Þjóðviljinn - 10.10.1986, Síða 13

HEIMURINN
Leiðtogafundurinn
Gorbatsjof ræðir hvað sem er
Sovéskir embœttismenn sögðu á blaðamannafundi ígœr hér í Reykjavík að Gorbatsjoff Sovétleiðtogi,
væri tilbúinn að ræða nánast hvað sem vœri, þar á meðal þátt Sovétríkjanna ímálefnum Afganistan
Reykjavík - Sovéskir embætt-
ismenn sögðu á fréttamanna-
fundi í Reykjavík í gær að Gor-
batsjoff Sovétleiðtogi væri til-
búinn að ræða hvaða mál sem
Reagan bæri fram, þar á meðal
afskipti Sovétmanna af Afgan-
istan og mannréttindamál í So-
vétríkjunum.
Þegar Reagan Bandaríkjafor-
seti, yfirgaf Hvíta Húsið í gær á
leið til íslands, dró hann úr líkum
á miklum árangri fundarins með
Gorbatsjof Sovétleiðtoga. Hann
dró einnig úr fyrri fullyrðingum
sínum þess efnis að alvöru
Benito
Craxi, forsætisráðherra Italíu,
hefur sent Reagan Bandaríkja-
forseta og Gorbatsjof Sovétleið-
toga, orðsendingar þar sem segir
m.a. að ítalir vonist til að fundur
þeirra hér í Reykjavík verði til
þess að koma á meira jafnvægi
og skilningi milli austurs og vest-
urs. Þessi skilaboð voru birt á ít-
alíu í gær og sagöi þar að fundur-
inn í Reykjavík væri táknrænn
fyrir „sameiginlegan vilja um að
leggja aukna áherslu á flóknar
samningaviðræður austurs og
vesturs." Craxi sagði í orðsend-
ingu sinni til Gorbatsjofs að það
sem væri mest áríðandi, væri
ekki aðeins að vinna að betri
heimi með afvopnun, heldur
einnig „að koma á áreiðanlegra
valdajafnvægi". í skilaboðunum
til Reagans sagði m.a. að við-
ræðurnar hér í Reykjavík gætu
orðið til að „auka líkur á skilningi
og jákvæðu hugarfari sem kom
svo skýrt fram í viðræðunum í
Genf og jók á vonir fólks um þró-
un til meira jafnvægis og meiri
skilnings á alþjóðavettvangi."
Þetta er mjög almennt orðalag en
það má m.a. túlka sem áminn-
ingu um að Bandaríkin og So-
vétríkin eru ekki ein í þessu máli.
Bandaríska
stórblaðið New York Times
sagði í gær í grein að Reag-
anstjórnin væri að brjóta gegn
anda þeirra bandarísku laga
sem segðu að Bandaríkin
mættu ekki blanda sér í stríðið
sem nú geisar í Nicaragua. Um
er að ræða nýlega handtöku
Nicaraguahers á Bandaríkja-
manni sem var í flugvél sem
skotin var niður yfir landinu.
Tímes segír eínnig að Banda-
ríkjaþing sé hins vegar ekki í
neinni aðstöðu til að mót-
mæla. Áður en Fulltrúadeild
Bandaríkjaþings ákvað í júní
að veita Contra hreyfingunni í
Nicaragua 100 milljónir doll-
ara, „vissi hún (deildin) að til
þess að komast hjá reglum um
bann við þáttöku, var verið að
færa stríðsreksturinn í einka-
rekstur - undir forystu herfor-
ingja á eftirlaunum, John Sing-
laub, sem er yfirmaður
Heimssamtakanna gegn kom-
múnisma“, sagði í grein New
York Times. Ennfremur, „Með
aðstoð manna eins og Sing-
laub geta stjórnvöld með full-
um rétti - þ.e. tæknilega - sagt
að hinn handtekni Bandarikja-
maður sé ekki á vegum CIA né
annara bandarískra yfirvalda.
