Þjóðviljinn - 12.03.1987, Blaðsíða 7

Kennarar
Þolinmæðin
er á þratum
Sigurður Svavarsson kennari: Ef
ekkert nœstfram nú er hœtt við að
fjölmargir hœtti kennslu. Tillaga
umfasta viðveru athyglisverð en
hefurýmsagalla
Enn á ný standa kennarar i
kjarabaráttu og verkfall er yfir-
vofandi hjá félagsmönnum Hins
íslenska kennarafélags. Síðast
gengu framhaldsskólakennarar
út í mars 1985 einsog menn muna,
en árangur þeirrar aðgerðar var
umdeilanlegur. „Við fengum ekk-
ert út úr þessu 3 vikna stoppi,“
sagði Sigurður Svavarsson kenn-
ari, við Menntaskólann í Hamra-
hlíð í samtali við Þjóðviljann.
Við fengum Sigurð til að ræða
kjaramál kennara og þá baráttu
sem þeir hafa staðið í að undan-
förnu, en hann er annar ritstjóri
BK-blaðsins og hefur verið fram-
arlega í kjarabaráttu kennara.
„Aðdragandi þess að við
gengum út 1985 var talsvert
langur,“ sagði Sigurður. „Við
gátum séð þá og sjáum enn að við
höfum sigið langt aftur úr öðrum
stéttum í launum. Uppsagnar-
frestur okkar var framlengdur
um 3 mánuði en við ákváðum að
sinna því ekki og gengum út,
þannig að aðgerðin var í raun
ólögleg. Það gerði hana mjög erf-
iða, þetta var persónuleg ákvörð-
un hvers og eins.
Loforðin innantóm orð
Ástæðan fyrir því að við fórum
inn í skólana aftur var einfaldlega
sú að kennarasamviskan var farin
að segja til sín. Ábyrgðin á námi
nemendanna er lögð á herðar
kennara einna en viðsemjendur
okkar eru alltaf firrtir allri
ábyrgð.
Þrátt fyrir fagrar yfirlýsingar
ráðamanna fengum við í rauninni
ekkert út úr þessu stoppi, yfirlýs-
ingar ráðherra voru aðeins innan-
tóm orð. Ef kennarar gætu komið
í verð þó ekki væri nema hluta af
öllum þeim fögru yfirlýsingum
um nauðsyn þess að bæta kjör
okkar þá værum við á grænni
grein.
í þessu sambandi má minna á
nýgerða samþykkt landsfundar
Sjálfstæðisflokksins þar sem tal-
að er um að kjör kennara þurfi að
stórbæta, sem og vinnuaðstöðu
þeirra, en á sama tíma býður
samningamaður formanns
flokksins ekki neitt sem máli
skiptir.
Þessari útgöngu 1985 fylgdu
mikil vonbrigði og í kjölfarið
varð viss klofningur í stéttinni
sem olli deyfð í launaumræðu.
Kennarar þögðu nokkuð lengi
um launamál en nú er einsog
menn hafi vaknað upp á ný, sér-
staklega eftir að samningar voru
gerðir um lágmarkslaun á jóla-
föstunni.
Menntun metin
til launa
Með þeim geta menn sett sig í
beint samhengi við aðra hópa því
þar er búið að binda ákveðin lág-
markslaun. Þegar ég ákvað að
greiða því atkvæði að fara í verk-
fall núna var það einmitt útaf
þessari kröfu um 45.500 krónur í
lágmarkslaun. Ef menntun á að
vera einhvers metin í þessu
samfélagi þá finnst mér það
fullkomlega réttmætt að það 4
ára dýra háskólanám sem ég legg
út í að loknu stúdentsprófi sé
metið til launa.
Ég hef þessi 4 ár umfram iðn-
aðarmann sem er að nálgast
40.000 krónur í lágmarkslaun og
þess vegna finnst mér að ég eigi
varla að byrja á lægri launum en
hann þegar ég fer út á vinnu-
markaðinn.
Þetta nám er enn dýrara fyrir
þá sem fara út í það núna einsog
ástatt er fyrir Lánasjóði íslenskra
námsmanna.
Þetta er líka réttindamál, það
að þú getir fengið að velja þér
það nám sem þér hæfir best í há-
skóla án þess að þurfa stöðugt að
taka tillit til þess hvort þú getur
lifað af laununum eða ekki. Það
er alveg ljóst að ungt fólk í há-
skólanámi hefur ítrekað hætt í
námi sem leiðir fyrst og fremst til
kennslu, vegna þess að það lifir
ekki á launum fyrir hana. Þannig
nýtast hæfileikar fólks ekki eins
og best verður á kosið.
Ailir bjóða betur
Þetta er líka réttindamál fyrir
nemendur skólanna. Þeir eiga
heimtingu á að hæfasta fólkið fá-
ist til kennslu og ríkið sé sam-
keppnisfært við aðra aðila. En
einsog staðan er í dag geta allir
boðið betur en ríkið.
