Þjóðviljinn - 17.07.1987, Qupperneq 8

HEIMURINN
apríl árið 1981 setti rlkisstjórnin herlög I Kosovo og þá fylltist Pristina af vígreifum dátum á borð við þessa hór.
Kosovo í Júgóslavíu
Serbar f lýja fátækt og þjóðaerjur
Mikill meirihluti íbúafátœkasta héraðs Júgóslavíu eruAlbanirsem Serbar saka um ofsóknir á hendur sér
að er ekki nema fimm kiukku-
stunda akstur frá Belgrað,
höfuðborg Júgóslavíu, til Koso-
vohéraðs við landamærin að Al-
baníu. Það fyrsta sem blasir við
augumn þegar stærsta borg fylk-
isins, Pristina, kemst í sjónmál
eru skýjakljúfarnir en þegar nær
dregur verður ferðalangi Ijóst að
þeir eru fáir og skyggja ekki á
ömurleg fátækrahverfin sem
þekja lungann úr landi borgar-
innar.
Andstæðurnar eru sláandi í
Pristinu. Miðborgin er smá en öll
hin nútímalegasta. Þar gefur að
líta glæstar skrifstofubyggingar,
hótel, kaffihús og veitingastaði
og fullkomna íþróttamiðstöð.
En sé fæti stigið út fyrir huggu-
legheitin þá dettur maður ofan í
miðaldir. Ekkert hefur breyst um
aldir, húsakostur, klæðaburður,
efnaleg afkoma fólksins.
Óhreinindi og örbirgð eru slík að
ugglaust finnst fátt til saman-
burðar í Evrópu.
í Kosovo búa 1,7 miljónir
manna af albönsku bergi brotnir
eða um það bil átta á móti hverj-
un einum Serba. Þar hefur á und-
anförnum árum oft slegið í brýnu
milli manna af þessum ólíka upp-
runa og fyrir sex árum létust að
minnsta kosti níu manns í heiftar-
legum átökum.
Þúsundir Serba flýja úr hér-
aðinu ár hvert og fullyrða að Al-
banirnir geri þeim lífið leitt á alla
lund í því augnamiði að þeir hafi
sig sem flestir á brott. Brotthvarf
Serbanna muni auðvelda þeim til
muna að krefjast sjálfstæðis al-
bansks Kosovo.
„Ég flyt héðan jafnskjótt og
börnin eru orðin nógu stór,“ segir
Nebojsa Milosevic, glerskurðar-
maður og Serbi, „ég þarf að hafa
áhyggjur af svo mörgu hér. Mað-
ur þorir varla að fara í vinnu af
ótta við að konan og krakkarnir
verði fyrir aðkasti."
Lus Habergionai er 25 ára
gamall Albani og segir aðra sögu:
„Fólk gerir alltof mikið úr vand-
anum. Við kunnum vel við Ser-
bana og okkur þykir miður að
þeir skuli fara.“
í þessu fátækasta héraði Júg-
óslavíu eru meðaltekjur manna
um 29 prósent lægri en annars
staðar í landinu. Algeng laun
verkamanna eru um 2,700 krónur
á mánuði og ofan á allt annað
bætist að atvinnuleysi er mikið,
25 af hverjum hundrað vinnu-
færra manna fá ekki handtak að
gera. Þetta rennir stoðum undir
fullyrðingar ýmissa að fólksflótti
úr héraðinu eigi ekki eingöngu
þjóðernislegar orsakir heldur
ekki síður efnahagslegar.
Vorið 1981 kröfðust náms-
menn við háskólann í Pristinu
verulegra umbóta á högum sínum
og efndu til mótmæla. f einni
svipan var allt komið í bál og
brand í Kosovo þar sem Serbar
og Albanir bárust á banaspjót og
hinir síðamefndu kröfðust stofn-
unar sjálfstæðs ríkis.
