Þjóðviljinn - 24.07.1987, Blaðsíða 9

Þjóðviljinn - 24.07.1987, Blaðsíða 9
\ V Sigurlaug S. Gunnarsdóttir Malik Miah í Reykjavík Ísíðari hluta viðtalsins rœðir Miah um Bandaríkin, Kúbu og Sovétríkin Bandaríkin Hvaða áhrif hefur sjö ára stjórnartímabil Reagans haft á vinnandi stéttir í Bandaríkjunum ? Þegar Reagan var kosinn for- seti árið 1980 var það á grundvelli þeirrar stefnu að ríkisstjómin hefði minni afskipti af afkomu fólks. Skipulögð atlaga að verka- lýðsfélögunum og tiiraunir gerð- ar til að veikja stöðu kvenna, blökkumanna, o.s.frv. Þannig voru markmið ríkisstjórnar hans, þ.e.a.s. markmið ráðastéttarinn- ar sem hann er fulltrúi fyrir. í sex ár, allt fram til ársins 1986 tókst atvinnurekendum að vissu marki að þrýsta vinnandi stéttum til baka. Árið 1981 voru allir flugumferðastjórar sem fóm í verkfall reknir. Síðar studdi stjórnin árásir atvinnurekenda á verkafólk í bflaiðnaði. Á síðustu tíu árum hafa rauntekjur verka- fólks í Bandaríkjunum fallið. Það erekki vegna Reagans, heldur af- leiðing þeirrar stefnu atvinnurek- enda að auka gróðann með því að lækka launin. Besta dæmið er kjötiðnaður- inn. Kjötpökkunarfóik vann sér inn tíu dollara á klukkustund árið 1980 en vinnur í dag fyrir sex doll- umm á klukkustund. Afar mikil- væg barátta hefur þróast í þessum iðnaði, því með vaxandi árásum lærðist verkafólkinu að berjast og skipuleggja sig til sameinaðrar baráttu. Sá skilningur var alls ekki fyrir hendi framan af vegna þess að verkalýðsfélögin vom veik og þau fylgdu ekki slíkri stefnu. Svona er þetta í öllum iðn- greinum. í flestum þeirra þrýsta atvinnurekendur á um launa- iækkanir, studdir af ríkisstjórn- inni. Sums staðar hefur orðið til samningur sem við köllum tveggja þrepa samning (Two Tier), þar sem gamla fólkið á staðnum fær 8 dollara á klukku- stund en nýtt verkafólk 6 dollara. Samt vinna allir sams konar vinnu. Þetta sundrar verkafólki. Síðan reynir atvinnurekandinn að hundelta þann sem vinnur fyrir 8 dollumm til þess að geta ráðið annan sem vinnur fyrir 6 dollumm á klukkustund. Þessi þróun byrjaði fyrir daga Reagans, en hún varð hraðari. Er árásirnar urðu harðari, verkafólk tapaði meiru og verkalýðsfélögin urðu veikari, fólki í verkalýðsfé- lögunum fækkaði. Félögum þeirra hefur fækkað síðustu 6 árin, allt til ársins 1986. Samtímis þessu áttaði æ fleira verkafólk sig á því að ástandið yrði aðeins verra ef það gripi ekki til varnar- aðgerða. Framan af lét verkafólk sér lynda að launin lækkuðu. At- vinnurekandinn sagði: Ef við get- um ekki dregið úr launakostnaði verðum við að loka verksmiðj- unni. Verkafólk trúði þessu. Síð- an vom launin lækkuð, en verk- smiðjunni var samt lokað, eða hún flutt. Verkafólk er að byrja að verj- ast. Það er þróun sem er rétt að hefjast. Ef við tökum kjötiðnað- inn sem er besta dæmið, þá er þar verkafólk sem tók þátt í verk- fallsbrotum árið 1981 en tekur nú Malik Miah. fmmkvæði að verkfallsbaráttu. Flugumferðarstjórar sem töpuðu félaginu 1981 em að skipuleggja nýtt félag. Þótt sú staða sé uppi í Bandaríkjunum