Þjóðviljinn - 23.12.1986, Blaðsíða 7

BÆKUR
Sungiö
Jónas Árnason. Eiríkur Smith, Kjartan Guðjóns-
Til söngs.
Imbusteinn 1986.
Myndarleg bók er það og eigu-
leg vel sem Imbusteinn hefúr út
gefið með textum Jónasar Árna-
sonar við þjóðlög - ekki síst írsk.
Nótur fylgja þessum textum og
hver texti fær sér til upplyftingar
teikningar eftir einn af þessum
ágætu listamönnum hér: Atli
Már, Hringur Jóhannesson,
son, Jóhann Jóhannesson,
Steinþór Sigurðsson, Tryggvi Ól-
afsson og Valtýr Pétursson.
Flestir munu kannast við
allmarga af þessum textum áður
en þeir opna bókina - ef ekki úr
leikritinu um hann Jörund þá úr
Gísl eða af plötum Þriggja á palli.
Jónas Árnason hefur náð þeim
merkilega árangri að leggja undir
sig mjög stóran hlut þeirra
söngva, sem menn kunna með að
fara þegar þeir koma í áningar-
stað eða grípa önnur tækifæri til
að nota raddböndin til samstil-
lingar sálnanna. Hann er, eins og
menn vita, hagmæltur prýðilega
og hefur þar að auki til að bera þá
hugkvæmni og kankvísi sem
leyfir honum oftast að sigla fram
hjá skerjum, þegar farið er til
með Jónasi
Jónas Árnason.
dæmis með hin viðkvæmu ástam-
ál: „allt í mínu brjósti blossar eins
og brenni steinolía" segir í kvæði
til Efemíu. Stundum eru ástamál-
in gerð elskulega jarðbundin með
þjóðlegum hætti, eins og þegar
Klöru eru þökkuð sokkaplögg og
kleinurnar sem ylja hjarta elsk-
hugans.
Það getur að sönnu komið að
því, að lesandanum finnist nóg
um samansúrraða kvennafars-
brennivíns- slagsmála- og sjó-
sóknarhreysti, sem er algengt stef
í bókinni. (Pétur pokamaður til
dæmis). En hvort sem Jónas fer
með ástina, sem valt er að
treysta, sjómannsins æfi, frelsis-
baráttu íra, friðinn eða sjálfan til-
vistarvandann („Pað finnst ekki
hérna í heimi, neinn heimur sem
brúklegri er“) þá á hann sér yfir-
leitt útgönguleiðir ágætar.
Gjarna fylgja þá með háðslegar
tilvísanir í annan kveðskap eins
og í „Viðræður veiklaðs læknis og
veiklaðrar stúlku" sem endar á
þessum dúett:
/ kjallaraíbúð í kœrleika hreinum
kveðjum við lífþað sem böl okkur
var.
Blómin þar anga og sorgirnar
sofa
sœl verður elskendum fátœktin
þar.
Eða þá að Jónas lyftir sér í lýr-
íska sveiflu með einföldum en
góðum ráðum eins og í lok minn-
ingarkvæðis:
Sal þar einn grámáfur gröfinni hjá
glóandi sólin á bringuna skein
upp síðanflaug hann og útyfirsjó
þegar þeir jörðuðu Jóngeir...
ÁB.
Frávísun og söknuður
« • það í SÖguna sem gerir þessa nnlHri cn orSön híSfi ooonir hpc«ari híSlr —
Indriði G. Þorsteinsson.
Átján sögur úr Álfheimum.
Almenna bókafélagið 1986.
Indriði G. er hér í sínum sessi -
hann grípur niður hér og þar í
mannlífi sem heldur er lánleysis-
legt eins og gengur, en heldur sig
jafnan í nokkrum fjarska, segir
heldur færra en fleira - og kemst
þá hjá því að fara út á hálan ís
viðkvæmninnar. En getur eins
svekkt lesandann með tíðinda-
leysi, eða aðkenningu af því, að
minna verði úr en efni standa til.
Aprflsqjór heitir t.a.m. saga um
pilt að norðan sem er áttavilltur í
Reykjavík og eins og utangátta á
jólum í Héraðsskólanum að
Laugarvatni og feginn að komast
heim aftur - þetta er allt satt og
rétt, en það er sem vanti eitthvað
það í söguna sem gerir þessa
reynslu verulega eftirminnilega.
Stundum bregður Indriði sér á
flakk - hann heimsækir t.d.
Chopin og George Sand á Mall-
orca, en ekki verður sagt að hann
kunni tíðindi af þeim skötuhjúum
að segja sem um munar. í annarri
sögu er sögumaður kominn á
fræðsluráðstefnu hjá Nató í
Brussel og sömu daga eru ein-
hverjir rauðliðar að hóta hermd-
arverkum („Rauður friður") - og
þegar sögunni er lokið er lesand-
inn nokkuð svo forvirraður: hvað
var eiginlega verið að segja? Höf-
undur er oftar en ekki eins og
frávísandi - það er margt sem
honum (eða staðgenglum hans í
sögum) leiðist, finnst ómerkilegt
- norrænt samstarf, kvenna-
menning, félagsfræðahjal ýmis-
legt. Þessi málflutningur er
Indriði G. Þorsteinsson.
reyndar ekki sérlega ástríðu-
mikill, og ber meiri svip af blaða-
nöldri en góðu hófi gegnir.