Samkvæmt opinberum heim-
ildum létu níu manns lífið í óöld-
inni en margir telja mun fleiri
hafa fallið. I apríl þetta ár setti
ríkisstjórnin herlög í héraðinu,
dátar þrömmuðu fylktu liði um
götur Pristina, skriðdrekar voru á
Sálfræðingur
óskast
Fræðsluskrifstofa Norðurlands eystra, Ráð-
gjafar- og sálfræðideild, óskar eftir sálfræðingi til
starfa næsta skólaár, helst með aðsetri á Húsa-
vík.
Umsóknir, ásamt upplýsingum um nám og fyrri
störf, berist fyrir 10. ágúst n.k. Nánari upplýsing-
ar veittar á skrifstofunni.
Fræðsluskrifstofa Norðurlands eystra
Furuvöllum 13, 600 Akureyri
Sími 24655
Miðborg Pristinu, höfuðborgar Koso-
vohéraðs, erstórglæsileg. En ferðist
menn um önnur hverfi blasir við öllu
drungalegri sjón.
hverju horni og orrustuþotur
flugu lágflug yfir þökum húsa.
A þeim sex ámm sem liðin em
frá þessum atburðum hafa 22,000
Serbar flúið úr héraðinu. Þeir
saka Albani um ólíklegustu mis-
gjörðir f sinn garð, þeir beri eld
að híbýlum sínum, nauðgi ung-
lingsstúlkum, slátri kvikfénaði og
fleira og fleira.
Albanimir em fáorðir unl á-
sakanir þessar en þó fær Nexhmie
Ljuljduraj, eldri frú í Pristinu,
ekki orða bundist. „Mér finnst
ömurlegt að lesa þessar ásakanir í
blöðunum. Það mætti ætla að við
værum mannætur hér í Kosovo.
En staðreyndin er náttúrlega sú
að við búum hér saman og höfum
lengi gert.“
Fyrr í sumar jukust væringar á
nýjan leik í héraðinu og þá sá
kommúnistaflokkurinn ástæðu til
að efna til sérstaks aukafundar
um ástandið. Fundurinn fór fram
þann 26. júní í þinghöllinni í Bel-
grað. Um eitt þúsund Serbar
söfnuðust saman utan hallarinnar
meðan fundurinn fór fram og
kröfðust tafarlausra aðgerða af
hálfu ríkisvaldsins.
I En þeir urðu fyrir vonbrigðum.
í ályktun fundarins er ástandinu
lýst einsog það horfir við
stjórnvöldum og serbneskir íbúar
Kosovohéraðs hvattir til að fara
hvergi. Ekki var minnst auka-
teknu orði á neinar aðgerðir af
hálfu ráðamanna.
Serbi nokkur túlkaði úrslitin á
þennan veg: „Takið saman
pjönkur ykkar og hypjið ykkur úr
Kosovo.“ Og svo mikið er víst að
brottflutningur Serba heldur
áfram. -ks.
Laus staða
Staða útibússtjóra ÁTVR á Akureyri er laus til
umsóknar og verður veitt frá og með 1. sept-
ember n.k. eða síðar, hamli uppsagnarfrest-
ur umsækjanda stöðuveitingu á þeim tíma.
Umsóknarfrestur er til og með 20. ágúst.
Umsókn skal skila til skrifstofu ÁTVR Borg-
artúni 7, Reykjavík.
Reykjavík 15. júlí 1987
Áfengis- og
tóbaksverslun ríkisins
Leyfisbréf fyrir grunn-
skóla- og framhalds-
skólakennara
Kennarasamband íslands vekur athygli kennara
á að samkvæmt lögum um lögverndun á starfs-
heiti og starfsréttindum grunnskóla- og
framhaldsskólakennara má hvorki skipa né setja
kennara nema þeir hafi leyfisbréf frá mennta-
málaráðuneytinu. Jafnframt skal kennurum bent
á að samkvæmt kjarasamningum miðast laun
m.a. við að kennari hafi leyfisbréf.
Þeir grunnskóla- og framhaldsskólakennarar
sem ætla að kenna næsta skólaár, en ekki hafa
fengið leyfisbréf, eru hvattir til þess að leysa þau
út nú þegar þannig að ráðning þeirra dragist ekki
á langinn og að laun verði greidd til þeirra frá
upphafi skólaárs.
Reykjavík 16.07.87
Kennarasamband ísiands
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN