Þjóðviljinn - 10.12.1985, Qupperneq 4

LEIÐARI
Hafskipshneykslið
Um margra ára skeið hefur ekkert mál haldið
gervöllu þjóðfélaginu í helgreipum á svipaðan
hátt og fjármálahneykslið í kringum Hafskip og
Útvegsbankann. Reiðin kraumar og sýður í
fólki, því að í Hafskipshneykslinu kristallast
ranglætið í íslensku samfélagi á óvenju skýran
hátt.
Óstjórn og spilling þeirra sem stjórnuðu Haf-
skip veldur því að við, fólkið á götunni, fáum
reikning upp á 400 miljónir. Það erum við sem
eigum að borga Hafskipsskattinn sem ósvífnir
fjármálamenn í stjórn skipafélagsins og bresta-
samt bankakerfi bjuggu í sameiningu til.
Hafskipsskatturinn er ekkert smáræði. Hann
leggur sig á mörg þúsund krónur fyrir hvert
einasta heimili í landinu, og eru þó útgjöldin
ærin fyrir. Á meðan ganga þeir heilir hildi frá og
brosa í auraðan kampinn sem eiga í rauninni
sökina. Pólarispallarnir og herðirnir og svein-
arnir sem stjórna Hafskip og sáu ósköpin koma
án þess að bregðast við, þeir sleppa jafn ríkir og
áður. Þeir aka áfram um á Range Roverunum
sínum, halda áfram að fara í skíðaferðir til
Austurríkis með fjölskyldur sínar tvisvar á vetri,
kaupa sér einbýlishús fyrir tugmiljónir og halda
veislur með þjónum í kjól og hvítu fyrir forystu
Sjálfstæðisflokksins eins og sumir stjórnendur
Hafskips gerðu. Þessir menn munu halda áfram
að fara í „viðskiptaferðalög" til útlanda til að
sukka á kostnað fyrirtækanna og stela þannig
undan skatti ómældum fjárhæðum. Þessir
menn halda áfram að braska. Við borgum.
Golfkúlurnarsem merktar voru Hafskip munu
lifa um ár sem tákn um munað og sóðalega
eyðslu hinnar nýríku auðmannastéttar. En
menn skulu varast að falla í þá gryfju að halda
að óhófið kringum Hafskip sé einsdæmi. Því
það er síður en svo raunin. Allir þeir sem tengj-
ast viðskiptum við útlönd á einhvern hátt lifa á
svipaðan hátt. Því miður. Við borgum.
Fjármálahneykslið kringum Hafskip og Út-
vegsbankann vekur fjölmargar spurningar um
alla þá bresti sem hljóta að vera í kerfinu fyrst
mistök einsog urðu í útlánum Útvegsbankans
gátu átt sér stað.
Hver er til dæmis hlutur forystu Sjálfstæðis-
flokksins? Hvaða þátt á hún í því að ótrúlegt
fjármagn rann í hít Hafskips og tapaðist?
Ýmsar spurningar vakna sérstaklega í
tengslum við einstaka ráðherra Sjálfstæðis-
flokksins. Þeir hafa orðið tvísaga, þeim hefur
ekki borið saman í afar mikilvægum atriðum og
það er nauðsynlegt að fá botn í þau mál til að
enginn vafi leiki á því hver hlutur þeirra var.
Matthías Á. Mathiesen þáverandi viðskipta-
ráðherra sagði í ræðu á Alþingi 18. júní sl. að
full veð væru fyrir hendi hjá Hafskip fyrir
skuldum þess við Útvegsbankann. En hinn 14.
nóvember sagði hinsvegar annar ráðherra,
Matthías Bjarnason, að þegar þann 3. júní hefði
legið fyrir að skipafélagið ætti ekki veð fyrir
skuldum, og vísaði í dagsettar upplýsingar sem
Seðlabankinn fékk samkvæmt eigin beiðni frá
Útvegsbankanum. Hvers vegna fór Matthís Á.
Mathiesen með rangt mál?