Þannig eru lög þingsins um
bann við þátttöku virt, en ekki
andi þessara laga.
leiðtogafundur gæti jafnvel orðið
í Bandaríkjunum fyrir lok þessa
árs.
Meiri völlur virðist hins vegar á
Sovétmönnum sem notuðu tæki-
færið í fyrrakvöld og tilkynntu að
sex sovéskar hersveitir yrðu flutt-
ar á brott frá Afganistan og lyki
þeim brottflutningi í þessum
mánuði. Þá tilkynntu Sovétmenn
að sovéskum andófsmanni, gyð-
ingi, Inessu Fleurovu, yrði leyft
að flytjast til ísraels.
Reagan kemur hingað til lands
með ýmis vandamál heima fyrir í
huga. Eitt þeirra er afsögn Bern-
ards Kalbs, talsmanns innanríkis-
ráðuneytisins. Hann sagði af sér
eftir að fréttir bárust af því að
bandarísk yfirvöld hefðu með
vilja dreift fölskum upplýsingum
um Líbýu. Kalb sagðist ekki eiga
þátt í þessu máli en vildi hreinsa
nafn sitt. Þá hefur Reagan deilt
hart við Bandaríkjaþing að und-
anförnu um afvopnunarmál og
fjármál ríkisins og sér ekki fyrir
endann á þeim deilum.
S-Afríka/UDF
Stuðningur eriendis fiá bannaður
Stjórnvöld íS-Afríku hafa bannað allanfjárhagsstuðning erlendisfrá til handa Sameinuðu
Lýðrœðisfylkingunni (UDF) sem eru stœrstu samtökin sem berjast gegn kynþáttamisrétti í landinu
Jóhannesarborg - Gagnrýn-
endur stjórnvalda í S-Afríku
voru í gær harðorðir um þá
ákvörðun stjórnvalda að
banna erlendum aðilum að
styrkja eina stærstu hreyfing-
una í landinu sem berst gegn
kynþáttamisrétti, Sameinuðu
Lýðræöisfylkinguna (UDF).
Með þessari aðgerð hafa
stjórnvöld aukið að mun þrýsting
sinn á stjórnmálalega andstæð-
inga sína og er jafnvel talað um
að þetta geti orðið forveri algjörs
banns á samtökunum innan tíðar.
Fréttaskýrendur telja að þessi að-
gerð stjórnvalda muni mjög
veikja aðstöðu þeirra 600 sam-
taka sem tengjast UDF. Gjald-
keri UDF, Azar Cachalia, sagði
við fréttamann Reuter fréttastof-
unnar að framlög erlendis frá
hefðu haft mikið að segja í sjóð-
um samtakanna. Hann sagði að
Pretoríustjórn væri staráðin í að
eyðileggja samtökin án þess að
banna þau opinberlega. Vestræn-
ir diplómatar sögðu í gær að nýju
lögin gerðu Louis Le Grange, ör-
yggismálaráðherra S-Afríku,
kleyft að fara í alla reikninga og
skýrslur UDF og gætu lögin rutt
veginn fyrir algjört bann á sam-
tökunum. Lögfræðingar sögðu í
gær að þeir væru að athuga hvort
nýju lögin næðu til
mannréttindasamtaka og annara
líkra hópa sem tengdust UDF.
Helen Suzmann, einn helsti
leiðtogi stjórnarandstöðu hvítra í
S-Afríku var ein þeirra sem
gagnrýndi stjórnvöld harðlega
fyrir ákvörðun sína og kallaði
hana „geðþóttaákvörðun". Full-
trúi verkalýðssamtaka landsins
sem telja um það bil hálfa milljón
manna sagði að ákvörðun
stjórnvalda sýndi ríkistjórn sem
ætti við að stríða vaxandi ein-
angrun, heima fyrir, jafnt sem á
alþjóðavettvangi.
Norsk yfirvöld
Seldu þau ísrael
þungt vatn?
