Þjóðviljinn - 27.02.1987, Blaðsíða 6

____________MINNING_________
Ólöf Ingimundardóttir
Fœdd 13. janúar 1909 - Dáin 19. febrúar 1987
Með örfáum orðum langar mig
til að kveðja elskulega tengda-
móður mína, Ólöfu Ingimundar-
dóttur, sem í dag er kvödd frá
Dómkirkjunni í Reykjavík og til
moldar borin að Görðúm á Álfta-
»esi. Hún anáaðist að ntorgwi
fimmtudagsins 19. febrúar á
heimrii sírru að Lindarflöt 43 í
umsjá dætra sinna og Vífilsstað-
aspítala. Á Vífilsstöðum hafði
hún átt hlýtt skjól síðustu vikurn-
ar í höndum góðs fólks, lækna og
hjúkrunarliðs, sem létti henni
baráttuna við erfiðan sjúkdóm og
engin lækning var til við önnur en
flutningur til æðra tilverusviðs -
lækning sem almáttugur Guð
einn annast. Þetta góða fólk hafði
búið henni tækifæri til þess að
eyða síðustu dögunum heima í
faðmi fjölskyldunnar og þar
kvaddi hún í friði og ró á
fimmtudaginn fyrir rúmri viku,
eins og áður sagði. Með henni er
gengin merk og mikilhæf kona,
mjög eftirminnanleg öllum, sem
henni kynntust.
Ólöf fæddist að Bæ í Króksfirði
á Barðaströnd mitt í þeirri miklu
meistarasmíð íslenskrar náttúru
þar sem eyjar og sund kveðast á
við Borgarlandið, Barmahlíðina
og Vaðalfjöll. Þar átti hún yndis-
lega bernsku og æsku, bundin
óvenju sterkum tilfinningabönd-
um við Sigríði móður sína, fjöl-
skylduna alla og sveitina í kring.
Sterkur ómur æskustöðvanna og
djúprar ástar á móðurin hljómaði
í sálu hennar alla tíð og var
auðheyrður öllum þeim, sem
henni kynntust náið. Móðirin
mátti ekkert aumt sjá og var skjól
þeim, sem minna máttu sín. Þær
eigindir erfði Ólöf í ríkum mæli.
Umhyggja fyrir lítilmagnanum
og þeim sem um sárt áttu að
binda, hefur verið sem rauður
þráður í öllu lífi hennar. Hennar
stóra og tilfinningaríka hjarta
rúmaði alla þá, sem hjálpar voru
þurfi. Ættingjar, vinir, ná-
grannar, sveitungar, börnin - allt
rúmaðist þetta í umhyggju henn-
ar og örlæti.
Góðar gáfur erfði hún úr
móður- og föðurhúsum. Hún
elskaði tónlist og var skáldmælt í
besta lagi, en bar það ekki á torg
fyrir almenning í prentuðu máli.
Fjölskyldan á hins vegar í fórum
sínum margar dýrmætar ljóða-
perlur, sem gleðja og glóa í sjóði
minninganna. Hún var mikil hús-
móðir, gestrisin og rausnarleg,
svo sem móðir hennar hafði ver-
ið, og ófáir eru þeir, sem notið
hafa. Hún var greind og skörp í
umræðu, fylgdist vel með þjóð-
málum og hneigðist til íslensks
sósíalisma vegna samúðar sinnar
með þeim, sem heyja þurftu
harða lífsbaráttu, og það þótt hún
væri upprunnin á íslensku höfð-
ingjasetri í sveit, en slík heimili
höfðu í þann mund tilhneigingu
tH íhaldssemi. Þannig var hjarta-
lag hennar. Fyrir því báru altír
vwðiwgu, ýafnvel þótt þeir væru
ekki sammála.
Á bernskustöðvunum kynníist
hún eftirhfandi eiginmanni sín-
um, Ólafi Helgasyni. Hann var í
föðurhúsum að Gautsdal í Geira-
dal, steinsnar frá Bæ í Króksfirði.
Þau felldu hugi saman og gengu í
heilagt hjónaband í blóma lífsins
þar fyrir vestan. Ólafur Helgason
er að persónugerð fremri flestum
eða öllum þeim, er undirritaður
þekkir. Betri lífsförunaut gat
Ólöf trauðla fengið. Sameigin-
legt lífshlaup þeirra hefur nú var-
að hálfa öld og nokkrum árum
betur. Eindrægni og væntum-
þykja hefur verið órofa og aldrei
borið skugga á. Ólafur er búfræð-
ingur að mennt og töframaður á
ræktun jarðargróða. Þau hófu
búskap fyrir vestan, en urðu frá
að hverfa vegna skorts á jarð-
næði. Það va.r ekki sársaukalaust
og máttu nákunnugir skynja þær
tilfinningar án þess að orð væri
sagt. Þau reistu sér þá hlýtt heim-
ili í Reykjavík, þar sem Ólafur
hóf störf hjá Tollinum og síðar í
Garðabæ. Þau hafa búið saman í
ást og samheldni alla tíð við and-
legt ríkidæmi, sem dugað hefur til
allrar reisnarinnar og örlætisins,
þó veraldlegt ríkidæmi hafi aldrei
talist til auðæfa. Lífssaga þeirra
verður ekki rakin hér, en hún er
fögur og björt, sveipuð geisla-
flóði göfugmennsku og góðra
siða.
