Þjóðviljinn - 06.02.1987, Blaðsíða 6

ÞJÓÐMÁL
Hvalarannsóknir
Meginþunginn í hvalatalningum
Áœtlað að verja 25.5 miljónum til rannsóknanna íár
Á nýliðnu ári var varið 8 milj-
ónum króna til hvalarannsókna á
vegum Hafrannsóknastofnunar
Islands, helmingi þess fjár sem
Hvalur hf. lagði fram til þeirra.
Afgangurinn, 8 miljónir króna
rennur til rannsóknanna á þessu
ári, en alls verður varið til þeirra
25,5 miijónum króna.
Þetta kom m.a. fram í svari
Halldórs Ásgrímssonar, sjávarút-
vegsráðherra á alþingi s.l. þriðju-
dag við fyrirspurn Guðrúnar
Helgadóttur. Ráðherrann sagði
að nokkuð hægar hefði verið far-
ið af stað sl. vor en mögulegt
hefði verið m.a. vegna endur-
skoðunar á
rannsóknaáætluninni. í fyrra
störfuðu 6 fastráðnir stafsmenn
að hvalarannsóknum auk 15
manna sem voru lausráðnir til af-
markaðra verkefna.
Rannsóknirnar í fyrra skiptust
í þrjá þætti, söfnun nýrra gagna í
Hvalstöðinni, söfnun nýrra
gagna í leiðöngrum og úrvinnslu
og skipulagningu. í skýrslu ráð-
herra segir að ítarlegum gögnum
um fæðuval og holdafar hvalanna
sem veiddust hafi verið safnað
auk þess sem gerðar voru mæl-
ingar og tekin fæðusýni á hvala-
miðunum til samanburðar. Þá
var tæpur helmingur hvalanna
vigtaður en þessar rannsóknir
miða að því að auka þekkingu á
þætti hvalanna í fæðukeðjunni og
áhrif umhverfisins á lífskilyrði
þeirra. Gerðar voru ýmsar mæl-
ingar á efnainnihaldi vefja og líff-
æra með tilliti til mengunar og
eins til að varpa ljósi á greiningu
stofnanna í N-Atlantshafi.
20 erlendir
vísindamenn
í fyrra komu 20 erlendir vís-
indamenn og nýttu sér aðstöðu til
vettvangsrannsókna í Hvalfirði.
Þeir komu frá 15 háskólum eða
rannsóknastofnunum í 6 löndum,
8 frá Bandankjunum, 5 frá V-
Þýskalandi, 3 frá Bretlandi, 2 frá
Kanada, 1 frá Spáni og 1 frá Sví-
þjóð. Meðal viðfangsefna útlend-
inganna voru athuganir á tíðni
sjúkdóma, eðlis- og orkufræði
hreyfingar hvala, leiðni hljóðs í
eyra hvals og mengun í vefjum og
líffærum.
Umfangsmikil flugtalning á
hrefnu í fyrra bar góðan árangur
að sögn sjávarútvegsráðherra.
Lokaúrvinnsla fer nú fram og
verða niðurstöður lagðar fyrir
vísindanefnd Alþjóðahvalveiði-
ráðsins í júní n.k. Þá fóru fram
reglubundnar talningar á
rannsókna- og hvalveiðiskipum
auk þess sem unnið var að ljós-
myndun og öðrum athugunum á
háhyrningum austanlands. Er
búist við að þær athuganir gefi
nýjar upplýsingar um greiningu
háhyrninga í stofna á N-
Atlantshafi og áreiðanlegra mat á
fjölda dýra hér við land en nú er
til. Líklegast verður þessum at-
hugunum haldið áfram á þessu
ári og því næsta.
Átak í
hvalatalningu
Loks var unnið að skipulagn-
ingu ýmissa þátta rannsóknanna,
einkum fyrirhugaðra hvalataln-
inga á þessu ári. Það er umfangs-
mesta verkefnið, sem ráðist verð-
ur í á rannsóknatímabilinu 1986-
1990, þar sem a.m.k. þrjú íslensk
skip verða við athuganir samtím-
is. Gert er ráð fyrir þátttöku ann-
arra landa í talningu, t.d. þriggja
skipa frá Noregi, einu frá Fær-
eyjum og einu sem styrkt er af
Norrænu ráðherranefndinni. Þá
er vonast eftir að Danir leggi til
skip til hvalatalninga við vestur-
strönd Grænlands. Gangi þetta
eftir verður þetta mesta átak í
hvalatalningum sem framkvæmt
hefur verið á N-Atlantshafi.
Þessar talningar verða uppistað-
an í rannsóknunum á þessu ári
sem áætlað er að muni kosta sam-
tals 25,5 miljónir króna. Aðeins
skipaleigan vegna hvalatalning-
arinnar nemur 16 miljónum, og
gert er ráð fyrir að óráðstafað fé í
árslok 1987 verði um það bil 1
miljón króna.
