Þjóðviljinn - 16.08.1985, Side 7

Ágústa og Einar: Táraflóðið var ægilegt þegar við vorum að fara heim...Mynd Ari.
A.F.S.
Hvemig er að vera skiptinemi?
Spjallað við Agústu og Einar sem dvöldu í Kanada og Austurríki íheilt ár
Skiptinemasamtökin A.F.S.,
þau kannast margir viö. Ungir
krakkarsem æðatil útlanda
og sjást ekki heima í heilt ár.
Eignast nýja foreldra og
systkini og víkka sjóndeildar-
hringinn, einsog það heitir. En
hvernig er að vera skipti-
nemi? Til þess að komast að
því fengum við tvo krakka þau
Ágústu Hafliðadótturog Einar
Magnússon, til þess að segja
frá þessari einstöku upplifun.
Við byrjum á því að spyrja þau
til hvaða landa þau hafi farið og
hvers vegna.
Einar: Ég fór til Austurnkis og
var i litlu þorpi sem heitir
Deutschlandsberg, staðsett ná-
lægt landamærum Júgóslavíu. Ég
hef alltaf haft mikinn áhuga á að
kynnast öðru landi og annarri
þjóð, og því ekki Austurríki?
Agústa: Eg vildi helst af öllu
fara til Frakklands, en það var
ekki hægt. Ég var þó alla vega í
frönskumælandi landi, það var
Kanada. Fyrst var ég í bæ sem
heitir Lavalle, en eftir jólin fór ég
til annarrar fjölskyldu í Montre-
al. Það gekk ekki íLavalle, égvar
hjá einstæðri móður, og hún vildi
bara láta mig passa krakkann
sinn. Svo gekk illa að fá hana til
þess að kenna mér frönsku, því
hafði ég mestan áhuga á.
Einar: Það kemur stundum
fyrir að fólk verður að skipta um
fjölskyldu, því pappírsvinnan er
mun minni úti heldur en hér. Það
er alveg nauðsynlegt að það sé
vandað valið á heimili þegar
maður á að dveljast þar í heilt ár.
En skiptinemasamtökin eru svo
ung ennþá í sumum löndum að
það er misbrestur á því. Annars
var ég mjög heppinn, var hjá
mjög frjálslyndu fólki, miðað við
suma sem ég kynntist.
Agústa: Já, hjónin sem ég var
hjá í Montreal voru alveg frábær.
Þau voru ekkert kirkjurækin,
eins og margir í Kanada. Kaþól-
ikkarnir eru svo bænheitir, eins
og til dæmis amman í fjölskyld-
unni. Hún sagði ættingjunum
alitaf að þeir ættu bara að biðja
meira til Guðs ef eitthvað kom
upp á!
- Hvernig gekk að læra málin?
Einar: Það gekk ágætlega. í
upphafi talaði ég mikið ensku, en
eftir nokkrar vikur þá var ég bú-
inn að safna í sarpinn og dag einn
tók ég eftir því að ég talaði ein-
göngu þýsku. Kennararnir hjálp-
uðu líka svolítið til, með því að
tala hægt í tímum.
Agústa: Ég lærði einu sinni
frönsku á námskeiði, en var búin
að gleyma því öllu fyrir löngu.
Svo er framburðurinn allt annar í
Kanada. En ég var alveg farin að
bjarga mér upp úr áramótunum.
Það er reyndar svolítið skrítið, að
þrátt fyrir allan þennan þjóðern-
isríg hjá Kanadamönnum, að þá
voru heilmargir sem gátu talað
ensku við mig.
Þið fóruð í skóla úti, var það
ekki?
Agústa: Jú. Skólinn sem ég var
í var svipaður fjölbrautaskólan-
um hér, svona áfangakerfi. En ég
eignaðist eiginlega enga vini þar,
þetta voru allt 2-3 árum yngri
krakkar en ég, og ég var líka búin
að læra flest sem var kennt á loka-
ári. Ég umgekkst helst aðra
skiptinema úr A.F.S. Hitti þau á
helgum og svoleiðis.
Einar: Ég tók tónlistarbraut í
mínum skóla, aðallega af því að á
henni eru ekki kennd raun-
greinafög. Það er ekki svo gott að
ná árangri í efna- og eðlisfræði á
nýju tungumáli. En það voru
næstum eintómar stelpur í
bekknum, 18 stelpur, og svo vor-
um við tveir strákarnir. Og ég er
enginn áhugamaður um tónlist
sérstaklega, svo ég kynntist þeim
ekkert að ráði. En systir mín, sem
er jafnaldra mér, hún kom mér í
kynni við bekkinn sinn og þar
eignaðist ég fullt af vinum. En
skólinn sjálfur, hann skipti ekki
svo miklu máli, maður er þarna
til þess að kynnast landinu og
menningunni. Svo að ég fékk oft
frí til þess að skoða mig um,
auðvitað þurfti ég að skila afsök-
unarbréfi frá foreldrum til þess.
Hver var helsti munurinn á
skólagöngu úti og hér heima?
Agústa: Það er þessi gífurlega
kurteisi sem maður varð að venja
sig á, bæði í skóla og annars stað-
ar. Þegar ég kom heim núna þá
dauðbrá mér, munurinn á fram-
komu við til dæmis ókunnugt fólk
er svo mikill. Mér finnst fólk hér
stundum bara dónalegt. Því hafði
ég ekki tekið eftir áður.
Einar: Já, hjá mér þá þurfti
maður að bukka sig og beygja
fyrir kennurunum og aginn var
ferlegur. Það má til dæmis ekki
hafa hendur í vösum þegar þú
ávarpar kennara, og auðvitað
verður að þéra hann, alveg sama
þó þú þekkir hann vel. Og
reykingar eru stranglega bannað-
ar á skólasvæðinu. Það eru alltaf
send bréf heim með krökkunum
ef eitthvað er athugavert við
hegðun þeirra, og foreldrar kall-
aðir inn á teppi til skólameistara.
Ágústa: Það var lögð gífurleg
áhersla á að maður mætti alltaf í
skólann í Montreal. Og ef maður
var veikur þá varð að koma með
vottorð og bréf frá foreldrum.
Hvernig var félagslífíð í skólun-
um?
Ágústa: Ekkert. Þeir telja ekki
skólann vettvang fyrir annað en
lærdóm.
Einar: Það var alveg eins hjá
mér. Ég reyndi að stofna klúbb
sjálfur en það gekk ekki.
Hvað fínnst ykkur að þið hafíð
lært með þessari ársdvöl er-
lendis?
Einar: Það var svo margt. Ég
held að maður þroskist meira á
einu ári erlendis en á mörgum
árum hér heima. Maður er sjálf-
stæðari, duglegri við að bjarga
sér sjálfur. Og maður er miklu
víðsýnni og óhræddari við að
kynnast nýju fólki.
Ágústa: Já, ég er sammála Ein-
ari í þessu öllu. Og það var alveg
ferlegt að fara heim. Það var
fundur með öllum skiptinemun-
um áður en við fórum og tára-
flóðið var ægilegt. Allir grátandi
og svoleiðis. En maður reynir nú
að halda sambandi við fólkið,
skrifa bréf og heimsækja það ein-
hvern tíma aftur.
Einar: Já, almáttugur, það var
sko grátur og gnístan tanna síð-
ustu dagana. En flestir reyndu þó
að drekkja sorgum sínum, aðal-
lega í rauðvíni blönduðu í kók.
Og ég lofaði öllum að skrifa. Það
er alveg ákveðið að missa ekki
tengslin við þá sem maður kynnt-
ist úti. -
Og þá þakkaði blaðamaður
þeim Ágústu og Einari fyrir
spjallið, sem lauk reyndar á um-
ræðum um þá hugmynd að senda
stóra skiptinemahópa á milli
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna
árlega, og þau voru sammála því
að slíkt gæti örugglega stuðlað að
friði og bætt sambúð ríkjanna.
En á meðan Sovét er svona lokað
verður lítið úr þessari annars
góðu hugmynd í bráð. -vd
Föstudagur 16. ágúst 1985 ÞJÓÐVILJINN - SIÐA 7