Þjóðviljinn - 27.03.1986, Qupperneq 5

Sextugur í dag
Ragnar Björnsson
Ég á bágt með að trúa því, að
Ragnar sé að verða sextugur. Mér
finnst hann ekkert hafa breyst frá því
ég kynntist honum. fyrir aldarfjórð-
ungi eða svo. Virðuleikaværð og
slappleiki hefur ekki færst yfir hann
með árunum, jafnan er hann kvikur í
spori og kampakátur í viðmóti. Og
þegar hann birtist sópast burt
lognmollan.
Ferill Ragnars hefur ekki alltaf ver-
ið átakalaus, oft hefur gustað hraust-
lega í kringum hann. Og slíkt eru
meðmæli með mönnum í örsmáu
samfélagi klíkukjaftæðis og samtryg-
gingar. „Menn leita margs á okkar
tímum. Og eitt hafa menn fundið:
þægindin. Þau þrengja sér með öllu
afli inn á hugmyndaheim vorn, svo
við höfum aldrei haft það eins þægi-
legt. Við kunnum betur en nokkru
sinni fyrr, að gera lífið okkur þægi-
legt. Við leysum vandamál til að
losna við óþægindi. En hvernig
leysum við vandamálin? Með því að
halda að við höfum leyst þau. Og í
þessu sést hver forsenda þægindanna
er: yfirborðsmennska." Þetta er úr
formálanum að Hljómfræði Arnolds
Schönbergs frá 1910.
Ragnar hefur aldrei leitað þæginda
né fallið fyrir yfirborðsmennsku í list-
inni. Þessvegna er hann einn fínasti
músikkant hér á landi: hljómsveitar-,
skóla- og kórstjóri, kompónisti og
orgelsnillingur. Og frami hans hefur
verið mikill. Hann hefur leikið í
helstu höfuðkirkjum. Nú seinast í
Frúarkirkjunni í París. Og hann er
jafnvígur á alla stíla orgeltónlistar, frá
Bach til Messiaen, og hinna íslensku
tónskálda sem hann hefur verið
óþreytandi að hvetja til að semja org-
elverk. Ég er einn í þeirra hópi, og
mér reyndist hann betri en enginn, á
þeim tíma, sem ég var óttalegur von-
arpeningur í listinni. Á alla samvinnu
okkar bar hvergi skugga. Það var
áhugi Ragnars á listinni sem hreif alla
með sér, og mestar kröfur gerði hann
til sín sjálfs. Mér fannst hann alltaf
leitandi, hugur hans fullur spurnar.
Það var og er eitthvað unglingslegt
við hann. Og þannig held ég hann
verði í framtíðinni.
Og svo er bara að óska honum,
Sigrúnu og dætrunum til hamingju
með daginn.
Atli Heimir Sveinsson
Ekki má minna vera en ég sendi
fornvini mínum Ragnari Björnssyni
örstutta kveðju á örlagaríkum tíma-
mótum. Kynni okkar hafa enst í hálf-
an fimmta áratug og á ýmsu gengið
einsog verða vill í kólgusjóum
mannlífsins, enda báðir orðnir allvel
sjóaðir. Við vorum tápmiklir og
metnaðarfullir unglingar, sáum fram-
tíðina í hillingum og eggjuðum hvor
annan til dáða, en ég var alla tíð mað-
ur hálfverka og sáröfundaði vin minn
af marksækinni eljunni. Vikum og
mánuðum saman gat hann setið dagl-
angt við slaghörpuna f stóra sal
KFUM-hússins og hamrað sömu
samhljóma aftur og aftur einsog hann
yrði aldrei ánægður með árangur elju-
sinnar. Gat orðið þreytandi að heyra
sama verkið leikið allt uppí fimmtíu
sinnum á dag, en Ragnar vissi hvað
klukkan sló og siakaði aldrei á klónni.
Þessímillum sat hann lon og don niðrí
Dómkirkju og æfði sig á orgelið undir
agasamri og föðurlegri handleiðslu
Páls ísólfssonar, sem aldrei fór leynt
með sérstakt dálæti sitt á lærisveinin-
um.
Þannig liðu árin framyfir tvítugt við
óhlífinn sjálfsaga, vandasöm störf
(Ragnar var þegar farinn að stjórna
kórum við góðan orðstír) og afslapp-
aða dægradvöl þarsem borðtennis,
skautahlaup og skíðaferðir voru uppi-
staðan, en af skemmtanalífi vinar
míns og öðru útstáelsi hafði ég lítið
sem ekkert að segja, fann aðeins
smjörþefinn. Ragnar iðkaði sömu-
leiðis glímu og frjálsar íþróttir með
bærilegum árangri og sýndi meðal
annars þjóðaríþrótt íslendinga á
Norðurlöndum.
Mér eru í minni fyrstu orgeltónleik-
ar sem Ragnar efndi til í Dómkir-
kjunni, vorið 1950 að mig minnir.
