Þjóðviljinn - 04.09.1986, Blaðsíða 9

Meðal atriða á heimilissýningunni í Laugardalshöll, sem nú stendur yfir,
er sérsýning sem ber heitið Hugvit '86. Þar eru kynntar 24 uppfinningar
íslenskra hugvitsmanna og einnig fjármálastofnanir og ráðgjafar sem
hafa verið þeim til aðstoðar.
Ætlunin með Hugviti ’86 er að tengja saman hugvitsmenn annars vegar
og eigendur fjármagns og atvinnutækja hins vegar, eins og segir í frétt frá
sýningunni. Mjög hefurskort áað uppfinningamenn hafi greiðar leiðir til að
hrinda hugmyndum sínum í framkvæmd og hefur það m.a. leitt til þess að
tiltölulega fá einkaleyfi hafa fengist til handa íslenskum hugvitsmönnum.
Iðnaðarráðherra rann blóðið til skyldunnar og ákvað að efna til kynningar
á verkum þessara manna, sem almenningur getur nú barið augum í
Laugardalshöll.
HUGVIT SETT í ASKA
Hugvit ’86 er í 400 fermetra sal í kjallara Laugardalshallar. Þar er tekiö í
notkun nýtt og fullkomið sýningarkerfi sem nýtir mjög vel möguleika
salarins. I tengslum við þessa sýningu sem stendur fram til 7. september
verða haldin nokkur námskeið, m.a. um einkaleyfismál, áhættufjármagn,
vöruþróun og stofnun fyrirtækja.
Hugverkastofnun Sameinuðu þjóðanna veitir gullverðlaun þeirri hug-
mynd sem telst best á sýningunni að mati dómnefndar og önnur verðlaun
fyrir þá sem talin er nýta best íslenskar náttúruauðlindir.
Við Þjóðviljamenn gengum á milli sýningarbásanna og kynntum okkur
nokkrar þær hugmyndir sem þar er að finna. - v.
Ásýningunni
Hugvit’86erað
finna 24uppfinn-
ingar íslenskra
hugvitsmanna
og bentáleiðirtil
að hrinda þeim í
framkvæmd
Undirbúningurinn
YfirlOO verk voru
send til sýningar
Þorleifur Þ. Jónsson hjá Iðntæknistofnun: Ekki vafi á því að fjöldi manna er
með hugmyndir í pokahorninu sem ekki hafa komið fram í dagsljósið
Upphaf þessarar sýningar var
það að Albert Guðmundsson
iðnaðarráðherra ákvað að
halda sýningu þar sem ís-
lenskir hugvitsmenn kæmu
saman með hugmyndir sínar
og aðrir stoðaðilar til skrafs og
ráðagerðar um hvernig væri
hægt að hrinda þeim í fram-
kvæmd. Ráðherra fól jafnframt
Iðntæknistof nun að koma sýn-
ingunni á laggirnar og var mér
sem innanbúðarmanni þarfal-
in umsjá verksins, sagði Þor-
leifur Þ. Jónsson viðskipta-
fræðingur og rekstrarráðgjafi
hjá Iðntæknistofnun íslands í
samtali við Þjóðviljann.
Á Hugviti ’86 er að finna 24
hugverk allmargra íslenskra upp-
finningamanna. Þar má sjá m.a.
vindmyllu með breytilegum
skurði, plastkör í opna fiskibáta,
fiskistiga, gámakerfi sem taka má
sundur, fiskilínu með innbyggðri
beitu, þrýstiskynjara fyrir hjól-
barða, hálfsjálfvirka handfæra-
vindu, snjóblásara, netavél,
keðjuhlekkinn Snara, flísalista
við flfsalögn, glerslípunarvél, ör-
yggistappa fyrir flöskur, raf-
geymatengi, dýptarmæli fyrir
gröfur og raftengjabyssu. Þá eru
básar þar sem fjármögnunarfyrir-
tæki kynna starfsemi sína og
einnig ýmsir ráðgjafaraðilar.
Auk þess sýna fjögur fyrirtæki
þróaðar hugmyndir: Traust hf.,
Björgunarnetið Markús hf.,
Kvikk hf. og Marel hf.
„Eins og þið sjáið hefur um-
gjörð sýningarinnar tekist mjög
vel og heiðurinn af því starfi á
Björn Björnsson í Hugmynd, en
við fóium honum hönnun og upp-
setningu sýningarinnar að öllu
leyti“, sagði Þorleifur ennfrem-
ur.
