Þjóðviljinn - 04.09.1986, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Útvarpsmenn sýknaðir
Það er vissulega ærin ástæða fyrir alla sanna
verkalýðssinna að fagna innilega niðurstöðu
Sakadóms frá í fyrradag. Tíu útvarpsmenn sem
voru þá sýknaðir af öllum ákærum um meint
brot á lögum um skemmdarverk. Málabúnaður-
inn á hendur útvarpsmönnum var reyndar allur
hinn undarlegasti. Þeim var það eitt gefið að sök
að hafa notað þann rétt sem hingað til hefur
talist til grundvallarmannréttinda, verkfallsrétt-
inn, til að styðja kröfur sínar í kjarabaráttu. Það
gátu sjálfskipaðir varðhundar atvinnurekenda-
valdsins hártogað og kallað skemmdarverk.
Lýðræðisleg verkalýðsbarátta fór því með
frægan sigur af hólmi úr þeirri viðureign sem
háð var fyrir Sakadómi. Og það má fullyrða að
sá sigur á eftir að blása byr undir vængi þeirra
sem í framtíðinni vilja ekki una ofríki atvinnurek-
endavaldsins í landinu. Að þessum málalokum
fengnum munu afturhaldsöfl trauðla reyna að
tyfta verkfallsmenn fyrir dómstólum.
Niðurstaða málsins er líka ótvíræður sigur
fyrir réttarríkið. Atvinnurekendur og flokkur
þeirra, Sjálfstæðisflokkurinn, hafa hvað eftir
annað reynt að misnota réttarkerfið í landinu, og
oftar en ekki haft erindi sem erfiði. Einungis sú
staðreynd að ríkissaksóknari gaf út hina fráleitu
kæru á hendur útvarpsmönnunum tíu staðfestir
það. Einmitt vegna þessa er sýknudómurinn
sigur og mikilsverður stuðningur fyrir réttarríkið,
- hann gefur mönnum nýja trú á því.
Það er athyglisvert að skoða hverjir það voru
sem upphaflega vildu draga útvarpsmennina
tíu fyrir lög og dóm. Sá hópur er skrautlegur í
meira iagi og skýrir betur en allt annað þau
viðhorf sem lágu að baki hinum furðulegu ákær-
um. í honum voru allir ritstjórar DV, eigendur
þess Sveinn Eyjólfsson og Hörður Einarsson,
en síðast en ekki síst voru það oddvitar Frjáls-
hyggjufélagsins, sem vildu sakfella útvarps-
menn.
Frjálshyggjufélagið er auðvitað löngu frægt
um allt land fyrir gegndarlaust ofstæki sitt í garð
allrar verkalýðsbaráttu. Aðild þess að ákærunni
kemur því engum manni á óvart. En það er á
hinn bóginn ótrúleg - og um leið sorgleg -
staðreynd, að ritstjórar DV skuli slást í þessa
gæfulitlu sveit.
Þetta er þeim mun nöturlegra þegar hugað er
að eðli ákærunnar. í henni fólst nefnilega, að
útvarpsmennirnir tíu skyldu sakfelldir fyrir brot á
lögum sem tengjast hryðjuverkastarfsemi.
Þessi lög voru sett í miðjú síðari heimsstyrjald-
arinnar þegar allt gat gerst, og áttu fyrst og
fremst að beinast gegn skemmdarverkum. Brot
á þeim gátu varðað allt að þriggja ára fangelsi.
Eftir þessum lögum hefur hins vegar aldrei verið
dæmt. Það er því heldur hráslagaleg staðreynd,
að ritstjórar fjölmiðils sem kallar sig frjálsan
skuli ganga fram fyrir skjöldu og krefjast þess
að starfsmenn annars fjölmiðils skuli vegna
verkfalls í kjaradeilu dæmdir fyrir brot á lögum
um skemmdarverk og lokaðir í svartholi í þrjú ár.
