Þjóðviljinn - 11.07.1987, Blaðsíða 5

IM
r M r m I visin eða Með n dask) rísindi fni? in að yfirskini?
Enginn hugsandi maður and-
mælir nauðsyn þess að hvalir séu
veiddir í vísindaskyni, því að
sjálfsögðu er það bæði skylda og
nauðsyn að fylgjast með lífríki til
lands og sjávar og öllum þeim líf-
verum, stórum og smáum, sem í
sameiningu mynda þá lífkeðju
sem mannkynið er einn hlekkur í.
Hins vegar er stór munur á því
að veiða hvali í vísindaskyni og að
veiða hvali með vísindin að yfir-
skini.
Og nú liggja íslendingar undir
grun - eða eru jafnvel beinlínis
ásakaðir um að stunda hvalveiðar
í ábataskyni undir yfirskini vís-
indalegra rannsóknastarfa.
Tuttugu umhverfisverndar-
samtök hafa sent íslensku þjóð-
inni opið bréf, þar sem mótmælt
er harðlega hinum „vísindalegu
hvalveiðum íslendinga".
í bréfinu segir meðal annars:
„Almenningsálitið í heiminum
er nú þegar andstætt hvalveiðum
í hagnaðarskyni, sérstaklega ef
þær eru stundaðar undir „vís-
indalegu" yfirskini.
Nú þegar er mögulegur ávinn-
ingur íslendinga minni en núll.
Annars vegar fá íslendingar
nokkrar milljónir dollara fyrir
sölu á hvalkjöti til Japans og örfá
tímabundin atvinnutækifæri.
Hins vegar uppskera íslendingar
vaxandi fordæmingu umheimsins
fyrir að hundsa almenningsálitið í
heiminum."
Það er mikið til í þessu. Að vísu
taka bréfritarar fulldjúpt í árinni
þegar þeir tala um almenningsá-
litið í heiminum; hófstilltara og
réttara væri að tala um almenn-
ingsálitið í nokkrum mikilvæg-
ustu viðskiptalöndum íslend-
inga, og leggja áherslu á Banda-
ríkin, Bretland og Vestur-
Þýskaland.
En þetta er aukaatriði. Aðalat-
riðið er, að það er rétt hjá bréfrit-
urum, að almenningsálitið á
Vesturlöndum er andvígt hval-
veiðistefnu íslendinga og stórar
efasemdir uppi um hið vsindalega
gildi þeirra. Ennfremur er það
rétt, að íslenska þjóðin í heild
hefur lítinn hag af því að stunda
hvalveiðar, jafnvel þótt hægt væri
að stunda þær veiðar óátalið af
öðrum þjóðum.
Þetta er áréttað í síðustu máls-
greinum hins opna bréfs til ís-
lensku þjóðarinnar, en þær máls-
greinar hafa vakið nokkra
gremju, enda ekki nema eðlilegt
að það fari að síga í mannskapinn
þegar haft er í hótunum - og allt
eins þótt hótanirnar séu kurteis-
legá orðaðar:
Kurteislegar
hótanir
„Mörg óháð samtök munu sjá
sig knúin til að grípa til aðgerða
gegn íslandi, til dæmis með því að
skipuleggja baráttu fyrir því að
neytendur sniðgangi íslenskan
útflutningsvarning og íslenska
þjónustu.
Þeir okkar sem munu grípa til
slíkra aðgerða gegn fslandi munu
gera það í sorg og bræði yfir á-
framhaldandi hundsun Islend-
inga á anda og markmiðum Al-
þjóðahvalveiðiráðsins. “
Þarna er einfaldlega verið að
, hóta því, að hinir gunnreifustu í
hópi hvalverndarsinna muni með
sorg í hjarta reyna að vinna fs-
landi og íslenskum hagsmunum
alltþað ógagn sem þeir kunna þar
til fslendingar taka sönsum.
Ekki þarf að draga í efa að
staðið verður við þessar hótanir,
bæði á friðsaman hátt með ýmiss
konar mótmælaaðgerðum og eins
með ofstopafullum - og frétt-
næmum - hætti.
Eðlileg fyrstu viðbrögð við
hótunum eru þau að tala um að
láta hart mæta hörðu, en þau við-
brögð eru að sjálfsögðu óskyn-
samleg.
Staðreyndir sýna okkur svo að
ekki verður um villst, að um-
heimurinn telur engan veginn að
íslenska þjóðin sé að vinna vís-
indaafrek með því að drepa hvali.
Hinar vísindalegu hvalveiðar
okkar eru í besta falli taldar vera
á misskilningi byggðar, og í
versta falli glæpsamleg hræsni til
að þjóna miskunnarlausu gróða-
sjónarmiði undir yfirskini vís-
indalegra rannsókna.
Hvalveiðum íslendinga verður
að linna tafarlaust. Ekki vegna
þess að við óttumst hótanir um
ofbeldisaðgerðir eða viðskipta-
þvinganir heldur vegna þess að
heilbrigð skynsemi og vísindaleg
rök færa okkur heim sanninn um
að núverandi stefna er röng.
Pinochet,
Chun Doo Hwan
og Ásgrímsson
Hin óskiljanlega þrákelkni
Halldórs Ásgrímssonar sjávarút-
vegsráðherra í þessu máli hefur
nú þegar valdið íslensku þjóðinni
miklum álitshnekki. Skoðanir
hans eiga ekki hljómgrunn lengur
nema hjá þeim Pinochet í Chile
og Chun Doo Hwan í Suður-
Kóreu, og er lítil sæmd í því að
eignast slíka „stjórnmálamenn"
að pólitískum rekkjunautum.
Þessi þrákelkni Halldórs og fé-
laga hans á ársfundi Alþjóðlega
hvalveiðiráðsins vakti mikla at-
hygli, því miður.