„Tilgangurinn með sýningunni
er auðvitað að gefa mönnum kost
á að koma verkum sínum á fram-
færi og kynna fyrir þeim og öðr-
um þá möguleika sem eru fyrir
hendi hvað varðar fjármögnun og
tæknilega aðstoð. fþvísambandi
er vert að minna á einkaleyfin, en
þeim sem taka þátt í sýningu af
þessu tagi er mjög nauðsynlegt að
hver sem er geti ekki gengið út
með hugmyndir þeirra og full-
hannað eða breytt eftir sínu
höfði. Þess vegna urðum við fyrst
að leggja inn umsóknir vegna
þeirra hugmynda sem ekki hefði
verið fengið leyfi fyrir.“
Þorleifur sagði undirbúning að
Hugviti ’86 hafa byrjað skömmu
eftir síðustu áramót. Um 50 aðil-
ar hefðu sent inn yfir 100 hug-
myndir, en síðan hefði sá fjöldi
verið grisjaður niður í þær 24 sem
á sýningunni væru.
„Við létum íslensku
einkaleyfa- og vörumerkjastof-
una gera nýnæmisathugun á
öllum þessum fjölda innsendra
hugmynda og voru margar þeirra
dæmdar úr leik. Einkaleyfa var
búið að afla fyrir mörg verkanna,
en við sóttum um leyfi fyrir sjö
þeirra og hafa því allar hugmynd-
irnar öðlast lágmarksvernd á
þessari sýningu."
„Þessi mikli fjöldi umsókna
sýnir okkur að það er gríðarlegur
fjöldi manna sem veltir ýmsu
fyrir sér og enginn vafi á því að
margir menn úti í bæ eru með
hugmyndir á takteinum, sem þeir
koma aldrei á framfæri af ýmsum
ástæðum. Kannski má segja að
meginvandinn sé sá að hér á landi
vantar áhættufjármagn til að gera
mönnum kleift að vinna að þróun
hugmynda. Bankakerfið telur sig
ekki í stakk búið að lána mönnum
fyrr en allt liggur klárt fyrir, þ.e.
framleiðandi og markaður. Fram
að því stigi eiga menn hins vegar
erfitt með að þreyja þorrann og
góuna og er ekki að efa að margir
gefast upp af þeirri ástæðu
einni.“
f tengslum við sýninguna Hugvit
’86 verður haldin námstefna um
áhættufjármagn á Hótel Esju á
morgun, 5. september. Þar munu
flytja fyrirlestra þeir Ken Hart frá
samtökum evrópskra áhættufjár-
magnseigenda, Bragi Hannesson
bankastjóri Iðnaðarbankans og
Sigurður Stefánsson frá
Kaupþingi.
„Hugvit ’86 sýnir okkur svo
ekki verður um villst að það eru
margargóðar hugmyndir í kollin-
um á íslenskum uppfinninga-
mönnum og ég vona, raunar
vænti þess, að við getum staðið
fyrir þvf að koma þeim á framfæri
með reglulegu millibili á næstu
árurn", sagði Þorleifur Þ. Jóns-
son rekstrarráðgjafi að síðustu.
Ragnar Þór Bóasson: Með nýja lásnum er hægt að losa festingar með einu
handtaki og auk þess helst fiskilínan alltaf í réttri stöðu. Ljósm. KGA.
Keðjulás
Snarí leysir
margan vanda
Ragnar Þór Bóasson: Reynsla mín af sjónum
fékk mig til að hugsa upp nýja aðferð
við að lása vörpuna
I einum bása Hugvits '86 rek-
um við augun í sérkennilegan
keðjulás sem ber nafnið Snari.
Uppfingamaðurinn Ragnar
Þór Bóasson er þar fyrir og
hann er tekinn tali. Fyrst
spurðum við Ragnar hver hafi
verið ástæðan fyrir því að
Snari komst á laggirnar:
„Sem sjómaður í fjölda ára hef
ég kynnst því vandamáli skip-
verja að hefðbundnu keðjulás-
arnir vildu festast. Ef t.d. varpan
rifnaði urðu menn að losa lásana
með tilheyrandi fyrirgangi og
tapaðist oft dýrmætur tími við
það verk auk þess sem a.m.k.
tveir menn þurfti til að slá pinn-
ann úr lásnum. Þess vegna fór ég
að velta fyrir mér lausn á þessu
vandamáli og niðurstaðan varð
þessi lás, sem ég kalla Snara.
