Þjóðviljinn - 26.03.1987, Page 8

Ný fiskveiðistefna
eftir Skúla Alexandersson alþingismann
Að afloknum kosningum í
vor mun án efa hefjast um-
ræða um nýja fiskveiðistefnu.
Kvótastefna núverandi ríkis-
stjórnar hefur mistekist - ekki
nálgast þau markmið sem
henni var ætlað að stefna að
og ranghverft ýmsum grund-
vallaraðferðum fiskveiða í
sambandl við afla, rekstur og
fjárhag.
Slík umræða er reyndar á fullu í
þjóðfélaginu milli manna og
innan stofnana og samtaka sjáv-
arútvegsins. Einhver vorkunn-
semi gagnvart ríkisstjórninni er
þess valdandi að lítið er um það
að kveðið sé upp úr um fordæm-
ingu á kvótastefnunni og að rætt
sé um nýjar leiðir - nýja fisk-
veiðistefnu. Allt frá því haustið
1983 þegar míverandi fískveiði-
stefna var lögfest hefi ég haldið
því fram að þeim markmiðum
sem stefnt var að yrði ekki náð
með afla- og sóknarmarki á botn-
fiskaflann.
Aðalmarkmiðin voru:
1. Takmarka sókn - byggja
upp fiskistofna.
2. Bæta gæði afla.
3. Minnka útgerðarkostnað.
4. Takmarka stærð fiskiskipa-
flotans.
Ekki hefur tekist að takmarka
á réttan hátt sókn íþorskstofninn.
Sóknin hefur orðið mun meiri en
stefnt hefur verið að og þrátt fyrir
hagstæð skilyrði í sjónum hefur
ekki tekist að byggja upp veiði-
og hrygningarstofn svo sem
æskilegt og hagkvæmt er talið.
Engar marktækar breytingar
hafa orðið á gæðum afla né á út-
gerðarkostnaði vegna áhrifa frá
rikjandi fiskveiðistefnu. Fiski-
skipastóllinn er orðinn gamall og
úreltur.
Niðurstaðan er sem sagt þessi:
Kvótastefnan nálgast ekki þau
markmið sem að framan eru talin
en allir eru sammála um það að
þessum markmiðum þarf - verð-
ur að stefna að.
Hvað á þá að gera? Hver eiga
að vera aðalatriði fiskveiði-
stefnu? Grundvöllur framtíðar
fiskveiðistefnu verði hámarks-
gæði afla og framleiðsluvöru. Slík
stefna felur í sér ýmsa aðra þætti
svo sem verðmætisaukningu,
minnkandi sókn, minni útgerð-
arkostnað, markaðsöryggi, betri
samkeppnisstöðu gagnvart er-
lendum ferskfiskmörkuðum,
hækkað fiskverð fyrir útgerð,
hagkvæmara hráefnisverð fyrir
fiskvinnslustöðvar. Manneskju-
legra umhverfi og afstöðu til
sjávarútvegs og fiskvinnslu.
Hvað þarf að gera til að þetta
gerist?
1. Takmarka úthald og sókn
netaveiðiskipa. Það gengur ekki
að komið sé að landi með besta
þorskinn - 4-7 kg fisk og þaðan af
stærri, meira og minna gallaðan
og úr þessum fiski fáist ekki að
stórum hluta nema 2., 3. og 4.
flokks markaðsvara. Hrogn, gell-
ur, kinnfiskur og Iifur er verð-
laust úr afla sem kemur gallaður
að landi, þessar verðmætu afurð-
ir nýtast aðeins úr nýjum og góð-
um fiski.
Úthald og sókn netaskipa skal
takmarka á þann hátt að þeim
skuli gert að hafa ekki net í sjó um
helgar og að heildametafjöldi í
sjó verði takmarkaður. Slíkt hef-
ur þegar verið grt á Snæfellsnesi
og Vestfjörðum og gefist mjög
vel nema að því leyti að það fellur
ekki saman við núverandi fisk-
veiðistjóm. Einnig þarf að koma
því á að aflinn verði slægður um
borð í netaveiðiskipum.
Með þessum aðgerðum myndi
sókn þessara skipa í þorskinn
minnka mikið en jafnframt
myndi verðmæti afla aukast trú-
lega nokkuð umfram aflaskerð-
ingu og útgerðarkostnaður
minnka.
Sunnan Látrabjargs suður um
að Kaldbak skal möskvastærð á
þorskanetum ekki vera minni en
71/*” til að tryggja það að ekki sé
verið að tína úr smáfiskinn með
of smáum möskva. Norðanlands
og á sérstökum ýsusvæðum verði
leyfður smærri netamöskvi.