Albert Guðmundsson, iðnaðarráðherra,
gerði það að málsvörn sinni í umræðum á Al-
þingi 14. nóvember, að í tíð sinni sem stjórnar-
formanns Hafskips hafi vikuiega verið fylgst
með peningamálum Hafskips af aðallögfræð-
ingi Utvegsbankans, og ennfremur, að hann
vissi ekki betur en það væri enn gert. Halldór
Guðbjarnason, bankastjóri Útvegsbankans,
vísaði þessu alfarið á bug. Fór Albert Guð-
mundsson með rangt mál? Hversvegna?
Við áramót lá líka Ijóst fyrir, að staða Hafskip
hafði versnað að mun. Hvernig stendur á því, að
bankaráð og bankastjórar settu ekki strangara
eftirlit með fyrirtækinu? Var það virkilega vegna
þess, einsog Valdimar Indriðason núverandi
formaður bankaráðs og þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins orðaði það á svo bernskan hátt í sjón-
varpinu síðastliðið föstudagskvöld, að „við lifð-
um í voninni“?
Þegar kom fram í júlí þurfti engum blöðum að
fletta um, að skipafélaginu var ekki hugað líf.
Hvers vegna greip viðskiptaráðherra Matthías
Á. Mathiesen ekki til neinna ráða?
Fólkið á götunni á heimtingu á því að fá svör
við þessum spurningum, vegna þess, að VIÐ
BORGUM!
-ÖS
KLIPPTOG SKORIÐ
r ogmi'iraeneinsirullpenna virði
I ollum þjí>*'’ ORum eru stríð á
milli 8t/>* _ 'iorð séu og ekki
I sumum þjóð-
lilli kynþátta.
i stríö milli
_ ..cendur um það
uafa þak yfir hofuðið
^rjir ekki Árgangar eru
...arkaðir og þeir sem fengu ‘81. 82,
á3. 84 og ‘85 í eyrað. þegar þeir
gengu inn á húsnæðismarkaðinn,
I voru veiddir í gildru sem vonlítið
| er að loena úr
Kynslóð Magnúaar
sonar og velflestra
þjóðannnar er sú 1
ingjusama 1
uggt '
. m ■ :m. m
..eitir
„.luaar. fær
„.ima viðþáþraut
-pp þann kostnað af
hinna hólpnu aem sú
^.uimingjusama kynslóð var aldrei
rukkuö um. Þetta skal hún gera
samtímis og meðfram því sem hún
greiðir sínar eigin skuldir og helst
á bvo skömmum tima aö þaö taki
kekki nema 4-6 ár að vinda þakið
Éofan af henni. Eftir standa granda-
7 lausir heimilisfeður og ílla klæddar
' nueður með ekkert yfir sér og skilja
varla hvemig þetta gat gerst
LeMursókn
En þetta var leifturaókn frjáls-
{ hyggjunnar sem lukkaöist svona
kvel. Herbragöið var saman sett úr
Kjallarinn
STEINUNN
JÓHANNESDÓTTIR
LEIKKONA
verðtryggingu lána, hækkun vaxta
og lækkun kaupgjalds svo um
munaði. Og með þessan aðferð ’
mun einnig vera ætlunin að endur
reisa lifeyríssjóöina svo kynslóðin
sem tæmdi þá þurfi ekki að hafa
áhyggjurafellinm.
En hverjir hafa áhyggjur af þeim
kynslóð bama sem að sjálfsógðu
er einnig á ábyrgð húsbyggjenda.
Sú bamahjorð dvelst nú á dag-
heimilum og leikskólum sem rekin '
eru án fullmenntaðra fóstra í ollum
fóstrustórfum. Hún er viö nám í
skólum þar sem mikið vantar á að
allir kennarar séu með tilskilin
kennararéttindi.
