Þjóðviljinn - 21.12.1986, Blaðsíða 4

...OG NÆST FÁUM
VID AUGLÝSINGAR-
Hvað ber að gera
þegarjafnóhrifa-
miklirfjölmiðlarog
hljóðvarp og sjón-
varp margfaldastí
litlu samfélagi á
borð við ísland og
almennarreglurum
þó verða skyndi-
lega óskýrar?Af
fréttum undanfarið
hér í Þjóðviljanum er
Ijóstaðfjöimiðlar
hafa að nokkru
slegið slöku við að
fylgja þeim reglum
sem settar háfa ver:
ið um auglýsingar.Á
að setja á stofn eftir-
litsaðila til þess að
sjá um að reglur séu
virtareðaáað bíða
og sjá til?
Hið mikla fjölmiðlaflóð á út-
varpssviðinu sem yfir okkur
suð-vesturlendinga (og fleiri
þegar frá líður) hefur dunið að
undanförnu hefurásérýmsar
hliðarog mikið er rætt og ritað
um kosti og galla. En tvær
staðreyndir eru þessu flóði
fylgjandi: Aukið dagskrárefni,
aukið auglýsingamagn.
Talsvert er skeggrætt og spek-
úlerað í ræðu og riti um hið aukna
dagskrárefni en af einhverjum
ástæðum fer heldur lítið fyrir um-
ræðum um hið síðarnefnda. Um
hið gífurlega mikla magn auglýs-
inga sem dynur í eyrum okkar ef
við viljum fylgjast með dagskrá-
refni. Við þekkjum formúluna.
Því meiri hlustun/horfun, því
meiri auglýsingar. Lögin leyfa
auglýsingar inni í þáttum í hljóð-
varpi en ekki í sjónvarpi (þó
margur auglýsandinn virðist nú
sækja hart að dagskrárstjórum að
koma inn efni í dagskrár hljóð-
varps og sjónvarps). í hljóðvarpi
má nefna þátt eins og „Reykjavík
síðdegis“, afbragsgóðan þátt
Hallgríms Thorsteinssonar á
Bylgjunni sem er hlaðinn auglý-
singum. í Ríkissjónvarpinu í
haust kom skyndilega auglýsing
inn í miðjan dagskrárlið um sögu
sjónvarpsins okkar. í Stöð 2 hafa
auglýsingar birst óforvarandis í
miðjum dagskrárliðum. Síðast á
föstudagskvöldið voru tveir all-
langir auglýsingatímar settir inn í
sakamálaþáttinn Bjargvætturinn
(Equalizer). Erum við að fá yfir
okkur amerísku aðferðina í sjón-
varpsauglýsingum án þess að
gera okkur grein fyrir því?
Auglýsingar í miðjum þáttum
þegar eftirvænting áhorfandans
er sem mest?
Of mikið
af auglýsingum?
Það má gera ráð fyrir því að
sjálfsagt séu margir sem sam-
sinna manninum sem hringdi inn
í morgunþátt Einars Sigurðs-
sonar útvarpsstjóra Bylgjunnar
og nefndi m.a. að hann væri orð-
inn þreyttur á mörgum útvarps-
rásunum fyrir það hvað auglýs-
ingar væru ríkjandi í dagskránni.
Einar sagði í samtali við Þjóðvilj-
ann að auðvitað væri auglýsinga-
magn breytilegt eftir árstíðum.
Nú gengi yfir mikil auglýsingatíð
fyrir jólin og þá bæri meira á
þessu efni í dagskrám allra ljó-
svakafjölmiðla og á síðum allra
dagblaða. Það væri síðan ekki
einhlítt hvað mönnum fyndist um
auglýsingar, sér fyndust þær oft
afbragðsvel gerðar og sumar
skemmtilegt útvarpsefni. „Það
vinnur mikið af hæfileikafólki við
auglýsingagerð," sagði Einar.
„Eg get hins vegar upplýst
það,‘*T)ætti hann við „að við höf-
um hafnað töluverðu magni af
auglýsingum undanfarið vegna
þess að við viljum halda auglý-
singum í dagskrá fyrir neðan
ákveðið mark. Með þessu móti
verðum við vitakskuld af tekjum
en trúum því á móti að þegar til
lengdar lætur skili þetta sér í
tryggari hlustun og jafnara aug-
lýsingamagni. Við höfum t.d.
ákveðið hámark í lesnum auglýs-
ingum á hverjum klukkutíma og
erum nokkuð stffír á að fara ekki
yfír þau mörk.
Maraþon-
auglýsingar
Ég vann hins vegar einu sinni
við auglýsingalestur á annarri út-
varpsstöð og þar skiptumst við
þulirnir á í lestrinum og leystum
hver annan af á tuttugu mínútna
fresti. Þú getur því ímyndað þér
hvílíkir maraþonlestrar voru þar
á ferðinni. Það er því spurning
um hve við á Bylgjunni höfum
bætt við heildaraulýsingamark-
aðinn og hve mikið hefur færst til
okkar frá ríkisútvarpinu. Nú,
eins eru ákveðin mörk sem við
reynum að halda okkur við með
leiknar auglýsingar.“
Varðandi auglýsingareglu-
gerðina og gildi hennar sagði Ein-
ar að það væru í henni hlutir sem
væru túlkunaratriði. „Þarna er til
dæmis ákvæði,“ sagði Einar „um
að auglýsingar skuli skýrt af-
markaðar. Þetta er að nokkru
leyti lagt í okkar hendur, þ.e.a.s.
hvað er skýrt afmarkað. Við
reynum t.d. að afmarka auglýs-
ingar með öðrum hætti en að
spila stef. Okkur finnst þau leiði-
gjörn. Ég held reyndar að það
séu aðrar reglur, óskráðar, sem
eru jafnvel enn betra aðhald
þeim sem starfa á þessu sviði.