Þeir voru fremur fásóttir, en ég var í
sjöunda himni yfir frammistöðunni
og uppvægur útaf seinlæti krítíkera að
birta umsagnir sínar. Þegar þær loks
birtust voru þær kurteislegar og vel-
viljaðar, en í engu samræmi við þann
afgerandi listviðburð sem ég var
sannfærður um að enginn hefði metið
að verðleikum nema ég; bauðst
jafnvel til að þeysast útá ritvöllinn og
segja sljóum samlöndum til synd
anna, en Ragnar aftraði því.
Haustið 1950 áttum við samleið tii
Kaupmannahafnar þarsem við lifðum
viðburðaríkan og stundum storma-
saman vetur sem hvorugum líður úr
minni. Síðan skildi leiðir: Ragnar hélt
til frekara náms í hljómsveitarstjórn í
Vínarborg, en suðlægari strendur
seiddu mig. Eftir heimkomu beggja
var þráðurinn tekinn upp að nýju og
hefur ekki slitnað, þó stundum hafi
teygst óþarflega á honum. Ragnar
hefur haldið uppteknum hætti, gert
garðinn frægan með einkatónleikum
víða um lönd báðumegin Atlantsála,
stjórnað karlakórum sem farið hafa
frægðarfarir um hálfa heimsbyggð-
ina, verið dómorganisti um nokkurt
skeið og óþreytandi að kenna upp-
rennandi kynslóðum undirstöðuatr-
iði þeirrar listar sem á hug hans og
hjarta óskipt.
Ragnar hefur alla ævi sótt á bratt-
ann og aldrei freistast til að hvíla á
þeim lárviðum sem honum hafa fallið
í skaut. Hann er skapríkur maður og
kröfuharður, stundum jafnvel óvæg-
inn, afþví hann trúir afdráttarlaust á
mikilvægi þess sem hann hefur fram
að færa, fyrirlítur hálfkák og mála-
miðlun, sættir sig aldrei við annað en
það sem best verður gert. Þvflíkir
menn eignast ógjarna viðhlæiendur.
en þeir eru það ómissandi súrdeig lif-
andi listamenningar. sem tryggir síf-
ellda endurnýjun og óaflátanlega fra-
msókn að marki sem aldrei verður
náð. Fyrir þá á hver þjóð forsjóninni
þökk að gjalda.
Ég óska Ragnari Björnssyni, Sig-
rúnu konu hans, dætrum og dætra-
börnum allra heilla við rætur brekk-
unnar sem húsbóndinn á næsta fyrir
höndum.
Sigurður A. Magnússon
Þessar fáu línur eru barasta skrifað-
ar til að þakka Ragnari Björnssyni
fyrir að hann skuli vera til.
Mér finnst nefnilega það fari hon-
um afar vel úr hendi. Alveg frá því ég
kynntist því hvernig hann siðbætti
skemmtilegan en brokkgengan fé-
lagsskap, sem við höfum verið í báðir,
með því að skipa hópnum til kirkju og
spila fyrir hann meistaraverk orgel-
bókmenntanna.
Síðan hafa atvik viljað svo vera
láta, að ég kæmi agnarlítið við sögu
Nýja tónlistarskólans, sem Ragnar
hefur verið að byggja upp á undan-
förnum árum. Kapp og hugvit og
bjartsýni skólastjórans hefur skilað
árangri af þeirri stærð að við, þessir
værukæru, erum aldeilis gáttaðir. Því
við vitum líka, að þetta er aðeins part-
ur af verki listamanns, sem hefur um
leið í marga ágæta músíkreisu farið
bæði í austur- og vesturveg.
Svo er það ekki síst þakkarvert að
hafa átt þess kost að heilsa upp á
Ragnar utan dagskrár og heyra hann
tala um listarinnar gagn og nauðsynj-
ar - og svo furður og gamanmál.
Til hamingju með daginn!
Árni Bergmann.
Þú finnur allt á þessum sólríku skemmtistöðum; frábærar baðstrendur
• fjölbreytta og vandaða hótel- og íbúðargistingu • stóra og litla veitingastaði • aragrúa verslana
• fjölda diskóteka • stórkostlega möguleika á lengri og styttri skoðunarferðum • þrautreyndafararstjóm
• sérstaka bamafararstjórn og barnaklúbb • endalausa möguleika á leikjumog fjöri »vatnsrennibraut og
tennisvelli • bowling- og kappakstursbrautir • hljómleikaog leiksýningar • sirkus og sædýrasafn
• innfæddaborgarbúa • ítalskaferðamenn • erlendaferðamenn •—allt.
j'ý;
Adriatlc Rlvlera of
Emilia - Romagna (Italy )
Rimini
Rlccione
Cattolica
Cesenatico
Gatteo a Mare
San Mauro a Mare
Mlsano Adriatico
Udi di CÓmacchio
Savlgnano a Mare
Bellaria • Igea Marina
Cervia • Milano Marlttima
Ravenna e le Sue Marine
Samvinnuferdir - Landsýn
AUSTURSTRÆTI 12 - SÍMAR 27077 & 28899
SÖLUSKRIFSTOFA AKUREYRI: SKIPAGÖTU 18 - SlMAR 21400 & 23727
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5