Þjóðviljinn - 10.01.1986, Blaðsíða 6

VHDHORF
Fjármálaráðhena fer með fleipur
Birgir Arnason skrifar
Rigningasumarið mikla 1983,
sem kom í kjölfar mestu kjara-
skerðingar sem orðið hefur á ís-
landi og núverandi ríkisstjórn
beitti sér fyrir í upphafi valdafer-
ils síns, gerðist eftirfarandi saga.
Ekki hafði sést til sólar svo vikum
skipti og gengið á með skúrum og
hellirigningu. Nokkrir mektar-
menn, þar á meðal Jón Sigurðs-
son forstjóri Þjóðhagsstofnunar,
sátu í heitasta pottinum í Vestur-
bæjarlauginni og ræddu lífgsins
gagn og nauðsynjar. Auðvitað
varð mönnum tíðrætt um veður-
farið þótt enginn kenndi ríkis-
stjórninni um. Einn mektarmað-
urinn, sem ég kann ekki lengur
að nafngreina, felldi þó eftirfar-
andi dóm: „Núna ertu heppinn,
Jón minn, að vera ekki veður-
fræðingur - þá værirðu miklu
óvinsælli en þú ert“.
Hagfræðingar njóta lítilla vin-
sælda á íslandi um þessar mund-
ir. Fyrir því eru án efa ýmsar
ástæður þótt ekki verði nema fáar
einar tíndar til hér. Ein er að hag-
fræðingar eru alla jafna úrtölu-
samir og það svo mjög að stund-
um stappar nærri bölsýni. Þetta
liggur að miklu leyti í eðli fræð-
anna því að þau snúast að mestu
um þær takmarkanir sem efna-
hagslegum athöfnum manna eru
settar. En fæstum er sérlega annt
um að vonir þeirra og draumar
séu að engu gerð. Önnur ástæða
er örugglega sú að hagfræðingar
hafa tamið sér tungutak sem er
illskiljanlegt öllum almenningi.
Leiðir þetta oft á tíðum til þess að
hagfræðingar eru grunaðir um að
leika þann ljóta leik að sveipa
flokksins og fjármálaráðherra
landsins, skrifaði áramótagrein í
Morgunblaðið 31. desember síð-
astliðinn. Þar er að finna kafla
um erlendar skulir þjóðarinnar,
en þær vill Þorsteinn gera að eld-
Nákvæmlega það sama á við
um erlend lán. Stærsti hlutinn af
erlendum lántökum á hverju ári
fer í það að greiða afborgun og
verðbætur af eldri skuld án þess
vissu marki er ástœðulaust annað
en fyrirgefa leikmönnum meinleg
pennaglöp, en tæplega fjármálaráð-
herra þjóðarinnar... “
hlutina bleikkingahulu. Ósjaldan
eiga þær grunsemdir við rök að
styðjast.
En hvað sem missagt kann að
vera í fræðum hagfræðinga kunna
þeir alltaf flestir með þau að fara.
Hið sama verður ekki sagt um
marga stjórnmálamenn sem þó
gera meira af því að demba „hag-
speki“ yfir landslýð en hagfræð-
ingar. Hér verður eitt slíkt dæmi
gert að umtalsefni, enda á það
ekki annað skilið en að verða
frægt með endemum. Þorsteinn
Pálsson, formaður Sjálfstæðis-
Til sölu
b/v SÖLVI BJARNASON
BA-65
Skipiö er taliö vera 404 brúttórúmlestir aö stærö,
smíöað árið 1980. Aðalvél skipsins er af gerðinni
Wichmann 2100 hö. frá 1980.
Skipið er nú í Reykjavíkurhöfn og veröur selt í því
ástandi, sem það nú er í án, veiðarfæra.
Allar frekari upplýsingar eru veittar á skrifstofu Fisk-
veiðasjóðs í síma 2-80-55 og hjá eftirlitsmanni sjóðs-
ins Valdimar Einarssyni, í síma 3-39-54. Tilboðseyðu-
blöð eru til afhendingar á skrifstofu sjóðsins eigi síðar
en 21. janúar n.k. kl. 16.00.
