Þjóðviljinn - 01.03.1986, Síða 8

Þjóðviljinn - 01.03.1986, Síða 8
MENNING Stórsýnmgar er það sem koma Nýlega gerði Gísli Sigurðsson, ritstjóri Lesbókar Morgunbiaðs- ins, lauslega úttekt á stöðu mynd- listar, einkum með hliðsjón af lokun sýningasala á höfuðborgar- svæðinu. Þar benti hann m.a. á það hve fjölmargar sýningar ungs fólks hafa farið fyrir ofan garð og neðan hjá venjulegum sýninga- gestum. Gísli segir fólk ekki þekkja né muna nöfn allra þeirra ungu listamanna sem ryðjast ár hvert fram á sjónarsviðið og hafi þess vegna lítinn áhuga á því sem þeir hafa fram að færa. Eflaust er mikill sannleikur fólginn í þessari ályktun Gísla og skýrir ásamt öðru sinnuleysi það sem ungir listamenn mæta þegar þeir taka til við að hasla sér völl á markaðstorgi menningarinnar. Eftir að skólagöngu lýkur er harla lítið gert til að styðja unga listamenn fyrstu sporin á lista- brautinni. Þeir mæta fremur andúð en samúð og eiga oft erfitt með að standa undir sýningum. Þess vegna bregða þeir oft á það ráð að sýna ásamt öðrum, stund- um fimm eða sex í hópi. Þrátt fyrir það vekja þeir oft litla eftir- tekt, enda er gjarnan lítið lagt í auglýsingar slíkra sýninga. Það má vera að sumir þessara skal ungu listamanna sýni of snemma og jafnvel of ört, en hinu má ekki gleyma að endurnýjun verður að eiga sér stað og óvíst að hún gerist án þátttöku ungs fólks. Það hlýtur því að vera spurning hvað til ráða sé til að vekja athygii á ungum listamönnum. Fyrir þremur árum voru haldn- ar tvær stórsýningar á sama tíma í Reykjavík; sýningar sem vöktu mikla athygli og enn meira umtal. Þetta voru sýningarnar „Gull- ströndin andar“, sem haldin var í stóru iðnaðarhúsi við Hringbraut og „UM-Ungir myndlistarmenn" að Kjarvalsstöðum. Sú fyrri var óformleg og sprottin af dirfsku og kraftmiklu frumkvæði ungra listamanna, hin var formlegri, enda stofnað til hennar af stjórn Kjarvalsstaða og dómnefnd látin skera úr um sýningarrétt þátttak- enda. Báðar voru þó sýningarnar, hvor á sinn hátt, ungum lista- mönnum lyftistöng, enda voru þær vel sóttar. Þær sýndu það að hægt er að koma ungum lista- mönnum á framfæri svo eftir sé tekið. Því miður var þessu fram- taki ekki fylgt eftir, þótt vel hefði mátt hugsa sér slíkar sýningar sem árlegan viðburð. { formála að sýningarskrá UM- sýningarinnar, sagði Þóra Krist- jánsdóttir að sýningin væri sú fyrsta sem helguð væri ungum listamönnum,.frá því sýning ungu kynslóðarinnar var haldin í Laug- ardalshöllinni árið 1967. Það væri hart ef við þyrftum að bíða í heil þrettán ár til að sjá aftur stórsýningu helgaða ungum listamönnum. Það er nefnilega greinilegt að stórsýningar á borð við þær sem hér hafa verið nefnd- ar geta hjálpað ungum lista- mönnum fyrstu sporin og ýtt undir jákvætt viðhorf almennings í þeirra garð. Þá eru slíkar stór- sýningar nauðsynlegur viðburður í listalífinu og hvatning öllum starfandi listamönnum. Það vita þeir sem komið hafa á laggirnar hverri stórsýningunni á fætur annarri í Evrópu, en þar má nefna sýningar á borð við „West- í dag hefst á Kjarvalsstöðum málverkasýning Gísla Sigurðssonar, málara og ritstjóra Lesbókar Mbl., um sjötíu olíumálverk, mannamyndir, sögu- og þjóðsöguleg mótíf. Sýningin er tileinkuð Jóni Engilberts sem reyndist Gísla hin ágætasta hjálparhella við fyrstu sýningu bans 1960. Á mynd E.ÓI. er Gísli við hlið myndar af Helga Sæm. kunst“, „Zeitgeist“, „Doku- menta 7“, „Von hier aus“ og Nýja biennalinn í París en segja má að þessar sýningar hafi verið árlegur viðburður frá upphafi áratugarins. í skjóli slíkra stórsýninga hafa margir ungir listamenn dafnað og gert garðinn frægan. Þess vegna þurfum við einnig á stórsýningum að halda, ungu listamönnunum okkar til styrktar. HBR Litskyggnur-íistkynning Litskyggnur af verkum eftir Gunnar Örn. Litskyggnur hafa um langt skeið verið helsti myndforði leikra sem lærðra, þegar þeir vilja nálgast verk listamanna án þess að hafa aðgang að þeim. Lit- skyggnan hefur það fram yfir eft- irprentun á bók að hún gefur raunsærri mynd af viðkomandi listaverki. Bæði er hún skýrari og stærri en prentunin, en það stafar einfaldlega af því að sleppt er síð- asta hlekknum í framköllunar- keðjunni, m.