Þjóðviljinn - 13.06.1987, Side 7

Karen Kunc: Við fossana, tréristina. Karen hlaut 1. verðlaun á sýningunni.
Graphica
Atlantica
Alþjóðleg grafíksýning að Kjarvalsstöðum
Því er gjarnan þannig varið
með stóraryfirlitssýningar, að
manni finnst sumu ofaukið og
að annað mætti fá meira
pláss. Ekki síst þegar til þeirra
erstofnað ájafn breiðum
grundvelli og hér er gert. En
sýningunni Graphica Atlant-
ica, sem nú stenduryfirá
Kjarvalsstöðum er ætlað það
hlutverk að gefa yfirlit yfir það
sem er að gerast í grafíklist-
inni beggja vegna Norður-
Atlantshafsins, auk þess sem
henni er ætlað að verða
grundvöllur umræðna og
skoðanaskipta, eins og segir í
inngangi Leslie Luebbers að
sýningarskránni.
eintakafjöldinn hafi nokkur áhrif
á listræn gæði myndarinnar þegar
prenttækni er beitt.
Grafíkin var upphaflega ný að-
ferð til þess að koma myndlist á
framfæri við fjöldann.Við
skulum vona að hún verði það
áfram en breytist ekki yfir í það
að verða tilefni metings um það
hvort nágranninn hafi möguleika
eða efni á að hengja sams konar
mynd upp á sinn stofuvegg. Það
er á valdi listamannanna að sjá til
þess að svo verði ekki.
Að lokum er vert að þakka að-
standendum fyrir þetta mikla
framtak, sem ætti þrátt fyrir allt
að geta orðið íslenskri grafík að
lyftistöng.
-ólg.
Það er sjálfsagt umdeilanlegt
hvort sýningin uppfylli þau mark-
mið, sem henni hafa verið sett.
Ekki hafa borist tíðindi af því al-
þjóðlega listamannaþingi, sem
hér var haldið í tengslum við sýn-
inguna og þeim skoðanaskiptum
sem þar fóru fram, og er það mið-
ur, því slík skoðanaskipti um
hlutverk og stöðu grafíklistarinn-
ar í upplýsingaþjóðfélagi nútím-
ans ættu vissulega erindi til al-
mennings.
Spurningin er hins vegar hvort
sýning sem byggð er á jafn
breiðum grundvelli og hér er gert
gefi eins gott tilefni til umræðu og
verið hefði ef markvissari aðferð-
um hefði verið beitt við val verka
með tilliti til stöðu hins grafíska
myndmáls í tæknisamfélagi nú-
tímans.
Það er að sjálfsögðu auðveldur
leikur að óska sér annarrar sýn-
ingar en hér er upp sett, en engu
að síður er rétt að benda á að
skipulag og undirbúningur sýn-
ingar á borð við þessa er vanda-
verk, sem þarf að hafa skýr mark-
mið frá upphafi. Annars er hætt
við að útkoman verði eins konar
alþjóðlegur markaður, þar sem
umræðan getur hæglega dottið
niður í einhvern þjóðlegan met-
ing eða yfirborðskenndar vanga-
veltur um „þjóðleg sérkenni".
Gamli og
nýi heimurinn
Markmið þessarar sýningar er
meðal annars að beina athyglinni
að þeim gagnkvæmu áhrifum sem
Karin Broker: South: A Visit, æting.
átt hafa sér stað á milli gamla og
nýja heimsins, á milli hinnar rót-
grónu evrópsku hefðar annars
vegar og þeirra fordómalausu
viðhorfa og þeirrar fersku ný-
sköpunar, sem menn hafa fundið
vestan hafs hins vegar.
Sýningin leiðir þetta að nokkru
leyti í Ijós, hvort sem það er fyrir
meðvitað val eða ekki. Tvímæla-
laust hefði verið hægt að velja á
þessa sýningu evrópska grafíklist
sem einkenndist af ferskara
myndmáli, er tæki meira mið af
félagslegum og hugmyndalegum
raunveruleika samtímans en væri
um leið frjálsara undan hefð-
bundnu fagurfræðilegu gildi-
smati. Þetta sýnir einfaldlega
hversu hæpið getur verið að
draga almennar ályktanir af sam-
sýningum sem þessum.