Áskilinn réttur til að taka hvaða tilboði sem er eða
hafna öllum.
Fiskveiðasjóöur íslands
Til sölu
b/v Sigurfari II. SH-105
Skipið er talið vera 431 brúttórúmlest að stærð, smíð-
að árið 1981. Aðalvél skipsins er af gerðínni Alco 2230
hö. frá 1980.
Skipið er nú í Reykjavíkurhöfn og verður selt í því
ástandi, sem það nú er í, án veiðarfæra.
Allar frekari upplýsingar eru veittar á skrifstofu Fisk-
veiðasjóðs í síma 2-80-55 og hjá eftirlitsmanni sjóðs-
ins, Valdimar Einarssyni, í síma 3-39-54. Tilboðs-
eyðublöð eru til afhendingar á skrifstofu Fiskveiða-
sjóðs og óskast tilboð send í lokuðum umslögum
merkt „SIGURFARI II.“ og skulu hafa borist á skrif-
stofu sjóðsins eigi síðar en 21. janúar n.k. kl. 16.
Áskilinn er réttur til að taka hvaða tilboði sem er eða
hafna öllum.
Fiskveiðasjóður íslands.
E vrópu rá ðssty r ki r
Evrópuráðið veitir styrki til kynnisdvalar erlendis á
árinu 1987 fyrir fólk sem starfar á ýmsum sviðum
félagsmála.
Upplýsingar og umsóknareyðublöð fást í félagsmála-
ráðuneytinu. Umsóknarfrestur er til 15. febrúar nk.
Félagsmálaráðuneytið, 8. janúar 1986.
húsmáli. Vonandi finna menn sér
skemmtilegra umræðuefni en er-
lendar skuldir til að gamna sér við
yfir kaffibollunum en verði Þor-
steini að ósk sinni væri æskjandi
að eldhúsumræðurnar yrðu
lausar við ýmsar þær vitleysur
sem hann hefur sett á blað.
Þorsteinn segir frá því að á um-
liðnu hausti hafi efnahagsstofnun
úti í heimi, sem hann kýs að kalla
Alþjóðabankann en hefur hingað
til ævinlega verið nefndur Al-
þjóðagjaldeyrissjóðurinn í ís-
lensku, samið greinargerð um
hugsanlega þróun erlendra
skulda Elendinga og greiðslu-
byrði af þeim til ársins 1992. Þor-
steinn heldur því fram að niður-
stöður Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
séu á þann veg að greiðslubyrðin
gæti aukist úr um 20% af þjóðar-
framleiðslu á árinu 1985 í 40-60%
á næstu sjö árum, miðað við mis-
munandi forsendur um skulda-
söfnunina. Þetta er einfaldlega
ekki rétt. Á síðasta ári var
greiðslubyrðin af erlendum lán-
um um 20% af útflutningstekjum
en það þýðir að hún var innan við
10% af þjóðarframleiðslu þar
sem útflutningur á árinu 1985 var
innan við helmingur af þjóðar-
framleiðslu.
Að vissu marki er ástæðulaust
annað en fyrirgefa leikmönnum
meinleg pennaglöp, en tæplega
fjármálaráðherra þjóðarinnar
þegar hann fer með fleipur á borð
við: „Það er nógu erfitt að taka
meira en fimmta hluta af þjóðar-
framleiðslunni og senda útlend-
ingum, áður en við tökum til við
að skipta upp á milli okkar sjálf-
ra. Hitt væri ógerlegt, að þurfa að
senda útlendingum meira en 40%
af þjóðarframleiðslunni, áður en
við skiptum kökunni sjálfir á milli
okkar, íslendingar.“ Þessi máls-
grein er eintóm endaleysa þótt
útflutningstekjur komi í stað
þjóðarframleiðslu á tveimur
stöðum.
