Þjóðviljinn - 19.01.1988, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Misráðið ráðstefnuhald
Alþjóöleg samskipti og samráö milli þjóöa eru alla-
jafna til heilla, og á þeim afmörkuöu sviðum þarsem
Islendingar hafa tekiö frumkvæöi í alþjóðamálum
hafa þeir bæði haft erindi sem erfiði og vaxiö aö
virðingu og áliti. Besta dæmið er auðvitað frum-
kvæöi okkar í landhelgis- og hafréttarmálum, en
einnig mætti nefna íslenskt framlag af ýmsum toga á
vettvangi vísinda og fræöa, í friðarmálum, í alþjóöas-
amvinnu stéttarfélaga, fyrirtækja og faghópa.
Það kann því að virðast undarlegt að yggla brúnir
vegna þeirrar ráðstefnu sem sjávarútvegsráðherra
ætlar að standa fyrir í Reykjavík seinna í vikunni, en
forsendur þeirrar samkomu og undirbúningur eru þó
með þeim hætti að frumkvæði ráðherrans verður að
teljast bæði undarlegt og varhugavert.
Að sögn utanríkisráðherra, sem er líka með putt-
ana í ráðstefnuhaldinu, á ráðstefnan að fjalla um
nýtingu sjávarspendýra og um það hversu megi
tryggja eðlilegt jafnvægi í lífríkinu. Eftir sem áður er
öllum jafnljóst að með ráðstefnunni ætla að bera sig
saman fulltrúar þeirra ríkja sem helst hafa leitast við
stórsvig framhjá hvalveiðabanni Alþjóðahvalveiðir-
áðsins.
Þátt taka ásamt íslendingum Japanir, Norðmenn,
Sovétmenn, Kanadamenn og Færeyingar. Suður-
Kóreumönnum var líka boðið til ráðstefnunnar en
afþökkuðu af einhverjum ástæðum, og hvorki Græn-
lendingar né samtök Inúíta í Alaska vilja eiga fullan
hlut að máli vegna þess að þessar þjóðir forðast að
stefna í voða frumbyggjarétti sínum til hvalveiða með
of nánu samkrulli við iðnvædd hvalveiðiríki.
Ráðstefnan sem Steingrímur Hermannsson segir
að eigi að fjalla um að tryggja eðlilegt jafnvægi í
lífríkinu á að vera leynileg. Þangað mega ekki koma
blaðamenn nema til setningarathafnar og erindafl-
utnings, og meira að segja íslenskum þingmönnum
hefur verið meinuð seta á fundinum. Enda er tiltölu-
lega augljóst að á ráðstefnunni á fyrst og fremst að
fara fram samráð um viðbrögð við hvalfriðunar-
stefnu og hvalveiðabanni, og þannig hafa samtök
umhverfisverndarmanna og svokallaðra hvalavina
litið á málin.
Bæði skynsemdarmenn og öfgasinnar í þeim hópi
hafa tilkynnt að þeir muni fylgjast grannt með fundar-
höldum, og nú mun á leið til landsins Paul Watson,
oddviti Sjávarhirða sem hafa lýst á hendur sér
ábyrgð af spellvirkjum í hvalbátum og hvalstöð hér í
hittifyrra.
Ráðstefnuhaldið hefur leitttil þess að athygli hval-
verndunarmanna beinist sérstaklega að íslandi og
íslenskum hvalveiðum. Og þessi athygli beinist að
okkur sem frumkvöðlum að sérstakri fylkingu hval-
veiðiþjóða. Ráðstefnuhaldið er einmitt til þess fallið
að veikja íslensk rök um sérstöðu við hvalveiðar, þá
sérstöðu sem vonast er eftir að hvalarannsóknir okk-
ar leiði í Ijós, - að við séum ekki að ganga á veika
stofna heldur einungis að nýta þessa auðlind hafsins
á eðlilegan og réttmætan hátt.
Þjóðviljinn hefur lýst andstöðu sinni við svo-
kallaðar vísindaveiðar héðan. Hérlendir líffræðingar
og erlendir hafa fullyrt að þeirra sé ekki þörf til að
nálgast þær upplýsingar sem þörf er á við hvalar-
annsóknirnar. Því er haldið fram með góðum rökum
að þessar veiðar séu annarsvegar stundaðar til að
afla fjár til rannsóknanna, hinsvegar til að halda á
floti útgerðarfyrirtækinu Hval hf., og brjóti þessvegna
í bága við samþykkt hvalveiðiráðsins um bann við
veiðum í ágóðaskyni.
Ein af rökum gegn vísindaveiðum héðan eru ein-
mitt þau að vegna deilnanna um þær er hætt við að
minna mark verði tekið á niðurstöðum hval-
rannsóknanna sem skera úr um það hvort við ætlum
okkur að halda áfram hvalveiðum eftir að núverandi
veiðibanni lýkur og hvort við getum haldið þeim
áfram.
Það er mikil hætta á því að ráðstefnan hér í vikunni
eigi eftir að magna enn þessar deilur um vísinda-
veiðar íslendinga, að ráðstefnan stuðli að því að
barátta gegn þeim verði á næstunni forgangsverki
grænfriðunga og annarra veiðaandstæðinga, sem
eru hvað öflugastir á helstu markaðssvæðum okkar í
Bandaríkjunum og í löndum Evrópubandalagsins.