Þau eiga fjórar dætur, Hildi-
gunni, sem gift er Hilmari Sig-
urðssyni í Hafnarfirði, Ingi-
björgu, sem gift er Anders Niel-
sen í Sorö í Danmörku, Mörtu,
sem gift er Pétri Jónssyni á Þor-
valdsstöðum í Breiðdal og Sig-
ríði, sem gift er undirrituðum.
Barnabörnin og barnabarna-
börnin eru mörg og þykir öllum
óendanlega vænt um afa sinn og
ömmu eins og dætrunum þykir
um móður sína og föður. Ég, sem
þetta rita, kom inn í líf þeirra
Ólafar og Ólafs síðla árs 1953 sem
skólabróðir og verðandi unnusti
og eiginmaður Sigríðar, þá
óharðnaður æskumaður austan
af landi. Þau tóku mér opnum
örmum og ég hef bundist þeim
afar sterkum tilfinningaböndum
á meira en þrjátíu ára samofinni
vegferð. Þau tilfinningabönd eru
persónuleg einkamál, sem fátæk-
legt væri að bera á torg. Það verð-
ur því ekki reynt. En þau hafa
verið mér mjög mikilsverð og ég
er þeim Ólöfu og Ólafi þakklátur
frá dýpstu hjartans rótum. Ég
veit, að sama má ég segja fyrir
hönd svila minna, Péturs, Anders
og Hilmars. Þau Ólöf og Ólafur
hafa átt ást og virðingu okkar og
fjölskyldunnar allrar.
Vissulega hefur ský brugðið
fyrir sólu í lífi okkar við fráfall
Ólafar. En við beygjum okkur í
auðmýkt fyrir höfundi tilverunn-
ar, sem nú hefur tekið hana til
sín, og þökkum honum fyrir góða
móður, tengdamóður, ömmu og
langömmu, sem við fengum notið
svo lengi. Um leið biðjum við
hann að blessa eftirlifandi eigin-
mann hennar, hann Ólaf okkar,
sem misst hefur mest allra, en
tekur öllu með sama æðruleysinu
og hugarrónni, sem einkennt hef-
ur allt hans líf. Guð blessi hann
og styrki.
Austurlensk fræði líta á mann-
legt líf sem margþátta streng, án
upphafs eða endis. Ólöf Ingi-
mundardóttir kom til jarðvistar
með mikið vegarnesti. Hún var
aldrei hlutlaus áhorfandi í lífinu
og fyllti umhverfi sitt með sterk-
um persónuleika. Því hefur hún
haldið áfram og á fagran hátt
sannað sínum nánustu áframhald
lífsstrengsins. í þeim hópi efast
enginn. Við kveðjum hana því
með gleðiblöndnum söknuði og
horfum vondjörf til endurfunda í
fyllingu tímans. Hafi hún innilega
þökk okkar allra í vegarnesti.
Valur Arnþórsson
Akureyri
Brekkufríð er Barmahlíð,
blómum víða sprottin.
Fræðir týði fyrr og síð.
Fallega smíðar drottinn.
Þannig lýsir Jón Thoroddsen
umhverfinu sem hún Óla frænka
mín mótaðist af í uppvexti sínum.
Foreldrar hennar voru hjónin
Sigríður Einarsdóttir frá Snart-
artungu og Ingimundur Magnús-
son frá Hrófbergi, móðurbróðir
minn. Þau bjuggu í Bæ í Króks-
firði og var heimili þeirra rómað
fyrir rausn og myndarskap.
Óla var yngst sinna systkina.
Þau eldri voru Guðrún og Stefan-
ía, Magnús og fósturbróðirinn
Jóhann Jónsson, sem var henni
einkar kær. Nú hafa öll þessi
systkini kvatt þennan heim.
Yngsta heimasætan í Bæ var
strax yndi allra - falleg hugljúf og
skemmtileg. Æskuárin liðu á
hennar góða heimili og gáfu
henni víðsýni og þroska. Réttlæt-
iskenndin var henni í blóð borin
og svo sterklega að hún var undir-
tónn í öllum hennar gjörðum.