Þessi bóm fá þau skilaboð að þau
skuli bara bjarga scr sjálf, eins og .
bóm hafa alltaf þurft að gera i
stríði
Kenning Magnúsar Bjamferðs-
sonar. um að sá sem er kominn í
greiðsluþrot og ekki getur lengur
borgað skuldir sínar sé þar með
orðinn þjófur, kann að standast l
rókfræðilega, hvað sem segja má I
um siðfræði þ«-ssara viöekipta I
kynslóðanna.
a „Kynslóð Magnúsar Bjamfreðssonar
” og velflestra ráðamanna þjóðarinnar
er sú hólpna og hamingjusama kynslóð
sem hefúr öruggt þak yfir höfuðið og fékk
þaðfyrirlítið."
Þjófarnir
Að þessu sinni bregðum við
útaf venjunni og birtum í heilu
lagi kjallaragrein eftir Steinunni
Jóhannesdóttur úr DV í gær:
Úr gullpenna Dagblaðsins Vis-
is hraut á dögunum athyglisverð
grein um þjófa.
Þar var á ferðinni kenning sem
hlýtur að teljast óvenju frumleg
og sannkölluð gullpenna-
kenning. Kenningin um það
hverjir séu þjófar í íslensku
þjóðfélagf.
Hafi einhver lesandi búist við
að sjá þar nefndan til sögunnar
þann álitlega hóp okrara og
svindlara, sem stundað hafa iðju
sína, óáreittir neðanjarðar þar til
alveg nýverið að lögregla, ríkis-
stjórn og bankaeftirlit fór að gera
við þá athugasemdir, komst hann
fljótt að því að það var misskiln-
ingur.
Kenningin er um allt aðra
þjófa.
Þjófar skulu þeir heita sem
fengið var það sögulega hlutverk
öðrum fremur að greiða niður er-
lendar skuldir þjóðarinnar.
Þjófar skulu þeir heita sem
ekki fá lengur risið undir þvf
göfuga, sögulega hlutverki og eru
nú í þann veginn að missa hálf-
byggð hús sfn í hendur uppboðs-
haldara.
Heiðursmerki
fyrir Magnús
Þjófar skulu þeir heita sem
hafa verið sviptir aleigunni.
Ég vænti þess að Magnús
Bjarnfreðsson verði tafarlaust
sæmdur nýju heiðursmerki af
vinnuveitendum sínum. Maður
sem setur fram svo geysihaglega
kenningu hlýtur að vera stjórn-
arformanninum Sveini R.
Eyjólfssyni og framkvæmdastjór-
anum Herði Einarssyni mjög að
skapi þessa dagana og meira en
eins gullpenna virði.
í öllum þjóðfélögum eru stríð á
milli stétta þó mishörð séu og
ekki öll jafnmannskæð. í sumum
þjóðfélögum eru stríð á milli kyn-
þátta. Á íslandi er skollið á stríð
milli kynslóða, stríð sem stendur
um það hverjir skuli hafa þak yfir
höfuðið og hverjir ekki. Ár-
gangar eru markaðir og þeir sem
fengu ’81, ’82, ’83, ’84 og ’85 í
eyrað, þegar þeir gengu inn á
húsnæðismarkaðinn voru veiddir
í gildru sem vonlítið er að losna
úr.
Kynslóð Magnúsar Bjarn-
freðssonar og velflestra ráða-
manna þjóðarinnar er sú hólpna
og hamingjusama kynslóð sem
hefur öruggt þak yfir höfuðið og
fékk það fyrir lítið.
„Þjófa“-kynslóðin, sem nú
heitir svo eftir fyrirsögn Magnús-
ar, fær á hinn bóginn að glíma við
þá þraut að greiða upp þann
kostnað af húsnæði hinna hólpnu
sem sú hamingjusama kynslóð
var aldrei rukkuð um. Þetta skal
hún gera samtímis og meðfram
því sem hún greiðir sínar eigin
skuldir og helst á svo skömmum
tína að það taki ekki nema 4-5 ár
að vinda þakið ofan af henni.
Eftir standa grandalausir heimil-
isfeður og illa klæddar mæður
með ekkert yfir sér og skilja varla
hernig þetta gat gerst.