A þessum fundi hafði Halldór
Ásgrímsson í hótunum og viðraði
meðal annars hugmyndir sínar
um að grípa til eftirtalinna ráð-
stafana:
1. Að segja ísland úr Alþjóð-
asáttmálanum um stjórnun hval-
veiða.
2. Að stofna önnur samtök
með þeim þjóðum sem íslending-
ar gætu fundið samstöðu með.
(Þar á meðal þá væntanlega Chile
og Suður-Kórea?)
3. Að kæra Alþjóða hvalveiði-
ráðið fyrir Alþjóðadómstólnum
og UNESCO, Menningar- og vís-
indastofnun Sameinuðu þjóð-
anna.
Um þessar hótanir segir í bréfi
umhverfisverndarsamtakanna
tuttugu:
„Það er erfitt að trúa því að
hótanir herra Ásgrímssonar njóti
víðtæks stuðnings á íslandi. Ef til
þeirra væri gripið þá myndu þær
ganga þvert á greinar 65 og 120 í
Hafréttarsáttmála Sameinuðu
þjóðanna, sem ísland hefur
undirritað og staðfest. Þessar
greinar sáttmálans segja í stuttu
máli að hvað varðar spendýr sjáv-
arins sérstaklega, þá beri rflcis-
stjórnum að vinna saman innan
réttra alþjóðasamtaka um vernd-
un, yfirumsjón með, og rann-
sóknir á sjávarspendýrum.
Aðild íslands að Hafréttarsátt-
málanum skyldar það í reynd til
að halda áfram aðild sinni að Al-
þjóða hvalveiðiráðinu, sem er
eina alþjóðlega stofnunin sem
fjallar um verndun, umsjón með
og rannsóknir á hvölum með
viðurkenndum hætti. Hafréttar-
sáttmálinn skuldbindur ísland
einnig til þess að styðja markmið
og stefnu Alþjóða hvalveiðiráðs-
ins með jákvæðum og virkum
hætti.“
Ai skilja Halldór
Menn eiga erfitt með að skilja
stífni Halldórs Ásgrímssonar í
þessu máli.
Er maðurinn svo sannfærður
um að áframhaldandi vísinda-
rannsóknir íslendinga á hvölum
séu eina rétta leiðin til að vernda
og viðhalda stofnum þessara
sjávarspendýra, að honum þyki
nauðsynlegt að tefla í tvísýnu
stórkostlegum viðskiptahags-
munum fslendinga, til að þessi
vísindastörf geti haldið áfram?
Er maðurinn algerlega
sannfærður um að besta leiðin til
að rannsaka hvali vísindalega sé
sú að Hvalur h.f. haldi áfram að
drepa ákveðinn fjölda þeirra á
hverju sumri - og seiji síðan kjöt-
ið til Japans í vísindaskyni með
viðkomu í Hamborg og stórkost-
legum fjölmiðlauppákomum þar
í landi?
Eða er maðurinn haldinn
velmeintri en kjánalegri þjóð-
rembu? Heldur hann kannski, að
íslenskri þjóðerniskennd sé
greiði gerður með því að sýna
öðrum þjóðum fram á að hvað
sem öllum rökum líður þá geti
íslendingar látið hótanir um við-
skiptaþvinganir og mótmælaað-
gerðir sem vind um eyru þjóta?
Eða heldur hann að hann sé að
koma fram fyrir hönd meirihluta
þjóðarinnar, sem telji það hið
mesta kappsmál að halda áfram
hvalveiðum?
Eða er hann kannski
sannfærður um að hann sé leið-
togi íslensku þjóðarinnar í ein-
hvers konar heilögu stríði við Sea
Shephardsamtökin, sem hafa
unnið óhæfuverk á íslandi? Eða
eiga hvalveiðar íslendinga að
vera storkandi svar til þeirra er-
lendu hryðjuverkamanna sem
sökktu íslenskum hvalbátum í
Reykj avíkurhöfn?
Það er erfitt að gera sér grein
fyrir því af hverju stífni og þver-
girðingsháttur Halldórs Ásgríms-
sonar stafar í þessu máli, því að
þama er um að ræða reyndan
stjórnmálamann sem nýtur álits
og virðingar langt út fyrir raðir
Framsóknarflokksins.
Undirlægjuháttur og hnjálið-
amýkt íslenskra ráðamanna á er-
lendum vettvangi, einkum
gagnvart vinum í Vestri, hefur
löngum vakið sorg, reiði og fyrir-
litningu meðal þeirra, sem vilja
að fulltrúar íslands beri höfuðið
hátt og haldi íslenskum hagsmun-
um fram af fullri einurð. Eflaust
langar Haildór Ásgrímason til að
verða góður fulltrúi þjóðar sinn-
ar, en í þessu máli er hann á villi-
götum.
Skynsemin ræður
Það hlýtur að vera vilji íslend-
inga að standa fremst meðal
þeirra þjóða, sem vilja kosta
kapps um að vernda lífið á jörð-
inni, með friðarstefnu og um-
hverfisvernd.
Lífsstefnan er haldreipi okkar
og framtíðarvon í hrjáðum heimi,
þar sem tortímingaröflin eru á
kreiki. Umhverfisvernd, þar með
talin hvalfriðun, er liður í þessari
lífsstefnu.
Þess vegna er mál til komið að
við förum að góðum ráðum ann-
arra þjóða. Ekki af ótta við hót-
anir. Heldur af virðingu fyrir líf-
inu. Af tilfinningalegum ástæð-
um. Af skynsemis ástæðum.
-Þráinn
Laugardagur 11. júlí 1987 ÞJÓÐVIUINN - S(ÐA 5