Útvarpsmenn ákváðu á sínum tíma að hefja
vinnustöðvun sökum þess að þáverandi fjár-
málaráðherra, Albert Guðmundsson, ákvað að
greiða opinberum starfsmönnum ekki laun á
lögboðinn hátt. Vinnustöðvun útvarpsmanna
var hins vegar ekki ákveðin af stjórnum stétt-
arfélaga þeirra. Ákvörðunin um hana var þess í
stað tekin með einkar lýðræðislegum hætti á
opnum starfsmannafundi. Stjórnir stéttarfélaga
þeirra eiga því enga aðild að ákvörðuninni. En
eigi að síður eru það stjórnarmennirnir sem
voru ákærðir. Ástæðan er einföld: Það átti að
nota réttarkerfið til að refsa þeim, og þar með
hræða og ógna þeim forystumönnum úr verka-
lýðshreyfingunni sem í framtíðinni kynnu að
íhuga svipuð ráð og útvarpsmenn gripu til.
Þessvegna er niðurstaða dómsins ef til vill
mikilvægari en margir hyggja við fyrstu sýn. Það
tókst ekki að nota úrelt lög til að skapa fordæmi
hræðslunnar, til að skelfa baráttumenn framtíð-
arinnar.
í Chile og Póllandi eru starfsmenn fjölmiðl-
anna ekki frjálsir og fyrir bragðið vita allir hvern-
ig fjölmiðlun er í þessum löndum. Frjálsir fjöl-
miðlar þurfa frjálst starfsfólk. Þar er enn ein
ástæða til að fagna sýknudómnum.
-ÖS.
KUPPT OG SKORHE)
Nýir þjóðlífs-
straumar
Stjórnarformaður SÍS og
kaupfélagsstjóri KEA, Valur
Arnþórsson flutti skörulega ræðu
á Hólahátíð. Valur kom víða við,
en ræddi fyrst og fremst um nýja
þjóðlífsstrauma. Gefum kaupfé-
lagsstjóranum orðið:
„... þjóðlífsbyltingin, sem ég
hef nefnt svo, ber í sér innri hætt-
ur, sem stefnt gætu sjálfstæði
þjóðarinnar í voða, en
mannkynssagan geymir fjölda
dæma þess að innri hættur, innri
veikleiki, eyðileggi sjálfstæði
þjóða miklu fremur en aðsteðj-
andi utanaðkomandi hættur. Við
getum einnig orðað það svo, að
þegar ríki veikist innan frá bjóði
þau heim utanaðkomandi hætt-
um. Við skulum nú gera okkur
grein fyrir nokkrum atriðum í
þeirri byltingu sem er að gerast í
þjóðlífinu...:“
„... Fyrir eigi alllöngu bjuggu
85% þjóðarinnar í dreifbýli og
15% í þéttbýli. Þetta hefur snúist
við þannig að 15% búa í dreifbýli
og 85% í þéttbýli. Nokkurt
jafnvægi hafði þó komist á þannig
að þéttbýlið var hætt að vaxa á
kostnað dreifbýlisins. Það
jafnvægi hefur nú raskast illilega
þannig, að aðalþéttbýlið vex
hröðum skrefum en landsbyggð-
in dregst saman.
Hefðbundnar greinar landbún-
aðarins hafa verið ein af megin-
stoðum íslensks atvinnulífs
öldum saman og hafa verið undir-
staða byggðar um land allt. Óða-
verðbólga innanlands undan-
farna áratugi samfara miklum
niðurgreiðslum á landbúnaðar-
vörum erlendis hafa gert hinar
hefðbundnu landbúnaðarvörur
ósamkeppnisfærar á erlendum
mörkuðum og síbyljuáróður inn-
anlands hefur kippt pólitískum
grundvelli undan stuðningi við
útflutning á þessum landbúnað-
arvörum...“
Mengun
hugarfarsins
Til viðbótar við byggðaröskun
og landbúnaðarvandann nefnir
Valur fleiri áhyggjuefni, svo sem
miðstýringu, og samþjöppun
innflutnings og þjónustu í einum
punkti - og á þá vitaskuld við
Reykjavík - og bendir einnig á
hættur samfara því að safna flest-
um helstu menntastofnunum
saman á eitt landssvæði.
Ennfremur hefur Valur
áhyggjur af því að uppvaxandi
kynslóðir á höfuðborgarsvæðinu
þekki ekki grundvallaratvinnu-
vegi þjóðarinnar, og stefni á
þjónustugreinar og stjórnsýslu en
forðist sjávarútveg, fiskvinnslu
og landbúnað.