Leiftursókn
En þetta var leiftursókn frjáls-
hyggjunar sem lukkaðist svona
vel. Herbragðið var saman sett úr
verðryggingu lána, hækkun vaxta
og lækkun kaupgjalds svo um
munaði. Og með þessari aðferð
mun einnig vera ætlunin að
endurreisa lífeyrissjóðina svo
kynslóðin sem tæmdi þá þurfi
ekki að hafa áhyggjur af ellinni.
En hverjir hafa áhyggjur af
þeirri kynslóð barna sem að sjálf-
sögðu er einnig á ábyrgð hús-
byggjenda. Sú barnahjörð dvelst
nú á dagheimilum og leikskólum
sem rekin eru án fullmenntaðra
fóstra í öllum fóstrustörfum. Hún
er við nám í skólum þar sem
mikið vantar á að allir kennarar
séu með tilskilin kennararéttindi.
Þessi börn fá þau skilaboð að
þau skuli bara bjarga sér sjálf,
eins og börn hafa alltaf þurft að
gera í stríði.
Kenning Magnúsar Bjarn-
freðssonar, um að sá sem er kom-
inn í greiðsluþrot og ekki getur
lengur borgað skuldir sínar sé þar
með orðinn þjófur, kann að
standast rökfræðilega, hvað sem
segja má um siðfræði þessara við-
skipta kynslóðanna.
Og Magnús vill að það sé tryggt
að þjóðfélagið refsi þjófum.
Einkum litlum þjófum.
Refsigleði þjóðfélagsins er
reyndar þegar orðin umtalsverð í
þessu húsnæðismáli sem vissu-
lega er pólitískt mál eins og
Magnús bendir réttilega á með
gullpenna sínum.
Eignir manna hafa verið gerð-
ar upptækar þó ekki hafi í öllum
tilfellum verið af miklu að taka.
Nokkrir hafa þegar látið lífið
þó tala fallinna í húsnæðisstríðinu
hafi ekki verið gerð opinber.
Gullrassar
og Gunnar
á Hlíðarenda
Margir eiga yfir höfði sér skóg-
gang eða útlegð ella, að fornum
sið.
Útlegðardóm um óákveðinn
tíma hlýtur sá „þjófur“, sem
þessa grein ritar.
Því þótt „Gunnar vildi heldur
bíða hel, en horfinn vera fóstur-
jarðar ströndum", að sögn Jónas-
ar, þá er ekki öllum gefin sú
hetjulund og æ fleiri fylla þann
flóttamannaflokk sem leitar á
náðir útlendinga um húsaskjól.
Hvort hagur gullrassanna af
kynslóð Magnúsar Bjarnfreðs-
sonar vænkast enn við það að
nokkur börn húsbyggjenda eru
nú borin út, jafnvel hrakin burt af
landinu, sem þeim var ætlað að
erfa, leiðir framtíðin í ljós.
Kannski leiðir hún einnig í ljós
hverjir eru hinir raunverulegu
þjófar.
Steinunn Jóhannesdóttir.
DJOÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
t Utgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Berqman, össur Skarphóðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fréttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Garðar
Guðjónsson, Ingólfur Hjörleifsson, LúðvíkGeirsson, Magnús H. Gísla-
son, Mörður Árnason, Sigurdór Sigurdórsson, Víðir Sigurðsson, Þór-
unn Sigurðardóttir, Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljó8myndir: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlit: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Símvarsta: Sigríður Kristjánsdóttir.
Husmæður: Agústa Þórisdóttir, Ölöf Húnflörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrif8tofu8tjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Utbreið8lu8tjóri: Sigríður Pótursdóttir.
Auglýslngastjóri: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson(i
Olga Clausen.
Afgreiðslustjóri: Báldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innhelmtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, augiýsingar, ritstjórn:
Sfðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prontsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 35 kr.
Sunnudagsblað: 40 kr.
Áskrift á mánuði: 400 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriftjudagur 10. desember 1985