Dæmi um þá fersku og for-
dómalausu myndsköpun, sem
finna má í bandarísku sýningunni
er vissulega að finna í tréristum
listakonunnar Karen Kunc, sem
úthlutað var 1. verðlaunum á
þessari sýningu. Þetta eru ljóð-
rænar og kóloristískar tréristur í
4-5 litum, sem bera öll einkenni
ferskrar og óbundinnar tjáning-
ar. Hins vegar finnst mér sjálfum
mun meira koma til ætinga Karin
Outi Heiskanen: Hesthús, æting.
Broker frá Texas, sem sýna okk-
ur mannamyndir sem unnar eru á
kraftmikinn og áhrifaríkan hátt
og bera öll einkenni hins banda-
ríska ferskleika.
Annar verðlaunahafi á þessari
sýningu er Norðmaðurinn Yngve
Næsheim, sem sýnir okkur
svarthvítar tréristur, sem einnig
bera nokkurn keim af þeim for-
dómalausu viðhorfum, sem
eignuð eru bandaríska skólanum.
Myndir hans eru bæði stærri í for-
mati en algengt er um grafík-
myndir, og svo hefur hann gert
sér lítið fyrir og klippt út og límt
yfir eins og andinn bauð honum,
þannig að ein myndin er að
minnsta kosti „collage“ að
nokkru leyti. Næsheim er vel að
verðlaununum kominn, því í
myndum hans falla saman ford-
ómalaus viðhorf og nýsköpun og
hefðbundið gildismat sem rekja
má beint aftur til evrópskra
meistara á borð við Rembrandt
og Munch.
Annað dæmi um áhrif „nýja
heimsins" á þann gamla eru ak-
vatintur íslendingsins Jóns Ósk-
ars, sem reyndar virðast rót-
lausari í myndmáli sínu, en
myndir hans eru engu að síður
virðingarverðar tilraunir til ný-
sköpunar.
En hin gamla evrópska hefð á
sér líka verðuga fulltrúa á þessari
sýningu, og eru sumir þeirra
reyndar gamalkunnir. Má þar til
dæmis nefna Danana Palle Niel-
sen og Ole Sporring, Outi Hei-
skanen frá Finnlandi, Erik
Heyninck frá Belgíu, sem sver sig
í ætt við belgískan súrrealisma,
Giuseppe Zigaina frá Ítalíu, Bor-
is Jesih frá Júgóslavíu, Jacek
Sroka frá Póllandi, Rolf Böttcher
frá V-Þýskalandi og Pieter Hol-
stein frá Hollandi.
Fróðlegt er að sjá verðlagningu
myndanna á þessari sýningu.
Verðlagningin segir okkur nokk-
uð um skilning listamannanna á
hlutverki grafíklistarinnar. Við-
urkenndir meistarar á borð við
Palla Nielsen bjóða þarna dúkr-
istur á 2000 krónur stykkið á
meðan minni spámenn selja sig
margfalt dýrara um leið og þeir
tíunda nákvæmlega útgefinn ein-
takafjölda. Há verðlagning á
grafík er venjulega réttlætt með
takmörkuðum eintakafjölda, en
spurningin er hins vegar sú hvort
Ástkæra, ylhýra...
Fyrirlestrar
um vanda
tungunnar
Fjórtán fyrirlestrar um
vanda tungunnar sem
haldnir voru á ráðstefnu
Vísindafélags Islendinga
komnir út á bók
Nýlega kom út bók um ís-
lenska tungu pg er hún gefin út af
Vísindafélagi íslendinga í háskól-
anum. Nefnist bókin: Móðurmál-
ið. Fjórtán erindi um vanda ís-
lenskrar tungu á vorum dögum.
Ólafur Halldórsson sá um útgáf-
una.
í apríl á síðasta ári gekkst Vís-
indafélagið fyrir ráðstefnu í Nor-
ræna húsinu um vanda íslenskrar
tungu á vorum dögum. Voru á
ráðstefnuna fengnir fyrirlesarar
úr röðum fólks sem hefur náin
kynni af stöðu málsins og þróun.
Móðurmálið. Fjórtán erindi...
inniheldur fyrirlestra sem fluttir
voru á ráðstefnunni, og eins og
nafnið bendir til er þar fjallað um
hinn ýmsa vanda sem að tung-
unni steðjar og hvaða ráðstafanir
hægt sé að gera til að vernda
tungumálið.
Bókin er 113 bls. og prentuð í
Prentsmiðjunni Odda. -ing
Laugardagur 13. júní 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7