Norskur friðarrannsóknarmaður lýsti þvíyfir ífyrradag að Norð-
menn hefðu með sölu á þungu vatni til ísraels, áttþátt íkjarnorku-
vopnauppbyggingu ísraelsmanna
Osló - Noregur samþykktj með
leynd, árið 1959, að selja ísrael
þungt vatn, svonefnt, sem
hefði mátt nota við framleiðslu
kjarnorkuvopna, var haft eftir
norskum manni í gær sem
vinnur að rannsóknum tengd-
um friðarmálum.
„Ef ásakanir um að ísrael hafi
undir höndum kjarnorkuvopn,
eru réttar, verðum við að taka því
að Noregur hefur átt þátt í upp-
ERLENDAR
FRÉTTIR
INGÓLFUR ■/_ _ . . _ r r,
hjörleifsson/R E U I t K
byggingu ísraelsmanna á slíkum
vopnum“, sagði Norðmaðurinn,
Sverre Lodgaard í viðtali við nor-
ska dagblaðið Aftenposten. Lod-
gaard vinnur við „Alþjóðlegu
friðarrannsóknarstofnunina í
Stokkhólmi“, sem er óháð. Hann
sagði þetta í framhaldi fréttar í
The Sunday Times í Lundúnum
um síðustu helgi þess efnis að ís-
rael hefði framleitt kjarnaodda í
20 ár.
Sunday Times vitnaði í 31 árs
gamlan mann og sagði að hann
hefði unnið sem kjarnorkufræð-
ingur við vopnaáætlun ísraels.
Lodgaard sagði í viðtalinu við
Aftenposten að Noregur hefði
látið ísrael í té 21 tonn af þunga
vatninu sem er þekkt tæknilega
sem Deutrium Oxíð og er notað
sem hægir við kjarnaklofnun.
„Sendingar Norðmanna á þungu
vatni (til ísraels) snemma á sjö-
unda áratugnum og endurnýjun-
arsending 1970, hafa átt stóran
þátt í uppbyggingu ísraels á
kjarnakljúfi. Lodgaard sagðist
hafa frétt af þessu á sjötta ára-
tugnum þegar hann vann hjá
hinni ríkisreknu friðarrannsókn-
arstofnun í Stokkhólmi, þegar
hann var að undirbúa skýrslu um
sölur Noregs á þungu vatni.
Hann sagði ennfremur að Noreg-
ur hefði selt þungt vatn til 50
landa á sjötta og sjöunda árat-
ugnum með því skilyrði að það
yrði notað til friðsamlegra nota.
Föstudagur 10. október 1986 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13
Finnskt kapalsjónvarp
Finnskt eða
engilsax-
neskt efni?
Helsinki - Finnskir áskrifendur
að kapalsjónvarpi fá á næsta
ári yfir sig flóðbylgju af bresku
og bandarísku sjónvarpsefni
og vinstri sinnaðir stjórnmála-
menn í Finnlandi berjast nú
fyrir því að halda uppi þjóð-
legu efni í kapalsjónvarpinu.
Þessir vinstrisinnar segja að
nýrri löggjöf um kapalsjónvarp
sem gengur í gildi á næsta ári,
verði að breyta þannig að tryggt
verði að a.m.k. 20 % útsendingar
kapalsjónvarpsins verði finnskt
efni. Þessi löggjöf var samin fyrir
tilstilli núverandi samsteypu-
stjórnar og þar er ákvæði um að
finnskt efni verði að vera á dag-
skránni en ekki er tekið fram
hversu mikið það eigi að vera.
Stofnsett hefur verið þingnefnd
til að athuga þessi lög og vinstri-
sinnar í þeirri nefnd hafa mót-
mælt núverandi útgáfu laganna.
Kapalsjónvarp nær nú til um
það bil 500.000 áhorfenda í Hels-
inki en það eru um það bil helm-
ingur íbúa höfuðborgarinnar.
Framleiðendur sem vinna við
finnskt kapalsjónvarp hafa nú
þegar lýst þeirri skoðun sinni, að
það sé dýrt að kaupa og búa til
innlent dagskrárefni.