Hann læsir millibobbingakeðj-
unni þvert inn á fiskilínuna og
heldur henni í réttri stöðu. Með
einu handtaki er hægt að losa og
skiptir þá engu máli hvort hafrót
er eða ekki“.
Ragnar sagði að Iðntækni-
stofnun hefði aðstoðað sig við að
þróa hugmyndina auk þess sem
stofnunin hefði eftirlit með fram-
leiðsunni og framkvæmdi reglu-
legar togþolsprófanir.
„Hins vegar er æði erfitt fyrir
okkur að standa í þessu því venj-
an er sú að maður leggur í þetta
mikinn tíma og kostnað án þess
að hafa neitt fast í hendi um ái-
angur síðar meir. Þá hefur líka
verð vandamál að uppfinninga-
menn vita gjarnan ekkert hvað
þeir eiga við sínar hugmyndir að
gera. Það var ekki fyrr en ég hafði
snúið mér til Iðntæknistofnunar
að málið fór að þróast og núna
hef ég fengið einkaleyfi á þessum
lás mínum“.
Snari er samsettur með MIG
suðu og gerður af stáli. Ragnar
Þór hefur stofnað fyrirtæki í
kringum smíðina sem hann kallar
Snartak auk þess sem hann fær
aðstoð frá vélsmiðju við að setja
lásinn saman. Þess iná geta að
lásinn Snari hefur verið notaður í
fjölda íslenskra skipa og ekkert
komið fram sem rýrir gildi hans.
Er þess því að vænta að íslenska
uppfinningin góða taki við af
hefðbundnu keðjulásunum innan
skamms. -v.
Þorleifur Þ. Jónsson: Iðnaðarráðherra átti hugmyndina að þessari sýningu og hér geta hugvitsmenn komið verkum
sínum á framfæri. Vonandi getum við haft svona sýningar með reglulegu millibili. Ljósm. KGA.
Björn J. Guftmundsson meö snjóruðningsblásarann, sem eflaust á eftir að koma í góðar þarfir þegar vetur færist yfir. Ljósm. KGA.

Gangbrautarskilti Axels.
Gangbrautarskilti'
Gangbrautir betur merktar
Axel Einarsson með blikkandi gangbrautarskilti
Því miður er það svo að öku-
menn taka allt of sjaldan eftir
gangbrautum yfir akreinar,
m.a. vegna þess að þær eru illa
merktar. Ég fór að velta ein-
hverri lausn fyrir mér og
árangurinn varð þessi blikk-
andi gangbrautarkarl sem hef-
ur verið settur upp í tilrauna-
skyni á nokkrum stöðum með
ágætum árangri að þvíerég
held.
Þetta sagði Axel Einarsson
einn fjölmargra uppfinninga-
manna á Hugviti ’86, en hann
sýnir þar sérstaka tegund af
gangbrautarskilti. Um er að ræða
glerkassa með blikkandi perum
innaní sem gerir það að verkum
að „karlinn" sýnist á fleygiferð!
„Ætli það séu ekki svona 12-14
ár síðan fyrstu hugmyndirnar að
þessu voru framkvæmdar og síð-
an hefur þessi hugmynd tekið
nokkrum breytingum. Þeir hjá
Reykjavíkurborg hafa verið svo
vinsamlegir að setja skiltið mitt
upp á nokkrum stöðum, m.a á
Hringbrautinni og núna við nýja
Útvarpshúsið á Horni Háaleitis-
brautar og Bústaðavegar".
Axel er rafvélavirki að mennt
og aðalstarfi og kvaðst hafa getað
sinnt uppfinningunum tiltölulega
lítið í gegnum árin. „Maður verð-
ur að hafa ofan af fyrir sér og
sínum og þeta dútl hefur nú ekki
leitt af sér nein auðævi, að
minnsta kosti ekki ennþá“, segir
Axel. „Það er einmitt á pening-
unum sem svona starf strandar og
ég varð að skrifa mörg bréfin
áður en farið var að hlusta á mig.
Ætli það sé ekki svipað með aðra
sem eru að fást við einhvers kon-
ar uppfinningar".
En Axel hefur meira í poka-
horninu. Hann minntist sérstak-
lega á „spólbretti", sem hann hef-
ur hannað. „Ég hugsaði þetta
bretti sem hjálpargagn fyrir öku-
menn bíla sem festast í snjó og
hálku. Hann Óli H. Þórðarson
hjá Umferðarráði hefur prófað
þetta tæki mitt og gefur því ágæt
meðmæli svo ég er vongóður um
að koma því í framleiðslu. Raun-
ar smíða ég sjálfur svona bretti og
sel hverjum sem hafa vill en ég
þyrfti að koma því í fjöldafram-
leiðslu”.
