Þjóðviljinn - 21.07.1987, Blaðsíða 4

LEIÐARl
Kolbmnarskáldið og kratar
Alþýðuflokkurinn háði kosningabaráttu sem
byggði á því, að framtíð þjóðarinnar ylti á því að
ríkisstjórn Framsóknar og Sjálfstæðisflokks yrði
velt úr sessi.
Allt nema Framsókn, hrópaði hinn hugum-
stóri Vestfirðingur sem að eigin sögn fæddist
undir einskonar ísfirskri Betlehemsstjörnu, og
taldi það sögulegt hlutverk að leiða afkomendur
írskra þræla og norrænna víkinga undan þræls-
oki Framsóknarflokksins.
Framsóknaráratugurinn er áratugur hinna
glötuðu tækifæra, hrópaði Jón Baldvin á 200
fundum útum allt ísland.
Framsóknarflokkurinn er dragbítur á framfar-
ir, - hann er tákn hins gamla og stirðnaða í
íslensku samfélagi. Burt með hann, hrópaði
hugumstór Hannibalsbur á hverjum kosninga-
fundinum á fætur öðrum.
Mörgum fannst að vísu ofstækið í garð Fram-
sóknarflokksins minna fremur á þá prédikara,
sem forðum lögðust út á eyðimerkur og átu
flugur, en nýjan Messías. En hvað sem
mönnum annars fannst um boðskap Jóns
Hannibalssonar- eða Jón Baldvin sjálfan - þá
voru þó íslenskir kjósendur vissir um eitt:
Jón Baldvin hefði aldrei geð í sér til að éta
stóru orðin og gerast hækja Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks til að framlengja líf gömlu
stjórnarinnar.
En formaður Alþýðuflokksins hefur sterk
meltingarfæri. Hann át stóru orðin og varð ekki
einu sinni bumbult. Löngun hans í ráðherrastól
yfirgnæfði allt annað, öll köpuryrðin um Fram-
sókn gleymdust í einni svipan þegar hún var
orðin að ávísun upp á ráðherrastól fyrir jóna-
bandalag Alþýðuflokksins.
Á því tungumáli sem forysta krata talar sín í
millum heita þetta víst pólitísk klókindi. Á máli
almenningsins í gjánni er á hinn bóginn bara eitt
orð yfir þetta: tækifærisstefna.
Gegn gagnrýni af þessu tagi hefur forysta
krata borið þann skjöld, að það hafi ekki verið
persónuleg metorð þeirra semréðu.heldurmál-
efni. Með stjórnarþáttöku muni Alþýðuflokknum
takast að breyta ýmsu til hins betri vegar.
Það kann svo sem vel að vera. En ekki lofar
byrjunin góðu.
Kratar hugðust bæta hlut landsbyggðarinnar.
Efndin: Allir ráðherrar þeirra eru úr Reykjavík.
Allir ráðherrar Sjálfstæðisflokksins eru teknir
innan Hringbrautar að frátöldum Mathiesen
Hafnfirðingi. Vitaskuld er borin von að slík ríkis-
stjórn sinni málefnum landsbyggðarinnar.
Kratar hugðust bæta stöðu kvenna. Efndin: í
ríkisstjórn, sem þeir komu nánast á laggir, er
aðeins ein kona,
í ríkisstjórnarsáttmálanum er staðhæft að
það eigi að gera skattheimtuna í landinu „rétt-
KUPPT OG SKORIÐ
látari“. Efndin: Fyrsta verk stjórnarinnar er að
setja á matarskatt, sem að jafnaði mun auka
útqjöld heimilanna um tíu af hundraði.
I stjórnarsáttmálanum er líka lögð þung
áhersla á sérstakar ráðstafanir „til að draga úr
þenslu ... og sporna við verðbólgu.“ Efndin: f
skýrslu Þjóðhagsstofnunar er því lýst skorinort
yfir, að aðgerðir ríkisstjórnarinnar muni ekki
duga til þess.
Frá því segir í Gerplu, þegar Þormóður Kol-
brúnarskáld hefur lengi elt konung sinn Ólaf
helga að flytja honum kvæði. Skáldið, tannlaust
orðið og sköllótt, hittir loksins meistara sinn
kvöldið fyrir Stiklastaðaorrustu. Konungur býð-
ur honum að flytja kvæðið. En þá er svo komið
skáldi að gleymt er kvæði og þarmeð erindið á
konungs fund. Eru þar sögulok Gerplu.