Þetta er hið almenna siðgæði í
þjóðfélaginu og ég ber mikið
traust til almennings og annarra
fjölmiðla í þessum málum. Fólk
hefur næma tilfinningu fyrir því
hvað það vill láta bjóða sér í þess-
um efnum. Þetta vita allir þeir
sem starfa að fjölmiðlum og þetta
skapar þeim heilbrigt aðhald.
Fjölmiðlarnir setja sér því
ákveðnar vinnureglur sjálfir og
hér á Bylgjunni eru þessar vinn-
ureglur að því er lýtur að
dagskrárefni og auglýsingum
miklu strangari um margt heldur
en reglugerðin um auglýsingar í
útvarpi. Nú svo er rétt að íhuga
hvort það sé einhverra hluta
vegna eðliiegra að setja aðrar
reglur um auglýsingar í útvarpi og
sjónvarpi en auglýsingar í blöð-
um“, sagði Einar Sigurðsson.
Innra eftirlit?
Hans Kristján Árnason,
stjórnármaður Stöðvar 2, tók
undir það sjónarmið Einars Sig-
urðssonar að heilbrigðasta eftir-
litið væri innra eftirlit starfs-
VEISLUR - SAMKV/ÆMI
Skútan h/f hefur nú opnaö glæsilegan sal, kjörinn
fyrir árshátiðar, veislur, fundi félagasamtaka og alls
kyns samkvæmi. Leggjumáhersluágóðan matog
þjónustu.
SKÚTAN HF.
Dalshrauni 15, Hafnarfirði, sími 51810 og 651810.
mannanna sjálfra. „Við höfum
sjálfir okkar vinnureglur sem við
fylgjum, með auglýsingatíma og
annað. Svo höfum við auðvitað
landslög og fjölda lögfræðinga til
að túlka þessi landslög. Við höf-
um auk þess aðhald utan úr bæ.
En svona innra eftirlit er áhrifa-
ríkast að mínu mati.“
Aðspurður um mörk auglýs-
inga og dagskrárefnis fannst
Hans Kristjáni að þar virtust
stundum óskýr mörk. „Við höf-
um að undanförnu verið með
matreiðsluþætti og fræðsluþætti
þar sem íslenskra fyrirtækja er
getið á undan og eftir þáttunum.
Þau hafa þá tekið þátt í fjármögn-
un þessara þátta. Svona lagað er
algengt erlendis. Svo má aftur
nefna dæmi úr ríkissjónvarpinu,
þætti frá SÍF þar sem fyrirtæki úti
í bæ hafa gert kynningarmyndir
um þessi fyrirtæki og Ríkisssjón-
varpið sýnir. Er þarna ekki um
hreinar og klárar auglýsingar að
ræða? En mér sýnist rétt að gefa
þessum málum ákveðinn aðlög-
unartíma. Það er gert ráð fyrir því
að nokkru í lögum, lög um hljóð-
varp og sjónvarp á að endur-
skoða þremur árum eftir gildis-
töku. En eitthvert allsherjar
Alma Mater í þessum málum,
eifthvert eftirlitsapparat, er mér
ekki að skapi,“ sagði Hans Krist-
ján Árnason.
Löggjafinn
setji reglur
Markús Örn Antonsson, út-
varpsstjóri, telur hins vegar að í
vissum málum sé ekki nóg að fjöl-
miðlar setji sér sjálfir vinnuregl-
ur. „Ríkisútvarpið hefur sett sér
ákveðnar reglur um auglýsingar,
t.d. frá stjórnmálaflokkum sem
ekkert er minnst á í hinni al-
mennu reglugerð um auglýsingar
í útvarpi. En þegar komnir eru
svona margir fjölmiðlar finnst
mér sjálfsagt að löggjafinn setji
reglur um auglýsingar
stjórnmálaflokka á pólitískum
stefnumálum þeirra í þessu sam-
bandi finnst mér ekki nóg að fjöl-
miðlar hafi vinnureglur.
Og varðandi almennar auglýs-
ingar tel ég ekki óeðlilegt að einn
ákveðinn aðili hafi eftirlit með
þeim. Ég skil vel aðstæður þess
fólks sem er að safna auglýsing-
um fyrir fjölmiðlana. Það er varla
hægt að ætlast til þess að það hafi
á hreinu allan þann lagabálk sem
það þarf að fara eftir. Mér finnst
því nauðsynlegt að við núverandi
aðstæður sé til staðar
leiðbeinandi eftirlitsaðili fyrir þá
sem eiga að hala inn auglýsingar
fyrir hina fjölmörgu miðla,“
sagði Markús örn Antonsson.
Ólafur Stephenssen, formaður
íslenskra auglýsingastofa, benti á
að starfandi'er siðanefnd þar sem
sitja fulltrúi frá Neytendasam-
tökunum og og fulltrúi auglýs-
enda frá Verslunarráði íslands
fyrir hönd auglýsenda. Einnig er í
nefndinni fulltrúi frá Sambandi
íslenskra auglýsingastofa.
„Starfssvið þessarar nefndar má
vel víkka út,“ sagði Ólafur. „Því
ber ekki að neita að túlkun á
þessari reglugerð um auglýsingar
hefur skolast dálítið til á undan-
förnum árum. Það verða auðvit-
að að vera skýr mörk um þessi
mál. Annars finnst mér ekki
raunhæft að fara hart í þessi mál
fyrr en eftir ákveðið tilrauna-
skeið í fjölmiðlamálum okkar,
t.d. í vor,“ sagði Ólafur.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 21. desember 1986