Ég get tekið sjálfan mig sem
dæmi: Mér var boðið starf sem
textahöfundur á auglýsingastofu
og þar áttu byrjunarlaun mín að
vera 80.000 krónur, auk þess sem
ég átti að fá greiddan símakostn-
að og bílastyrk. Með fullri virð-
ingu fyrir textahöfundum í aug-
lýsingagerð þá finnst mér kennsla
vera ekki síður merkilegt starf!

Sigurður Svavarsson kennari: Ef
hægt væri að koma fögrum loforðum í
verð þá værum við á grænni grein.
Mynd E.ÓI.
Þannig að ef ekki væri svo
mikið af hugsjónafólki í kennara-
stétt Sem raun ber vitni þá væri
ástandið helmingi verra en það
er. En hins vegar held ég að það
séu mjög margir sem bíða ekki
mikið lengur ef ekkert næst fram
núna. Þolinmæðin er þrotin og
mjög margir eru farnir nú þegar.“
- Nú er vinnuhópur fjögurra
manna að ræða breytt vinnufyr-
irkomulag, geturðu útskýrt það
nánar?
„Hugmyndin um fasta viðveru,
sem kom frá menntamálaráðu-
neytinu, er allrar athygli verð.
Okkar fulltrúar hafa nú útfært
hana á þann veg að kennarar geti
valið á milli A- eða B- samnings.
A- samningur væri svipaður og
fyrirkomulagið er í dag, þ.e.
sveigjanlegur vinnutími, en B-
samningur þýddi fasta viðveru,
frá 8 til 3, til dæmis.
A- eða B- samningur
Samningi sem krefst fastrar
viðveru þyrfti að fylgja allveruleg
launahækkun, meiri en sem nem-
ur lágmarkslaunakröfunni núna.
Á slíkum samningi yrði maður að
geta framfleytt sér á launum fyrir
kennslu eingöngu, möguleikar á
aukavinnu væru ekki fyrir hendi
einsog nú er.
Þessi sveigjanlegi vinnutími
hefur einmitt gert kennslu meira
aðlaðandi en ella og meðal ann-
ars hefur þetta gert mörgum
hjónum fært að vinna nánast full-
an vinnudag þó þau séu með lítil
börn.
Það er þess vegna hætt við því
að margir, sérstaklega mæður
með ung börn, yrðu tilneyddir að
velja A- samning og þar með
lægri laun. Konur í hópi trúnað-
armanna bentu á þetta þegar
hugmyndin var kynnt á fundi
trúnaðarmanna og fulltrúa okkar
í vinnuhópnum.
Auðvitað er mjög ákjósanlegt
að kennarinn geti sinnt sinni
vinnu í skólanum en vandinn er
að skólar á íslandi eru sjaldnast
einsetnir og bjóða auk þess ekki
upp á vinnuaðstöðu fyrir kenn-
ara. í fljótu bragði virðist þetta
aðeins hafa aukið vinnuálag í för
með sér því kennarar yrðu eftir
sem áður að hafa drjúgan hluta
verkefna með sér heim og vinna
þau á kvöldin og um helgar.
Álagið bitnar
á kennslunni
Umræðan um þessar breyting-
ar hafa farið fram í mjög þröng-
um hópi og ég er ekki sáttur við
slíkt. Það er alltaf hætta á því að
fámennar samninganefndir ein-
angrist frá hinum almenna félags-
manni og ég vona sannarlega að
fljótlega verði boðaður félags-
fundur innan HÍK svo maður viti
hvort samstaða er fyrir hendi ef
verkfall skellur á.
Ég hefði heldur kosið að samn-
ingaviðræðurnar núna hefðu snú-
ist um beinar launahækkanir og
að við tækjum okkur góðan tíma í
framhaldi af því til að ræða fasta
viðveru.
Ég á erfitt með að sjá þessar
grundvallarbreytingar komast í
framkvæmd á skömmum tíma án
frekari undirbúnings, því svo
margt þyrfti að breytast í kjölfar-
ið.
Meðal annars þyrfti kennslu-
skyldan að minnka mjög, en hún
er mun meiri hér en á öðrum
Norðurlöndum.
Annars er aðalatriðið það að
launin hækki nægilega til að
menn geti látið af þeirri óhóflegu
yfirvinnu sem þeir hafa neyðst út
í.
Nokkrir kenna til dæmis allt
upp í tvöfalda kennsluskyldu sína
núna og það segir sig sjálft að
slíkt hlýtur að bitna á gæðum
kennslunnar. Þegar menn finna
að vinna þeirra er ekki metin til
betri launa en raun er á hlýtur
það að hafa mjög afsiðandi áhrif
á afstöðu manna til starfsins.
Menn sinna starfinu einfaldlega
verr og það bitnar á þriðja aðilan-
um, nemandanum.“ -vd.
Fimmtudagur 12. mars 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7