Mér er fátt eiginlegra en að
minnast þessarar elskulegu
frænku minnar með hjartans
þakklæti og einlægri virðingu, en
mikill er sá vandi að móta svip-
mynd af lífsmáta hennar svo sér-
stæður sem hann var og lær-
dómsríkur.
Hin fæstu orð geta fest sig
djúpt í vitund manns og gefið
fyrirheit. Er ég fjórtán ára telpa
þurfti fyrst að dvelja í Reykjavík
var leitað til Ólu frænku. Skeytið
frá henni og orðalag þess fól í sér
reisn og virðingu og gladdi mig
ósegjanlega - um leið og það
stækkaði bæði sendandann og
móttakandann litla í Bolungar-
vík. Svarið var: „Stemunn frænka
mín velkomin"; í stað orðanna:
„Hún má koma“
Óla frænka var aðlaðandi kona
í þess orðs bestu merkingu og bar
þar margt til. Hún var greind og
skemmtileg, spilaði á hljóðfæri af
fingrum fram, las mikið af góðum
bókum og Ijóðaforðinn sem hún
kunni og rökræddi við mann var
með ólíkindum. Sjálf orti hún hin
fegurstu ljóð ýmist létt og glettin
eða þá eins og hún væri að leita
hinna dýpstu raka mannlífsins.
En ljóðin hennar foru ekki
víða og þegar gengið var eftir
þeim til birtingar var svarið: „Ja
hérna, ég hefi ekki gert víðreist
um dagana né ræktað ljóðagerð.
Þau eru aðeins til þess að kveikja
svolítið líf fyrir mig og bestu vin-
ina.“
Gæfuspor manna eru mörg og
margvísleg - en eitt þeirra stærstu
tel ég vera farsælt makaval - svo
að eitt og sama sporið verði gæfa
beggja.
Öla giftist ung Ólafi Helgasyni
frá Gautsdal í Geiradal, glæsi-
legum og góðum manni og var
sérstakt jafnræði með þeim hjón-
um. Þau reistu heimili sitt hér í
Reykjavík, og bjuggu lengi að
Einholti 7 og Tómasarhaga 46, en
hin síðari ár að Lindarflöt 43 í
Garðabæ. Ólafur var tollþjónn
um árabil en vann síðar á skrif-
stofu hjá Tollstjóraembættinu í
Reykjavík.
Eleimili þeirra Ólu og Ólafs var
alla tíð myndarheimili og höfð-
ingjasetur. Einholt 7, en þangað
fluttu þau árið 1940, er í mínum
huga einskonar „Unuhús". „Það
voru erfiðir tímar, það var at-
vinnuþref,“ eins og Laxness segir
í ljóði sínu „Maístjarnan".
Allur sá fjöldi fólks er leitaði
vina og velgjörða í Einholti 7 á
þeim árum er óskráður, fyrst
koma í hugann námsmenn, veikt
fólk og vinafátt. Þar nutu allir
virðingar og var veitt af rausn.
Það mætti ætla að allt hafi vaxið
sem af var tekið, svo víða var
komið við til þess að gleðja og
gefa og þess er minnst með þakk-
látum huga.
Þau hjón áttu 4 dætur og var
ein þeirra fósturdóttir, sem kom
til þeirra 7 áragömul. Fjölskyldu-
lífið einkenndist af gagnkvæmri
ástúð og trausti foreldra og
barna, að ógleymdri föðurömm-
unni henni Ingibjörgu Friðriks-
dóttur, sem bjó hjá þeim öll sín
efri ár, elskuð og vernduð, enda
var það góðvildin og glaða bros-
ið, sem geislaði frá henni, og bera
dæturnar allar þessu samfélagi og
heimili sínu fagurt vitni.
Elstar eru þær Sigríður hús-
móðir á Akureyri, gift Val Arn-
þórssyni og fósturdóttirin Marta
Aðalsteinsdóttir húsmóðir á Þor-
valsstöðum í Breiðdal gift Pétri
Jónssyni. Næst Ingibjörg hjúkr-
unarfræðingur gift Anders Niel-
sen og er hún búsett í Danmörku
og yngst er Hildigunnur hjúkrun-
arfræðingur, gift Hilmari Sig-
urðssyni og býr í Hafnarfirði.
í þessum hugleiðingum koma
fram margar fallegar minningar
og myndir og ætla ég að nefna hér
eina sem er alveg dæmigerð fyrir
þessa fjölskyldu.