Þegar á heildina er litið má oft-
ar en ekki greinar í sögum Ind-
riða einskonar söknuð eftir lið-
inni tíð. Ekki svo að skilja að það
sem var sé beinlínis fegrað. Miklu
heldur hefur lesandinn tilfinn-
ingu fyrir sársaukanum sem fylgir
vitneskjunni um að menn geta
ekki lengur verið í þeim heimi
sem þeir þekktu vel og höfðu yfir-
sýn yfir - um leið og sá nýi
heimur, sem þrammar yfir menn,
er óyndislegur - þar eigum við
ekki heima. Þessi tilfinning verð-
ur sterk í sögu sem nefnist „Ræt-
ur í jörð“ - þar sem hestur er
geltur með táknrænni tilvísun til
þess hvernig komið sé fyrir bænd-
um nú um þessar mundir. Það er
líka söknuðurinn, eftirsjáin, sem
ræður ríkjum í ágætri sögu, lík-
lega þeirri sem best er skrifuð í
þessari bók - „Símtal yfir
flóann“. En þar fer höfundur
mjög smekklega með lýsingu á
því, hvernig roskinn maður gerir
seint um síðir vandræðatilraun til
að eignast eitthvað í konu sem
hann vildi ekki bindast ungur.
Gamansemi bregður Indriði
stundum fyrir sig og stundum
stórkarlalegri. Best gengur hon-
um á þeim brautum þegar hann
lýsir „stórmenni“ sem kveður
fyrir tímann - einum þessara
undarlegu íslendinga sem koma
fyrir í einum skrokki blöndu úr
öllum skrattanum. Gamanmál og
tregi fara svo prýðilega saman í
sögu sem Stofufangelsi heitir (og
þar verður höfundur hreint ekki
sakaður um tíðindaleysi) - í
henni er brugðið upp skemmti-
legri lýsingu á hlálegum raunum
byrjenda í smygli og braski. ÁB.
Dalur
dauðans
Iðunn hefur sent frá sér nýja
bók eftir þýska spennusagna-
höfundinn Heinz G. Konsalik. Er
þettaa fimmta bókin sem út kem-
ur eftir hann í íslenskri þýðingu,
Dalur dauðans.
í kynningu forlagsins á efni
bókarinnar segir svo: í marga
mánuði hefur ekki komið dropi
úr lofti í þorpinu Santa Magda-
lena í Mexíkó. Þurrkurinn er
miskunnarlaus, öll vatnsból eru
tóm og íbúarnir þjást. Allir nema
einn, Jack Paddy. Hann á stórar
bómullar- og kaffiekrur og hann
er sá eini sem hefur yfir vatni að
ráða. En það eru aðrar ekrur sem
hafa gert Paddy ríkan. Á glóandi
hásléttunni eru kaktusekrur og úr
kaktusnum er unnið eiturlyfið
Meskalín. En hvað gerist þegar
menn snúast til varnar gegn eymd
og kúgun? Álfheiður Kjartans-
dóttir þýddi.
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
^sí50,LEC ^
Gistideild Hótel Loftleiða opin alla dagana. Aðrar deildir Loftleiða opnar sem hér segir: Gistideild Hótel Esju lokað 24.12, 25.12 og 31.12, 1.1.1987. Aðrar deildir Hótel Esju opnar sem hér segir:
HÓTEL LOFTLEIÐIR HÓTEL ESJA
Blómasalur Veitingabúð Sundlaug Esjuberg Skálafeli
porláksmessa 12:00—14:30 19:00—22:00 05:00—20:00 08:00—22:00 08:00—22:00 LOKAÐ
Aðfangadagur 18:00—20:00 05:00—14:00 07:00-16:00 08:00—13:00 LOKAÐ
Jóladagur 12:00—14:00 18:00—20:30 09:00—12:00 11:00—17:00 LOKAÐ LOKAÐ
2. jóladagur 12:00—14:00 19:00—22:00 08:00—20:00 08:00—12:00 LOKAÐ Frá kl. 19:00
Gamlársdagur 12:00—14:00 18:00—21:00 05:00—14:00 08:00—16:00 08:00—13:00 LOKAÐ
Nýársdagur 12:00—14:00 19:00—22:00 09:00—14:00 10:00—22:00 LOKAÐ Frá kl. 19:00
ÞÖKKUM ÁNÆGJULEG VIÐSKIPTI.
VINSAMLEGAST GEYMIÐ AUGLÝSINGUNA