft á allskonar
sjónvarpsefni héðan og þaðan.
Þá er líka komið að því að hvert
þjóðríki ræður ekki lengur yfir
fjölmiðlun í sínu landi. Stundum
er bent á að þetta hafi fyrir löngu
gerst með hljóðvarp - en það er
smámál og allt annars eðlis en
það sjónvarpsævintýri sem hér er
á minnst.
David Webster, sem er yfir-
maður skrifstofu BBC í Banda-
ríkjunum hefur skrifað grein um
þessi mál í tímaritið Dialogue.
Hann talar meðal annars um það,
að stjórnir ríkja viti ekki sitt rjúk-
andi ráð. Það sem þær gera eða
láta ógert á þessu sviði beri vott
um mikla ringulreið - stundum sé
verið að hugsa um að örva vissa
hátækniþjónustu, stundum um
að tryggja atvinnu, stundum um
að vernda þjóðmenningu, stund-
um er hugsað sem svo, að mark-
aðslögmálin muni leiða allt á
besta veg, en í sömu mund eru
uppi ráðagerðir um að reyna að
móta einhverja opinbera stefnu
eða þjóðlega. Greinarhöfundur
er bersýnilega ekki á því að skyn-
samlegast sé að láta allt reka á
tæknireiðanum:
„Sjónvarpsdagskrár endur-
spegla þau gildi sem virt eru í
landinu sem býr þær til. Jafnvel
þótt þær séu ópólitískar eru þær
ekki hlutlausar. Þær kunna að
vera góðar eða slæmar frá list-
rænu sjónarmiði, en það sem
mestu varðar er að þær eru ekki
þínar dagskrár. Því er það, að ef
þjóð á sér menningu sem er nokk-
urs virði og hún telur að eigi að fá
traustan sess í þeim fjölmiðli sem
ríkjandi er, þá mætir hún nú ný-
jum vanda. Þjóðir sem hafa við-
kvæm ný fjölmiðlakerfi gætu lent
undir forræði þeirra sterku.”
Við íslendingar
Eins og liggur reyndar í augum
uppi. Ef við lítum til þess sem
skrifað er á íslandi, þá verður
einatt svipað uppi og í fyrrnefnd-
um leiðara NT: þetta er að koma,
bráðum sjáum við ótal rásir.
Flestir eru ánægðir, telja að því
meir sem framboðið er því betra.
Færri spyrja um mögulegar af-
leiðingar þessarar þróunar, hvort
og hvernig skuli bregðast við
henni.
Menn eru víst að búa sig undir
það í anda nýrra útvarpslaga að
brydda upp á einkasjónvarpi.
DBS, Beint sjónvarp frá gervi-
hnöttum, gerir þau áform öll úr-
elt áður en af stað er farið.
Hvernig ætti stöð á örlitlum
markaði eins og hér að geta lifað
af auglýsingum, þegar fjöl-
þjóðarisar sveima yfir og allt um
kring með sitt DBS? Meira að
segja skreppur saman innlendur
auglýsingamarkaður ef að líkum
lætur, hinn alþjóðlegi hluti hans
stingur sér niður úr alþjóðlegum,
það er að segja engilsaxneskum
gervihnöttum. Líklega verður
allt tal um það, hvort Islendingar
eigi að dreifa kröftum sínum á
fleiri eða færri innlendar
sjónvarpsstöðvar út í hött. Spurt
verður hvernig og hvort ríkis-
útvarpið plumi sig sem eini vett-
vangur íslenskrar tungu í
sjónvarpsframboði sem getur
svosem leitt til þess, að mikið af
börnum heyri jafnmikið af ensku
á uppvaxtarárum og íslensku,
eða meira!
Hið mögulega
og æskilega
Bretinn sem ég var að vitna til
kemur reyndar inn á þetta: menn
verða að styrkja sína eigin fram-
leiðslu á sjónvarpsefni. Hann
segir m.a.:
, JHver ætti að vera grundvöllur
fyrir skynsamlegri afstöðu ríkis-
stjórna? Fyrsta reglan ætti að
vera: „meira er ekki alltaf betra”.
Og önnur reglan sú, að „það sem
er mögulegt er ekki alltaf æski-
legt.”
Hvorutveggja reyndar í and-
stöðu við ríkjandi viðhorf hér á
íslandi. David Webster heldur
áfram:
„Stjórnir sem vilja gefa þegn-
um sínum fleiri sjónvarpsvalkosti
með tiltækri tækni - án þess að
skola burt vonum sem tengdar
eru við eigin framleiðslu á
sjónvarpsefni - ættu að byrja á
því að styrkja undirstöðu þeirrar
framleiðslu.”
Hann segir ennfremur, að
menn eigi ekki að vera að bæta á
sig fjarskiptamöguleikum án þess
að gera sér sæmilega skýra grein
fyrir því hvað það er sem þeir ætla
að senda út.
„Ef að einhver segir: Ég skal
gefa þér fimmtíu rásir. Þá er eina
rétta svarið: Fimmtíu rásir af
hverju?
Vegna þess, að magn er ekki
sama og valfrelsi. Eitt er, segir
hann að eiga kost á raunverulegri
fjölbreytni, annað að sitja uppi
með endalaust magn „af stöðluð-
um einingum, sem kallast dag-
skrár, og eru framleiddar með
sem minnstri fyrirhöfn fyrir sem
allra stærstan áhorfendaskara.”
ÁB
Utkeyrsla, afgrelftsla, auglýslngar, ritstjórn:
Sfóumiila 6, Reykjavík, síml 81333.
Umbrot og setnlng: Prentsmlðja Þjóftviljans hf.
Prentun: Btaftaprent hf.
Verft I lausasölu: 30 kr.
Sunnudagsverft: 35 kr.
Áskriftarverft á mánufti: 360 kr.
Afgreiösla blaösins er opin á laugardögum
frá kl. 9 til 12, beinn slmi: 81663.
DJÚÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýöshreyfingar
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 19. júlí 1985
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Ritatjórar: Árni Bergmann, össur Skarphóðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Öskar Guðmundsson.
Fróttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Biaðamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Guðjón
Friðriksson, Helgi Guðmundsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, Mörður Árnason, Páll Valsson, Sigríður Pótursdóttir, Sævar Guð-
björnsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir), Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Einar Ólason, Valdís Óskarsdóttir.
Utlit og hönnun: Filip Franksson, Svava Sigursveinsdóttir.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrlfstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Utbroiöslustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýaingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Símavarsla: Jenny Borgedóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmæður: Bergljót Guðjónsdóttir, Ólöf Húnfjörð.
innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ólafur Björnsson.
Bflstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.