að Reagan beiti sér gegn verkafólki og stéttarfé- lögum þess og atvinnurekendur græði á launalækkunum, hefur ekki tekist að sigra verkafólk. Hvernig fólk býr í Bandaríkj- unum? í Bandaríkjunum búa 240 milljónir, þar af eru 12% blökku- menn og 6-8% latínós, innflytj- endur frá Rómönsku Ameríku, einkum Mið Ameríku. Þetta em um 20% íbúanna og nýir innflytj- endur halda áfram að koma vegna arðráns nýlendustefnunn- ar í Rómönsku Ameríku. Þeir koma til að fá vinnu og flýja kúg- unina í heimalandi sínu. Þetta er afar misleit verkalýðsstétt. Skipulagning stéttarinnar í verkalýðsfélög er á lágu stigi, að- eins um 17% eru í verkalýðsfé- lögum. Þetta er lægri tala en nokkru sinni allt frá því er verka- lýðsfélögin ruddu sér braut á fjórða áratugnum, þá voru 35% verkafólks í verkalýðsfélögum. Sum félög minnka vegna tækni- þróunar, því færri verkamenn vinna störfin en áður þar sem um sjálfvirkniþróun er að ræða. En þessi störf eru ágætlega borguð. Það er mikilvægt að átta sig á því að innan bandarísku verka- lýðsstéttarinnar em hvítir karl- menn ekki í meirihluta, heldur konur, blökkumenn og latínós. Þetta er söguleg breyting, en þannig er stéttin: Yfir 40% eru konur. Þess vegna er verkalýðs- hreyfingin veikbyggð, það er að segja vegna þess að verkalýðsfé- lögin byggja á skrifræði. Þau eru vissulega öflug, en þau byggja á stefnu þar sem pólitísk mál ganga kaupum og sölum. Til að mynda gerðu þau samkomu- lag við atvinnurekendur eftir síðari heimsstyrjöldina um að hætta að vinna að útbreiðslu sinni. Þetta hafði einkum afleið- ingar í Suðurríkjunum þar sem fáir vom þá gengnir í verka- lýðsfélög, og svo er enn. Þegar atvinnurekendur hófu sókn í kjölfar kreppunnar 1974 höfðu verkalýðsfélögin ekki stað- ið í ströngu síðan á fimmta ára- tugnum. Verkalýðsforingjarnir vissu ekki hvað þeir áttu að gera. Þeir sögðu: Við skulum semja um þetta. En atvinnurekendur sögðu: Nei, við viljum miklu meira en það sem þið getið samið um. Það eru breytingatímar. Meðal verkafólks em margir, sérstak- lega ungt fólk sem er að leita að betra forystuafli. Ekkert hefur gerst enn, en það er vaxandi skilningur á þessari þörf. Hefur þá ekki orðið vart þess sem hefur gerst víða í Evrópu, að hluti verkalýðsstéttarinnar hefur fengið launahcekkanir en aðrir verið látnir sitja á hakanum? Er stolið af öllum? Þannig er það og þetta er ein- mitt hluti breytinganna. Á síð- ustu tíu ámm hafa allir orðið fyrir árásum og raunverulegt gildi vinnuaflsins hefur minnkað. í Bandaríkjunum er einnig stór millistétt, til að mynda fagfólk í tölvubransanum og ýmis konar þjónustu sem hefur haldið laununum og jafnvel hækkað. Þetta er hluti þeirra sem studdu Reagan. Bakgarður Bandaríkjanna Þegar Reagan var kosinn for- seti ætlaði hann að berjast gegn heimskommúnismanum. Hann ætlaði að verja hagsmuni Banda- ríkjanna alls staðar í heiminum. Hann hóf kontrastríðið í Nicarag- ua 1981, hann sendi meira fé en nokkru sinn fyrr til gagnbylting- armanna í Afghanistan, í Ang- óla, Kamputseu, alls staðar. Hann gerði þetta með