Elsta dóttir Sigríðar þá 7 eða 8
ára var í Austurbæjarskólanum
og þangað bárust bréf frá norsk-
um börnum. Eitt bréfið féll í hlut
Sigríðar litlu, hún kom heim með
bréfið og nú settist fjölskyldan
saman og bréfið var lesið og var
ég ein þeirra er á hlýddu. Þetta
var þegar þrengingar voru miklar
í Noregi vegna stríðsins og í bréf-
inu kom fram að skortur var á
ýmsum brýrmstu nauðsynjum -
og voru þar meðal annars sefndir
skór. Þá rét-tir litk Sigríðtir fæt-
urna fra«i horfrr á sína faHegu skó
og segir @i»arðlega: „Má ég
senda mína". „Já, það mátt þú
elskan mín,“ sagði pabbinn. Þessi
saga varð lengri því ekki voru
bara skórnir hennar Sigríðar sem
fóru til Noregs. Nú var hafist
handa á heimilinu að vinna og
sauma, kaupa mat og föt og safna
öllu því er að gagni mætti koma
og sent til fjölskyldunnar í Nor-
egi. Ekki bara í eitt skipti heldur í
mörg ár meðan þess þótti þörf.
Bréf gengu á milli og vináttubönd
voru bundin.
Þarna sem og í öðru sat kær-
leikur og mannvirðing í öndvegi.
Er nokkuð fegurra í fallvöltum
heimi en framlag kærleikans?
Eiginmaðurinn sanni og góði
og fjölskyldan öll hefur ólýsan-
lega mikið að þakka - og mikils
að sakna. Megi guð styrkja þau
og leiða.
Við œfinnar lok ber ást og dyggð
sinn ávöxtinn þúsundfalda.
(E.Ben.)
f þessum minningabrotum felst
hjartans þakklæti mitt og barn-
anna minna fyrir öll gæðin og um-
hyggjuna hennar Ólu frænku
minnar og fjölskyldu hennar.
Steinunn Finnbogadóttir
Fyrir fjörutíu og fimm árum
var opnað nýtt barnaheimili við
Eiríksgötu hér í bæ. Fyrstu börn-
in er þangað komu voru þrjú lítil
systkin, þá nýbúin að missa móð-
ur sína. Þau héldu sig mjög hvert
að öðru og er kvöldaði stóðu þau
við gluggann og horfðu til himins
á stjörnurnar. Mamma var orðin
að stjörnu á himni. Fljótlega voru
yngstu börnin tekin í fóstur en ég,
elsta barnið þá 7 ára, varð eftir -
því fáum hugnast að ganga svo
stóru barni í foreldrastað. En þá
brosti gæfan skyndilega við mér í
líki ungrar elskulegrar starfs-
stúlku á barnaheimilinu, Stein-
unnar Finnbogadóttur, sem tók
höndum um mig. Einn daginn
sagði hún við mig: „Viltu koma í
heimsókn til frænku minnar?
Hún á tvær litlar telpur og önnur
er á aldur við þig.“
Og við fórum í heimsókn til
Ólu og Óla í Einholtinu, en ég
átti enga utanyfirflík og fór á
peysunni. Þetta var í janúar.
Mikið var okkur vel tekið þar á
heimilinu. Þær mæðgur voru að
koma frá saumakonu með nýia
kápu, sem allir dáðust að, á Siggu
eldri telpuna, en þegar ég fór
aftur heim á barnaheimilið var
búið að klæða mig í þessa fallegu
flík og hún orðin mín eign. Þetta
var fyrsta gjöfin frá þessu heimili
í minn garð. Mánuði seinna var
ég sótt á barnaheimilið og flutt í
Einholt 7, og Ólöf og Ólafur út-
skýrðu fyrir mér að nú væri þetta
mitt heimili, þau pabbi minn og
mamma og Sigríður og Ingibjörg
systur mínar. Seinna eignaðist ég
litla systur Hildigunni og síðan
ömmu, Ingibjörgu Friðriksdótt-
ur, og frændur og frænkur sem í
anda Ólafar og Ólafs tóku mig
strax sem eina af fjölskyldunni.
Og nú skilja leiðir um sinn.
Elskuleg móðir mín, í hvert sinn
er stjarna kviknar á himni mun ég
minnast þín og þakka þér allt sem
þú varst mér og verður mér og
mínum um ókomin ár. Þú gafst
mér það sem enginn getur frá mér
tekið, ómælda móðurást.
Drottinn blessi þig.
Martha Aðalsteinsdóttir
Innskrift
Prentsmiðju Þjóðviljans vantar starfsmann í
innskrift. Góð íslensku- vélritunarkunnátta
nauðsynleg. Upplýsingar veitir framkvæmda-
stjóri í síma 681333.
Hlutastarf
Þjóðviljann vantar „húsmóður" til að sjá um létta
máltíð í hádeginu.
Vinnutími frá kl. 10-14.
Upplýsingar gefur framkvæmdastjóri í síma
681333.
ÞlÓÐVILIINN
6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJÍNN Föstudagur 27. febrúar 1987