ö.o. sjálfri prentun- inni sem oft bjagar liti og svo hitt að hún getur gefið raunsannari mynd af stærð listaverksins. Lit- skyggnunni er hægt að varpa þannig á tjald að hún nálgist eða beinlínis stemmi við stærð frum- myndarinnar. Lengi hefur verið tilfinnan- legur skortur á hentugum lit- skyggnuröðum um íslenska list og listamenn. Úrvalið hefur verið svo fátæklegt að til skammar er fyrir söfn landsins. Ég minnist þess með nokkurri beiskju, þegar ég reyndi æ ofan í æ að fá lit- skyggnur af verkum íslenskra listamanna til að kynna á erlendri grund, en án árangurs. Það sem mér tókst að komast yfir var bæði lítið og lélegt. Ég býst við að margir hafi verið í sömu sporum þegar þeir fundu tækifæri til að kynna málsmetandi útlendingum rjómann af íslenskri myndlist. Hin allra seinustu ár hefur þó verið gerður skurkur í þessum málum og á Listasafn ASÍ þarall- an heiður. Á vegum safnsins eru nú komnar út 9 litskyggnubækur og eru þær í alla staði hin vandað- asta smíð. Myndirnar eru fag- mannlega teknar og framleiddar hjá fyrirtækinu Scala í Flórens, en það er eitt virtasta útgáfufyrir- tæki á litskyggnum í heimi. Rit- gerðir fylgja hverri bók, svo og textar við hverja mynd. Fjórar síðustu bækurnar sem komnar eru út hjá Listasafni ASÍ eru þrjár bækur um Kjarval og ein um Gunnar Örn Gunnarsson. Hver hinna þriggja bóka um Kjarval er prýdd 36 litskyggnum, þannig að samanlagt geyma þær 108 myndir. Bókunum um Kjar- val er skipt í tímabil og fjallar fyrsta bókin um árin 1885-1930, önnur um árin frá 1930-1946 og sú þriðja spannar tímann frá 1946-1968. Texta fyrstu bókar- innar annaðist Björn Th. Björns- son og gefur hann ítarlegt og fróðlegt yfirlit yfir mótunarskeið listamannsins. Seinni bækurnar tvær eru skrif- aðar af Hrafnhildi Schram og er texti hennar þokkalegur þótt ekki standist hann jöfnuð við fyrstu bókina. Að sumu leyti eru seinni ár Kjarvals flóknari en hin fyrri og því er spurning hvort ekki hefði verið betra að hafa höfund- ana fleiri. En hvað sent öðru líður þá eru bækurnar þrjár hinir mestu kostagripir og veglegt framlag Listasafns ASl til aldar- minningarinnar um listamann- inn. Nýjasta bókin er svo helguð Gunnari Erni og kom út þá er hann hélt sýningu sína í safninu í janúarmánuði. Litskyggnurnar í bókinni eru 12 talsins og textinn er eftir hinn kunna, bandaríska listfræðing Edward F. Fry. Það er lofsvert að safnið skuli ráðast í gerð litskyggnubókar um svo ungan listamann. Vonandi munu fleiri slíkar bækur um efnilega listamenn af yngri kynslóðinni fylgja í kjölfarið. Fyrst og fremst verða forráða- menn Listasafns ASÍ þó að huga að þeim kynslóðum sem hingað til hafa verið vanræktar. Þar er enn mikið verk að vinna, því að fyrir utan Kjarval og Nínu vantar litskyggnubækur um nær alla okkar látnu meistara. En Listasafn ASÍ er ekki eina listasafnið sem staðið hefur að út- gáfu á litskyggnum, því nýlega var gefin út mappa með bók og 36 litskyggnum eftir Ásmund ... og Ásmund. Sveinsson. Það er Ásmundarsafn sem stendur að baki útgáfunni og annaðist Gunnar B. Kvaran val mynda og skrifaði auk þess text- ann. Þetta er einstaklega falleg útgáfa og ekkert til sparað til að gera hana sem vandaðasta. Texti Gunnars er stuttur, en hreinn og beinn; fjallar um það sem máli skiptir í tengslum við myndirnar. Ékki er mér kunnugt um hvort litskyggnur Listasafns ASÍ og Ásmundarsafns hafa verið gefnar út með texta á öðrum tungum en íslensku. Ef svo er ekki, þyrfti að snara þessum bókum yfir á helstu tungumál svo útlendingar sem hingað rekast geti haft af þeim gagn. Slíkt væri bæði ódýr og vænleg leið til árangurs í kynn- ingu á íslenskri menningu í út- löndum. Vonandi verða fleiri söfn til að fylgja fordæmi Listasafns ASÍ og Asmundarsafns. Það ert.d. orðin brýn þörf fyrir litskyggnuraðir frá Listasafni íslands, Listasafni Reykjavíkurborgar, svo og sér- söfnum ýmsum. Við höfum nefnilega ekki lengur efni á að forsóma þennan sjálfsagða þátt listkynningar. HBR 8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 1. mars 1986

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.