opnari hætti en forveri hans, Carter. Um þetta gildir sama og um stefnu hans innanlands: Hann hefur ekki náð miklum árangri. Eini sigurinn sem hefur unnist var á Grenada, en það var ekki hans sigur, heldur sigur gagnbylt- ingarinnar þar. Alls staðar í heiminum hefur Reagan þrýst á, án þess að ná árangri. Hann hefur skipulagt kontra- stríðið í Nicaragua, en kontra- skæruliðarnir geta ekki unnið sigur og það vita þeir. Þetta er málaliðaher sem framkvæmir hryðjuverk í Nicaragua. Flestir Bandaríkjamenn eru andsnúnir því að Bandríkin séu að senda her inn í Nicaragua. Hótanir Bandaríkjanna í garð íran hafa styrkt byltinguna þar. Ráðastéttin gerir ekki ráð fyrir að geta kollvarpað írönsku bylting- unni, það er ekki hægt að senda þangað hersveitir, því bandaríska þjóðin mun ekki sætta sig við það. Angóla stendur einnig sterkar að vígi í dag en fyrir sjö árum. Stefna Bandaríkjanna hefur ekki verið árangursrík en hún hefur komið ódæðisverkum til leiðar. Stjómin hefur veikst, það hefur komið upp ósætti á hægri vængnum og valdastéttin er ekki lengur sameinuð. Þetta hefur komið ljóslega fram í íran-kontra málinu. Það er mun ólíklegra að Bandaríkin sendi her til Nicarag- ua nú en fyrir fáeinum árum. Ef þeim gefst tækifæri mun stjórnin reyna að notfæra sér það, en hún getur ekkert sjálf, af eigin rammleik. Kúba og Sovétríkin Militant sendi fulltrúa á þing Kommúnistaflokks Kúbu í fyrra og Ungkommúnista i ár. Hvaða HEIMURINN WORLD'S HIGHEST STANDARD OF L verkalýðsstétt Bandaríkjanna eru konur, blökkumenn og latínos í meirihluta Kastró og flokksfélagar í broddi fylkingar í sósíalískri baráttu. augum getum við litið Kúbu í dag? Bandaríkjastjórn umgengst Kúbu eins og Kúba heyri ekki til mannkyninu. Bandaríkin hafa stjómmálasamband við Sovétrík- in og Kína, en bandarískir þegnar mega ekki fara til Kúbu. Hvað liggur að baki þessu? Það er sú staðreynd að í 27 ár hefur Kúba fylgt byltingarsinnaðri stefnu, bæði innanlands og al- þjóðlega. Kúbanir em mjög pólitískir. Þeir líta ekki svo á að þeir séu að búa til betra samfélag fyrir sig, heldur em þeir að berjast fyrir betri heimi, einkum í þágu þriðjaheimslandanna og raunar heimsins alls. Þeir kaupa ekki samskipti við Bandaríkin því, verði að sætta sig við alræðis- stefnu þeirra. Þeir hætta ekki að styðja frelsisbaráttu annarra vegna þess að Bandaríkjunum fellur það ekki í geð. Þetta er skýringin. Við teljum að sósíalistar og aðrir sem vilja framfarir og styðja baráttu kúgaðra víðsvegar um heiminn, ættu að fylgjast með því sem er að gerast því Kúba hefur unnið að þessum málum í 27 ár og veitt forystu í þeim. Við leitumst við að senda full- trúa á þing þeirra til þess að geta áttað okkur betur á því hvemig Kúba þróar stefnu sína og til að geta miðlað sannindum um Kúbu í Bandaríkjunum. Það er mikilvægt fyrir okkur að fylgjast með Kúbu vegna þess að þar hefur kapítalismanum verið varpað fyrir borð. Þar er verið að byggja upp sósíalisma, samfélag í hag vinnandi stétta. Vandamálin em mörg, meðal annars vegna viðskiptabanns