Á svipaða lund er komið hinum íslenska Al-
þýðuflokki. Ljónið gamla, sem forðum var ein af
stoðum alþýðu þessa lands í baráttunni fyrir
auknu réttlæti gegn handhöfum auðs og valda í
flokkum burgeisanna, er tannlaust orðið og
sköllótt. Og einsog Þormóður Kolbrúnarskáld
hefur það nú einnig gleymt sínu upphaflega
erindi, þegar í áfangastað er komið, kvöldinu
fyrir orrustuna miklu.
Á vissan hátt felast í þessum dapurlegu lykt-
um einnig einskonar sögulok íslenskra jafnað-
armanna. _nc
Mikilvægar
viðræður
í dag hefjast í Washington við-
ræður íslensku hvalasendinefnd-
arinnar við embættismenn við-
skiptaráðuneytisins í Washing-
ton, og telja margir að þeir fundir
kunni að marka tímamót í hvai-
amálinu.
Staðan er nú þessi: Alþingi
samþykkti árið 1982 að virða
hvalveiðibann Hvalveiðiráðsins
1986-90. Vísindaveiðar hófust
strax og bannið tók gildi sam-
kvæmt undanþáguklausu í sam-
þykktum Hvalveiðiráðsins. Á
síðasta fundi ráðsins nú í júní var
samþykkt að þessar veiðar ís-
lendinga samræmdust ekki und-
anþágureglunum. Umhverfis-
samtök ytra hafa hótað að hefja
herferð gegn íslenskum hags-
munum, og til eru bandarísk lög
sein leyfa viðskiptaþvinganir
gegn ríkjum sem talin eru níðast á
dýrategundum í útrýmingar-
hættu. Og Efnahagsbandalagið
bannar um sitt svæði flutning á
afurðum dýra sem það telur í út-
rýmingarhættu einsog við
kynntumst í Hamborgarævintýr-
inu í vor.
í þessari stöðu skrifaði Þjóð-
viljinn um daginn nokkur að-
vörunarorð og setti fram þá
skoðun að íslendingum væri holl-
ast að hætta vísindaveiðunum,
bæði vegna mikilvægra hags-
muna á mörkuðum, vegna hags
okkar af friðlegu alþjóðasam-
starfi, og ekki síst vegna ímyndar
okkar um heiminn, sem meintur
ofstopi við hvalveiðar kynni að
skaða verulega, en slíkt mundi
hafa bæði pólitísk og efnahagsleg
áhrif til langs tíma.
Sverðið og
skjöldurinn
Vegna þessara varnaðarorða
hefur Þjóðvilinn að undanförnu
mátt sæta ýmsu orðbragði, eink-
um frá málgagni Regins hf.,
Framsóknarþriðjungsins í her-
mangsfyrirtækinu íslenskum að-
alverktökum. f nafnlausum
Tímagreinum að undanförnu
hafa höfundar hvalagreina á
Þjóðviljanum bæði verið kallaðir
„boðberar uppgjafar“ og
„Bandaríkjasleikjur", og munar
um minna. Enda hefur Tíminn
talið að í deilunni um hvalina 120
sé ekki einungis endurvakið land-
helgismálið í heild sinni, heldur
líka gjörvöll sjálfstæðisbarátta ís-
lendinga á 19. öld. í Halldóri Ás-
grímssyni eru samkvæmt Tíman-
um komnir saman í eitt þeir Lúð-
vík Jósepsson, Hannes Hafstein,
Jón Sigurðsson og Jónas Hall-
grímsson, og gengur næst land-
ráðum að víkja öðru en lofsorði á
frammistöðu hans við að koma
þjóðinni í núverandi hvalaklúð-
ur.
Undanlátssemi og
aumingjaskapur
í laugardagsblaði Tímans er
svo farið að kveða við svolítið
breyttan tón. Þar er að vísu hald-
ið fast við þann keip að annað
mat á þessum málum en mat
Halldórs Ásgrímssonar og Hvals
hf. jafngildi svikum við sjálfa
Fjallkonuna, en nú virðast sjálf-
stæðishetjur blaðsins hafa skipað
sér undir annað flagg en það sem
rís með þúsund radda brag. Nú er
það merki hinna fullu hnefa.