Hugtakið greiðslubyrði vísar
til samtölu afborgana og vaxta-
greiðslna. Að öðru óbreyttu
þyngist því greiðslubyrðin -
þannig skilgreind - eftir því sem
lánstíminn styttist. Sömuleiðis er
hún þyngri en ella vegna verð-
bólgu því að verðbólga hækkar
nafnvexti, sem þá geyma uppbót
vegna rýrnunar á verðgildi láns-
fjár. Með réttu ætti þessi uppbót
fremur að teljast afborgun en
vaxtagreiðsla.
Húsbyggjendur á íslandi
þekkja af eigin raun að greiðslu-
byrði af láni til skamms tíma með
föstum vöxtum getur orðið
óbærileg. En þeir kunna líka ráð
við vandanum. Þegar kemur að
gjalddaga greiða þeir hluta af
upphæðinni, sem er til inn-
heimtu, úr eignin vasa en slá nýtt
lán fyrir afganginum. Þannig sax-
ast smám saman á heildarskuld-
ina ef skynsamlega er að málum
staðið.
að heildarskuldin í útlöndum
breytist hætishót fyrir vikið. Að
teknu tilliti til alls þessa má full-
yrða á hinn raunverulegi kostn-
aður sem íslendingar þurftu að
bera vegna erlendra skulda árið
1985 hafi verið um 3% af þjóðar-
framleiðslu en ekki 20% eins og
Þorsteinn virðist halda. Ætla
mætti að fjármálaráðherra hefði
ekki iesið þjóðhagsáætlun fyrir
árið 1986 sem forsætisráðherra
lagði þó fram á Alþingi fyrir hönd
ríkisstjórnarinnar á síðastliðnu
hausti.
Allt væri þetta meiningarlaust
karp ef ekki kæmi fleira til. A
einum stað í frásögn sinni af
greinargerð Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins segir Þorsteinn: „Þótt
þessir útreikningar segi ekki alla
söguna, er ástæðulaust að láta þá
rykfalla í skrifborðsskúffum."
Það hefði einmitt verið fyllsta
ástæða til að láta þá verða papp-
írsmyglunni að bráð. Þótt 3% af
þjóðarframleiðslunni sé minna
en 20%, svarar fyrrnefnda talan
til árlegs hagvaxtar í sæmilegu
góðæri. Þar sem við þurfum síf-
ellt að endursemja um stóran
hluta af erlendum lánum - þ.e.
taka ný lán til að greiða gömul -
varðar okkur miklu að lánskjörin
sem við njótum séu góð. Um
þessar mundir njótum við bestu
fáanlegra lánskjara á alþjóð-
legum peningamarkaði. Ástæðu-
laust er að ætla að nokkur
breyting þurfi að verða þar á
meðan útlendir bankastjórar
telja okkur borgunarmenn fyrir
þeim erlendu lánum sem við höf-
um tekið. Fátt er betur til þess
fallið að læða annars konar
grundsemdum að þeim en út-
reikningar í líkingu við þá sem
Þorsteini fannst fyllsta ástæða til
að upplýsa allan heiminn um síð-
asta dag ársins 1985. Gleðlilegt
ár.
Birgir Arnason er hagfræðingur
og starfar hjá Þjóðhagsstofnun.
Blaðburðarfólk
Ef þú ert
morgunhress.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN
Haföu þá samband við afgreiðslu Þjoðvtfjans, sími 681333
i Laus hverfi:
Granaskjói - Frostaskjói Langagerði - Austurgerði ™ Litiagerði
i 3aö bætir heilsu og i að bera út Þjóðviíjai iag nn
FÉLAGLb C HEYRHARUUSfl Dregið v 20. dese 1. 147E 2. 602 3.1111 4. 793 5. 233 Vinninga 28 kl. 9 Félagið Happdrætti heyrnarlausra 1985 ar í hausthappdrætti Félags heyrnarlausra mber 1985. Vinningsnúmer eru þessi: >3 6. 8615 !6 7.12310 8 8. 9837 H 9. 1091 (7 10. 2884 má vitja á skrifstofu félagsins aö Klapparstíg 12 virka daga. þakkar veittan stuðning.