Bandaríkjanna. Vandamálin eru ekki ólík erf- iðleikum annarra landa þar sem ekki er kapítalismi, eins og í Austur Evrópu eða Sovétríkjun- um. Þau snúast um efnahagsmál og hvernig skipuleggja á samfé- lagið. Umræður á nýafstöðnum þing- um vom afar athyglisverðar vegna þess að þar var fjallað um aðferðir til leiðréttingar á röngu stefnumiði í skipulagningu efna- hagslífsins. Það er alveg eins og í Sovétríkjunum, við lesum um að Gorbachjov eigi í erfiðleikum með efnahag Sovétríkjanna. Þetta var athyglisvert vegna þess að það sem Kúbanir eru að tala um að gera er allt annað en So- vétríkin em að gera. Á Kúbu er talað um að eina leiðin sem sé fær til að byggja upp samfélag vinnandi stétta, þar sem íbúarnir njóta góðrar efnahags- legrar afkomu, menntunar, heilsugæslu, o.s.frv., sé að byggja á pólitískt meðvitaðri al- þýðu. Til þess að framleiða góða og nothæfa muni í verksmiðju á Kúbu þarf fólk að skilja að það er að framleiða fyrir samfélagið,- Það krefst sterkrar félagslegrar vitundar. Þetta gerir miklar kröf- ur um menntun almennings. Þetta er besta leiðin til uppbygg- ingar efnahagslífsins. Það er ekki hægt að nota vél- rænt kerfi kapítalismans til að leysa vandamál í sósíalismanum. Þetta er verið að gera í Sovétríkj- unum. Það er hægt að notast við slíkt kerfi með meðvituðu fólki, en í Sovétríkjunum er ekki verið að mennta fólk. Meginmunurinn er sá að á Kúbu er meðvituð bylt- ingarsinnuð forysta fyrir hendi sem er ekki til í Sovétríkjunum. Kúba veitir okkur leiðsögn... Geturðu útskýrt betur hvað þú átt við með vélrœnu kerfi and- spœnis menntun, því Gorbachjov mundi segja að í Sovétríkjunum væri verið að mennta fólk. Á Kúbu er fólk þjálfað í að hugsa eins og alþjóðasinnar. Það hugsar ekki fyrst og fremst um sig, heldur um mannkynið allt. Til dæmis hugsar það um að bjóða sig fram til að fara til Ang- óla og berjast við hermenn og málaliða Suður-Afríkustjómar, eða dvelja þrjú ár í Nicaragua við heilsugæslu. Kúbanir hafa þenn- an hátt á að nálgast vandamálin: Þeir líta svo á að betri tækni í framieiðslunni gefi verkafólki tækifæri til að nýta krafta sína til pólitískra verkefna, alþjóðlegra eða félagslegra. í Sovétríkjunum er útgangs- punkturinn annar. Menntun fólks beinist meira að hlutum fyrir það sjálft. Ríkisstjómin segir: Við sjáum um pólitíkina, bæði heima fyrir og erlendis. Ef þið vinnið meira og betur, fáið þið fleiri hluti, meiri peninga. Þeir leggja enga áherslu á félags- lega afstöðu til þjóðfélagsins alls, eða heimsins alls. ímyndaðu þér að Gorbachjov segði: Við ætlum að senda þús- undir sjálfboðaliða til Nicaragua, eða hersveitir sjálfboðaliða til Angóla. f Sovétríkjunum eru 260-70 milljónir, á Kúbu aðeins 10. Kúba getur þetta því þeir sem fara era sjálfboðaliðar og meðvit- aðir um hlutverk sitt. En í Sovét- ríkjunum stuðlar Kommúnista- flokkurinn að pólitísku aðgerðar- leysi fólks. - Pessi munur sem þú ert að lýsa leiðir beint til spurningar um ólíkar leiðir kommúnistaflokk- anna. Ég geri ráð fyrir því að þú hafir skoðun á mikilvœgi Kom- múnistaflokks