Allt er þetta spaklega hugsað
og vel fram sett eins og maður
reiknar með þegar duglegur
kaupfélagsstjóri á í hlut, en það
er ekki öll sagan sögð - það er
meira blóð í kúnni: Valur hefur
sig til flugs og tekur að tala í tón-
tegund sem núorðið er orðið fá-
gætt að heyra í Samvinnuhreyf-
ingunni eða Framsóknarflokkn-
um:
„Óheft markaðshyggja að er-
lendri fyrirmynd hefur hafið
innreið sína. Velferðarþjóðfé-
lagið skal að ýmsra dómi lagt fyrir
róða að meira eða minna leyti.
Þeir sem vilja menntast eiga í
vaxandi mæli að greiða fyrir
menntunina og þeir sem verða
sjúkir eiga að greiða fyrir meðöl
og læknishjálp. Heilbrigðiskerfið
skal reka meira eða minna á
hagnaðargrundvelli menntakerfið
sömuleiðis. Samhjálpin, aðals-*
merki íslendinga Um aldaraðir
á þessu eykríli við nyrstu hafs-
brún, skal að ýmsra dómi hverfa
að meira eða minna levti, en
óheft samkeppni koma í staðinn
að fyrirmynd erlendra stór-
þjóða.
íslensk tunga er í verulegri
hættu. Bylting í fjölmiðlun á
ríkan þátt í að skapa þá hættu.
Miklu magni erlends máls er hellt
yfir þjóðina dag hvern, íslensk
tunga er orðin útlenskuskotin og
meðal ungs fólks, sérstaklega í
stærsta þéttbýlinu hefur myndast
eins konar „slang“, svo að ég noti
nú útlent orð, sem áður var
óþekkt fyrirbrigði í íslenskri
tungu. Hættan af áhrifum er-
lendra mála vegna vaxandi fjöl-
miðlunartækni á eftir að hrað-
vaxa.
Rótleysi og mengun hugarfars-
ins fylgir þessu mikla umróti í
þjóðfélaginu... Á íslandi er það
orðin þjóðanþrótt að stela undan
skatti og þykir ekki tiltökumál.
Það jaðrar hins vegar við glæp að
hafa miklar tekjur, jafnvel þótt
fyrir mikið vinnuframlag sé, en
þykir sniðugt að ýmsir, sem
augljóslega hafa mjög góð lífs-
kjör, greiði aðeins „vinnukonu-
útsvar" og engan skatt...“
Meistari Valur
Og enn sækir Valur í sig veðrið
og er nú svo komið að hann er
farinn að minna á góða siðvönd-
unarmenn úr íslandssögunni og
maður spyr: Hefur Samvinnu-
hreyfingin loksins eignast sinn
meistara Jón Vídalín - eða er það
bara prédikunarstóllinn í Hóla-
dómkirkju sem virkar svona vel á
Val? Sjá:
„Andstaða gegn sívaxandi
hernaðarumsvifum í landinu
virðist nánast alveg horfin. Þjóð-
in virðist ekki lengur skynja
nauðsyn þess að halda hernaðar-
umsvifum í lágmarki og halda
þeim afmörkuðum og fráskildum
frá þjóðlífinu. Jafnhliða vex
þeirri skoðun fylgi að útlendingar
megi eiga jafnvel meirihluta í ís-
lenskum atvinnufyrirtækjum og
það sé síður en svo nokkuð at-
hugavert við að peningastofnanir
landsmanna geti að meira eða
minna leyti orðið í eigu útlendra
aðila..."
Því miður er hér ekki rúm til að
rekja frekar ræðu meistara Vals,
en það er ástæða til að óska hon-
um til hamingju og vona, að hann
gefist ekki upp, þótt undirtekt-
irnar kunni að vera daufar í Sam-
vinnuhreyfingunni og Framsókn-
arflokknum. En jafnframt er það
merkilegt umhugsunarefni, að
síðasta siðvæðingarhreyfing í
Framsóknarflokknum var kennd
við Möðruvelli.
Er að rísa upp ný hreyfing, sem
verður þá væntanlega kennd við
Hóla?
- Þráinn
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Utgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur Skarphéðins-
son.
Fróttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Ingólfur Hjörleifsson, Kristín Ólafs-
dóttir, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason, Sigur-
dórSigurdórsson, SiguröurÁ. Friðþjófsson, VíðirSigurðsson (íþróttir),
Vngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrita- og prófarkalesarar: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndarar: Einar ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlitateiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Auglýsingastjórl: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglysingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Hörður Oddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 50 kr.
Helgarblöð: 55 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 500 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 4. september 1986