Það er Hvalur hf. sem kostar
þessar rannsóknir með 100 þús-
und krónum fyrir hvern veiddan
hval og hækkar það í samræmi við
byggingavísitölu. Verði afgangur
af andvirði hvalaafurðanna að
frádregnum rekstrarkostnaði
Hvals hf. rennur hann óskiptur í
sérstakan hvalrannsóknasjóð í
vörslu sjávarútvegsráðherra. 130
tonn seldust innanlands af afurð-
um síðasta árs en ekkert hefur
enn verið selt úr landi. Sjávarút-
vegsráðherra sagði hins vegar að
kjötið væri selt og yrði sent úr
landi á næstunni.
Ónauðsynlegt
að drepa
fleiri dýr?
Guðrún Helgadóttir þakkaði
sjávarútvegsráðherra þessar upp-
lýsingar en átaldi hann um leið
fyrir að svara því ekki hvert hval-
aafurðirnar verða seldar.
Hún sagði ákaflega erfitt að sjá
nauðsyn þess að halda hval-
veiðunum áfram í blóra við sam-
þykktir Alþjóðahvalveiðiráðsins
enda skapaði það íslendingum
afar slæma stöðu á alþjóðavett-
vangi. Guðrún benti á að stærsti
hluti rannsóknanna fer fram án
þess að drepa þyrfti nokkurt dýr,
með talningum og myndatökum
og sagði að það hlyti að vera nóg-
ur efniviður til áframhaldandi
líffærarannsókna frá veiðunum í
fyrra. Guðrún tók fram að hún
væri ekki að verja þá hópa sem
með ólöglegum hætti berjast
gegn hvalveiðum. Með þá ætti að
fara sem hverja aðra lögbrjóta.
íslendingar ættu hins vegar að
kappkosta að halda virðingu
sinni á alþjóðavettvangi. -ÁI

Blikkiðjan1
Iðnbúð 3, Garðabæ.
Önnumst hverskonar blikksmíði.
Gerum föst verðtilboð.
46711
DJÓÐVILJINN
blaðið
sem
vitnað
erí 4i
Fjárveiting fékkst ekki
Ragnar Arnalds: Nauðsynlegt að undirbúa stórátak á nœsta ári
SI. haust fór sérstök nefnd,
skipuð af menntamálaráðherra
fram á 26 miljón króna fjár-
veitingu á fjárlögum þessa árs til
undirbúnings opins háskóla hér á
landi. Menntamálaráðuneytið
óskaði eftir 10 miljónum króna
við fjármálaráðherra en niður-
staðan á fjárlögum var aðeins 1
miljón 75 þúsund krónur.
Þetta kom m.a. fram hjá Sverri
Hermannssyni á alþingi sl. mánu-
dag þegar Ragnar Arnalds mælti
enn fyrir tillögu sinni um opinn
háskóla. Tillagan gerir ráð fyrir
því að nýta nýja möguleika í fjöl-
miðlun og tölvutækni til að gera
háskólanám aðgengilegt öllum
án tillits til fyrri menntunar,
aldurs eða búsetu. Ragnar flutti
þessa tillögu í fyrra og bárust þá
m.a. jákvæðar umsagnir frá
Kennarasamtökunum og út-
varpsráði, en tillagan hlaut ekki
lokaafgreiðslu á alþingi.
Sverrir Hermannsson upplýsti
að hann hafði fengið þá Markús
Örn Antonsson , útvarpsstjóra,
Sigmund Guðbjarnarson, há-
skólarektor og Gunnar G.
Schram, alþingismann til að afla
upplýsinga um opinn háskóla og
gera tillögur til sín. Afleiðingarn-
ar urðu þær sem að ofan greinir
og sagði Sverrir að fjárbeiðnin
hefði borist eftir að ráðuneytið
hafði gengið frá fjárveitingatil-
lögum sínum. Hann sagði miljón-
ina sem fékkst rétt til að sýnast og
tryggja nánari undirbúning og
lofaði að láta þingheim fá skýrslu
nefndarinnar. Það bæri vott um
skammsýni ef menn ekki færu að
taka til hendinni í þessu efni.
Ragnar Arnalds fagnaði undir-
tektum ráðherrans og hvatti hann
til að senda skýrsluna strax til fé-
lagsmálanefndar alþingis sem
hefur tillögu hans til umfjöllunar.
Þessar undirtektir hvettu alþingi
mjög eindregið til að samþykkja
tillögu sína og nauðsynlegt væri
að taka saman höndum um að
undirbúa stórátak í þessu efni á
árinu 1988.
Q SIÐA - ÞJÓÐVILJINN ! Föstudagur 6. febrúar 1987