Kúbu í þessuferli. Hlutverk Kommúnistaflokks Kúbu er afgerandi. Það er eitt af afrekum Kúbana á undanförnum 27 áram að byggja þennan flokk upp. Þetta er pólitísk forystusveit hinna óeigingjörnustu og meðvit- uðustu meðal verkafólks og bænda, sem framkvæmir það sem er nauðsynlegt til að greiða fyrir byltingunni. Markmið flokksins er að gera aila Kúbani að kommúnistum í félagslegum og pólitískum skiln- ingi, þ.e. að kommúnistum sem hugsa ekki aðeins um sjálfa sig heldur um samfélagið í heild. Fé- lagar Kommúnistaflokksins axla þá ábyrgð að taka þátt í að veita fjöldasamtökunum leiðsögn svo að þetta megi verða, þ.e. verka- lýðsfélögum, æskulýðssam- Föstudagur 24. júlí 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9 Gorbatsjof: Við sjáum um pólitíkina. tökum, kvennasamstökum, o.fl. Til að veita slíka leiðsögn er góð- ur flokkur nauðsynlegur, samtök sem hafa marxíska menntun og hafa sjálf byggst upp af fjölda- samtökunum og alþýðu landsins. Slíkur flokkur hefur þróast á Kúbu. Hann varð ekki til á einni nóttu. 26. júlí-hreyfingin sem leiddi byltingarferlið var ekki kommúnistaflokkur. Markmið hennar var að steypa einræðis- herranum af stóli. Og það gerði hún, um leið og hún raungerði stefnu sína um félagslegar um- bætur. f hreyfingunni voru kommúnistar eins og Fidel Ca- stro, en þetta var breið hreyfing. Hún hélt áfram að vera það eftir að hún hafði náð völdum, því alls kyns fólk var byltingarsinnað án þess endilega að vera kommún- istar. Með tímanum, þegar byltingin hélt áfram og menntun og reynsla forystunnar jóks, varð Kommún- istaflokkurinn til. Kúbanir segja að hann sé sterkasta tæki bylting- arinnar. Slíkur flokkur er ekki til í So- vétríkjunum, því þar er Komm- únistaflokkurinn hluti stjómkerf- is sem hefur ekki að markmiði að draga fólk inn í pólitík. í þeim skilningi er rétt að segja að í So- vétríkjunum séu ekki lýðræðisleg réttindi fyrir hendi. Kúbanski Kommúnistaflokk- urinn er raunverulegur flokkur. Hann er samsettur af alls kyns fólki, körlum og konum, blökku- mönnum og ungu fólki. Flokkur þýðir: Ákveðin hluti af heild. Ef „flokkur“ verður einræðislegur, er hann ekki lengur flokkur. Þá er hann snara um hálsinn á fjöld- anum í baráttunni fyrir réttindum sínum. Auglysing frá sjávarútvegsráðuneytinu vegna vanskila á kvótaskýrslum til Fiski- félags íslands Aö gefnu tilefni vekur ráðuneytið athygli útgerð- armanna og skipstjóra á gildandi reglum í botnfiskveiðileyfum um skýrsluskil til Fiskifélags íslands. Ráðuneytið mun á næstunni kanna hvernig skýrslur hafa borist um afla og sókn ein- stakra skipa og verða þeir, sem ekki hafa skilað skýrslum samkvæmt gildandi reglum, sviptir veiðileyfi án frekari fyrirvara og allar veiðar skipa þeirra stöðvaðar. Athygli er vakin á því, að skila þarf skýrslum fyrir alla mánuði ársins, einnig þá mánuði sem engar veiðar eða aðrar veiðar en botnfiskveiðar eru stundaðar. Sjávarútvegsráðuneytið, 21. júlí 1987 8 SÍÐA - ÞJÓÐViLJINN Föstudagur 24. júlí 1987

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.