„Vera má að svo kunni að fara
að íslendingar verði beittir slík-
um kúgunum af erlendum stór-
veldum að við verðum að gefast
upp og hætta öllum hvalveiðum í
framtíðinni, en það er langt fyrir
neðan virðingu okkar og velsæmi
að gera slíkt fyrr en í fulla hnef-
ana.“ Tíminn er sumsé farinn að
búast við að málið tapist en telur
svo miklu varða að fyrir hvalina
120 eigi þjóðin að standa einsog
Skarphéðinn í brennunni og
glotta við tönn. Sem er glæsilegt
fordæmi og hefur þann galla
helstan að Skarphéðinn brann
samt.
En að minnsta kosti hefur Tím-
inn fundið sér handhæga skýr-
ingu að grípa til ef stöðva yrði
vísindaveiðarnar eða hætta þeim.
Það mundi auðvitað vera Þjóð-
viljanum að kenna. „Undanláts-
semi, aumingjaskapur og inn-
byrðis átök er kærkomið vatn á
myllu andstæðinganna og því
hafa Þjóðviljamenn verið dug-
legir að ausa.“ Við kvökum og
þökkum.
Þjdöremba og
fyrsti fingurinn
Það er alkunna að heilbrigð
þjóðrækni getur við ákveðnar að-
stæður orðið að geðrænni ásókn
og kallast þá þjóðremba; sú sýki
er yfirleitt hættulegust þeirri þjóð
sem rembst er fyrir. Þjóðremba
sprettur allajafna af minnimátt-
artilfinningu eða sektarkennd, og
er náskyld spéhræðslu. Til dæmis
hefur það verið fundið til skýring-
ar á háttalagi þjóðrembnasta
þjóðarleiðtoga sögunnar, for-
ingja þriðja ríkisins, að hann hafi
veri gyðingur að einum fjórða, að
auki misheppnaður listamaður,
og í þokkabót smár vexti.
Þjóðremban hefur þann slæm-
an fylgifisk að blinda mönnum
sýn á staðreyndir máls, og þeir
sem henni eru haldnir hafa hvim-
leiða áráttu til að heimta af öðr-
um að þeir sláist í lið með sér í
krossferðunum. Þannig hamast
Tíminn á Iaugardaginn um það að
Þjóðviljinn sem „eitt af áróðurs-
tækjum íslendinga“ sé hlaupinn
yfir til andstæðinganna, „fýrsti
fingur sem kippt er úr gati varn-
argarðs íslendinga í þessu máli“.
Má ekki barasta stofna útrýming-
arbúðir handa svona vondu
fólki?
Moggi,
passa sig!
Það er athyglisvert að Morgun-
blaðið er mun hófstilltara í skrif-
um sínum en hinir nýupprisnu ár-
menn á alþingi Tímans. I Reykja-
víkurbréfi um helgina er hvala-
málið reifað og rakið, og undir
lokin ítrekar Morgunblaðið af-
stöðu sína frá sumri 1985:
„Við megum alls ekki gefa
höggstað á okkur með því að fara
í kringum þær samþykktir, sem
leyfa vísindalegar hvalveiðar.
Það gæti stefnt miklum hagsmun-
um svo sem á Bandaríkjamarkaði
í hættu fyrir minni hagsmuni;
engri þjóð, sízt af öllu smáþjóð,
líðst það að byggja stefnu sína og
ákvarðanir á tvöföldu siðgæði."
Og að lokum bréfsins bætir
Moggi svo við að „margir íslend-
ingar eru mjög viðkvæmir fyrir
því að vera orðaðir við hval-
veiðar, ef þær koma óorði á heil-
indi okkar hvað snertir umhverfi-
svernd og skuldbindingar okkar á
alþj óðavettvangi. “
Skamm Moggi, skamm!
„Undanlátssemi, aumingjaskap-
ur og innbyrðis átök er kærkomið
vatn á myllu andstæðinganna."
Ein þjóð, eitt ríki, eina skoðun!
-m
þlOÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýöshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, Össur
Skarphéðinsson.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁrnason, ÓlafurGíslason,
Ragnar Kartsson, Sigurður Á. Friðþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlltateiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrffatofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifatofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýslngastjórl: Sigríður Hanna Sigurbjömsdóttir.
Auglýsingar: Unnur Ágústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist-
insdóttir.
Símvarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrelðslu-og afgreiðslustjóri: HörðurOddfriðarson.
Afgrelðsla: Bára Sigurðardóttir, HrefnaMaanúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÖlafurBjörnsson.
Útkeyrsla, afgrelðsla, rltstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðviljanshf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð I lausasölu: 55 kr.
Helgarblöð: 60 kr.
Áskrlftarverð á mánuði: 550 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þrlftjudagur 21. júlí 1987