Þess má geta hér í lokin að upp-
haf gagnbrautarskiltanna voru
auglýsingaskilti sem Axel hann-
aði og hefur nú fengið einkaleyfi
á í Danmörku. -v.
Snjóblásari og þrýstiskynjari
Það er margt í gerjun
Björn J. Guðmundsson: Ákvað að koma snjóruðningsblásaranum
á framfæri þegar ég frétti af sýningunni
Ég hafði velt þessu lengi
fyrir mér þar sem ég hefi um
margra ára skeið unnið við
snjómokstur á vegum fyrir
norðan. Þegar ég svo frétti af
þessari sýningu, sem nú er
hafin, ákvað ég að koma þess-
ari hugmynd minni um snjó-
ruðningsblásarann á framfæri.
Þetta sagði Björn J. Guð-
mundsson uppfinningamaður frá
Laugum í S-Þingeyjarsýslu, en
hann sýnir tvö verka sinna á Hug-
viti ’86, snjóruðningsblásara og
þrýstiskynjara fyrir hjólbarða.
„Þessi blásari er settur framan
á venjulegar vörubifreiðar og
búnaðurinn ætlaður til snjóruðn-
ings af vegum og flugvöllum. Að-
alkostur blásarans er að hann
skilar snjónum vel út fyrir vegar-
brún hvort sem ekið er á litlum
eða miklum hraða og hann getur
líka hreinsað snjó frá kyrrstæðum
bifreiðum sem fennt hefur að“,
sagði Björn í viðtali við Þjóðvilj-
ann.
Þessi búnaður er f raun sára-
einfaldur. Framan á vörubifreið
er komið fyrir snjótönn eins og
þeim sem notaðar eru í dag. Mið-
flóttaaflsblásara er komið fyrir á
vörupalli bílsins og má gjarnan
nota gamlan bílmótor til að knýja
hann áfram. Frá blásaranum
liggur loftrör að stút sem áfastur
er öðrum enda snjótannarinnar. í
blástursopinu er komið fyrir
loftspjöldum sem ökumaður get-
ur stýrt úr sæti sínu.
„Búnaðurinn virkar þannig að
þegar snjó er mokað færist hann
eftir tönninni að blástursopinu
þar sem tönnin er skekkt ofur-
lítið. Loftblásturinn rífur snjóinn
með sér og blæs honum út fyrir
vegarbrún með yfir 100 kílómetra
hraða."
Eins og áður sagði kynnir
Björn J. Guðmundsson einnig
þrýstiskynjara fyrir hjólbarða á
sýningunni í Laugardalshöll. Sú
hugmynd er eldri og hefur þegar
verið kynnt, en búnaðurinn fylg-
ist með þrýstingi í hjólbarðanum
og gerir stjórnendum farartækis-
ins viðvart ef loftþrýstingurinn
lækkar. „Með þessu móti er hægt
að mæla þrýstinginn í hjólbörð-
unum á ferð og það er auðvitað
mikið öryggi fólgið í því að vita í
tíma ef þrýstingurinn fellur
skyndilega“, sagði Björn enn-
fremur.
Skynjarinn vinnur þannig að ef
loftþrýstingur fellur niður fyrir
ákveðið mark opnar loftloki fyrir
loft úr hjólbarðanum og er hann
opinn í ca. 15 sekúndur. Loft-
streymið er notað til að koma
boðum til ökumanns með þremur
mismunandi aðferðum.
„f fyrsta lagi er hægt að mynda
hljóð með flautu sem ökumaður
heyrir ef hávaði er ekki mikill t.d.
í fólksbflum. Einnig er hægt að
mynda hljóð með ákveðnu tíðni-
sviði og er þá notaður hljóðnemi
sem skynjar aðeins þá tónhæð og
gerir ökumanni viðvart. í þriðja
lagi er hægt að mynda rafmagn
sem notað er til að senda radíó-
merki og gera þau ökumanni við-
vart. Leki þrýstingur úr dekkinu
meðan bfllinn er kyrrstæður,
sendir móttakarinn merki um
leið og bfllinn fer í gang“, sagði
Björn.
Við spurðum Björn J. Guð-
mundsson að lokum um það
hvort hann væri með fleiri hug-
myndir í pokahorninu: „Það er
margt í gerjun en ætli það sé ekki
best að segja sem minnst á þessu
stigi málsins".
- v
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN
ÞJÓÐVILJINN - SlÐA 9