Á öðrum veiðiskap verði báta-
flotanum settar strangar reglur
um sókn og meðferð afla með
hliðsjón af netaveiðiákvæðum.
2. Úthald og sókn togaranna
verði skipulögð á þennan máta:
Stórlega verði aukið eftirlit
með sókn togara í smáfisk og
stærðarmörk á undirmálsfiski
hækkuð. Á sama hátt og það
gengur ekki að skerða verðmæti
þorskaflans fyrir suður- og vest-
urlandi með því að skemma
fiskinn í netunum er það jafn frá-
leitt að halda áfram kraftasókn í
smáþorskinn eins og gert hefur
verið í alltof ríkum mæli undan-
farin ár. Slík veiði er vitaskuld
mjög óhagkvæm bæði fyrir veiðar
og vinnslu.
Fjóra síðustu mánuði nýliðins
árs sept.-des. var meðalþyngd á
þorskafla togaranna um og innan
við 2 kg. í nóvember var yfir 50%
aflans undir 2 kg að meðalþyngd
og í október um 40%. Sú bið sem
bætir 25% þyngd við þorskinn -
úr 2 kg í 2Vz kg margborgar sig.
Hvað þá ef skrefið væri stigið svo-
lítið stærra - þorskinum gefið
tækifæri til að vaxa í 3ja kg þunga
eða meira.
Fyrir útgerð yrði verðmæti
þess afla mun meira og fyrir fisk-
vinnslu myndi vinnast margt með
hraðari vinnslu, betri nýtingu og
mikið betri framleiðsluvöru.
Auk þess að hefta sókn í smá-
fiskinn (það þarf að passa báta-
flotann líka) þurfa togararnir að
hlíta eftirfarandi reglum þegar
þeir eru á þorski.
a) Dagmerkja afla.
b) Veiðiferð fari ekki yfir 7 sól-
arhringa.
c) Afli í viðiferð fari ekki yfir
150 tonn að jafnaði og allur fiskur
verði ísaður í kassa.
Ég hefi nefnt hér nokkur atriði
sem grundvöll nýrrar fiskveiði-
stefnu. Þessi atriði öll myndu
auka gæði afla og í flestum tilfell-
um koma í veg fyrir að komið yrði
með afla sem ekki kallaðist fyrsta
flokks að landi. Framkvæmdin
myndi mjög draga úr sóknargetu
hvers skips en ekki minnka afla-
verðmæti þess, jafnvel frekar
auka það þegar upp væri staðið.
Með 350 þús. til 400 þús. tonna
þorskafla og sjálfsagðri nýtingu
karfa og ufsa myndi sá fiskiskipa-
floti sem við eigum nú, ekki gera
meira en veiða það magn með
þeirri gæðastjórn og gæðakröfum
sem ég hefi nefnt.
Allur einkaréttur á miðum, all-
ur kvótaréttur yrði þá óþarfur. Ef
afli yrði meiri fyrrihluta árs en
Hafrannsóknastofnun taldi æski-
legt yrði dregið úr sókn með
lengri löndunarfríum eða stoppi á
ákveðnum tímum. Páskastopp,
sjómannadagsstopp, áramóta-
stopp og stopp um verslunarm-
annahelgi yrðu jafn sjálfsögð og
nú.
Afli myndi berast að með jafn-
ari hætti en nú - þar sem útilokað
væri að beita beinni kraftasókn -
aflatoppar myndu ekki verða
vandamál á borð við það sem hef-
ur gerst.
Tal og fullyrðingar um mis-
munun milli landshluta væri úr
sögunni - hver um sig byggi að
sínu og nýtti sína möguleika - án
þess að þurfa að kaupa sér rétt
eða hafa til þess vafasaman
einkarétt.
Endumýjun fiskiskipaflotans
verður að tengjast nýrri fisk-
veiðistefnu. Við stöndum nú í
svipuðum sporum og eftir stjóm-
artíma Sjálfstæðis- og Alþýðu-
„Fjóra síðustu mánuði nýliðins árs var meðalþyngdþorskafla togaranna um og
voru yfir 50prósent aflans undir2 kílóum að meðalþyngd og í október um 40pr
prósentumviðþyngdþorsksins, Úr2í2,5kíló, margborgar sig. Hvaðþá efskre^
svolítið stærra - þorskinum gefið tœkifœri til að vaxa í3ja kílóaþunga eða meiri
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 26. mars 1987