Það er ekki til að draga úr hættunni að íslenska
ríkisstjórnin skuli taka beina pólitíska ábyrgð á þess-
um þreifingum helstu hvalveiðiþjóða með beinni
þátttöku ráðherra meðan aðrar ríkisstjórnir, að hinni
færeysku undantekinni, láta sér nægja að senda til
Reykjavíkur vísindamenn og embættismenn.
Þjóðviljinn og Morgunblaðið komast ekki oft að
svipuðum niðurstöðum um menn og málefni á sam-
félagsvettvangi. í þessu efni hlýtur Þjóðviljinn þó að
taka undir lokaorð leiðara Morgunblaðsins frá 8.
janúar: Hvalaráðstefnan hér á landi er misráðin.
-m
KLIPPT OG SKORIÐ
Bankastjóra-
hneykslið
. Sjálfstæðisflokkurinn beitir
valdi sínu blygðunarlaust ef
vernda þarf hagsmuni flokksgæð-
inga. Mörgum kom það á óvart
að forysta flokksins skyldi ekki
hika við að snúa upp á hendurnar
á bankaráðsmönnum, en í raun-
inni var hér um fjarska hvers-
dagslegan atburð að ræða. Þetta
eru vinnubrögð sem flokkurinn
hefur tíðkað lengi. Nú var at-
burðarásin þannig að vinna þurfti
skítverkin fyrir opnum tjöldum.
Venjulega fær almenningur ekki
að fylgjast með bolabrögðunum.
Það er heldur ekkert nýtt við
það að Sjálfstæðisflokkur og
Framsóknarflokkur geri um það
innbyrðis samkomulag hvernig
ráðstafa á rétti til að skipa í
mikilsverð embætti. Það er engin
tilviljun hvað margir af æðstu
embættismönnum í bankakerf-
inu, dómskefinu eða hjá utan-
ríkisþjónustunni eru gamlir gæð-
ingar úr öðrum hvorum flokkn-
um. Helmingaskiptareglan hefur
oft verið við lýði.
f þriggja flokka stjórn geta
íhald og Framsókn ekki fylgt í
blindni reglunni um helminga-
skiptin. Það má ekki gleyma
garminum honum Katli, kratar
verða að fá sitt. Þess vegna var
um það samið við myndun ríkis-
stjórnarinnar að íhald og Fram-
sókn fengju bankastjórastöður í
Landsbankanum, Sverrir kæmi í
stað Jónasar Haralz og Valur
Arnþórsson leysti Helga Bergs af
hólmi. Kratar áttu aftur á móti að
fá stöðu í Búnaðarbanka. Þar átti
Kjartan Jóhannsson að taka við
af Stefáni Hilmarssyni.
Við myndun stjórnarinnar hef-
ur Jón Baldvin varla lagt mikla
vinnu í að tryggja Kjartani öruggt
hæli, kannski hefur honum verið
alveg sama um örlög forvera síns.
A.m.k. er ljóst að það gleymdist
alveg að athuga hvort og þá hve-
nær Stefán Hilmarsson ætlaði að
láta af bankastjóraembættinu.
Stefán
eyðileggur
gambítinn
Stefán er maður ekki alveg
skaplaus. Hann mun einhvern
tíma hafa orðað að e.t.v. léti
hann af störfum fyrir aldur fram.
En þegar hann frétti að það ætti
að leggja hann ósköp pent upp á
hillu og búið væri að ákveða eftir-
manninn, varð hann heldur fár
við og steinhætti við að hætta. Þar
með var draumurinn búinn hjá
Kjartani.
Glæpnum var stolið af krötum
og ekki annað fyrir þá að gera en
að setja upp heiðarleikasvipinn.
Fulltrúi þeirra í bankaráði Lands-
bankans var nú óbundinn af
samkomulagi stjórnarflokkanna
sem Stefán Hilmarsson var búinn
að breyta í „heiðursmanna-
samkomulag“ Framsóknar og
íhaids um stöður í Landsbankan-
um. Kratar voru ekki lengur með
því að Kjartan Jóhannsson fyrr-
verandi formaður Alþýðuflokks-
ins hafði verið skilinn eftir á eyði-
hjarni.
Þess vegna gat fulltrúi krata í
bankráði Landsbankans sýnt
sjálfstæði og lagst á móti ráðn-
ingu Sverris Hermannssonar.
Með þetta í huga er dálítið erf-
itt að verjast brosi þegar Alþýðu-
blaðið birtir um helgina eftirfar-
andi klausu í leiðara:
„í öllum þeim pólitíska leik
hræsninnar sem einkennt hefur
ráðningu Sverris Hermannssonar
bankastjóra, stendur aðeins einn
bankaráðsmaður upp úr. Það er
Eyjólfur K. Sigurjónsson, fulltrúi
Alþýðuflokksins. “
Framsókn
bilar ekki
í Sverrismálum var aldrei neitt
hik á bankaráðsmanni Fram-
sóknarflokksins, Kristni Finn-
bogasyni. Framsókn átti heldur
ekki yfir höfði sér neinn Stefán
Hilmarsson. Það er embætti
Helga Bergs sem framsóknar-
menn mæna á. Sá sem hnossið á
að hljóta, er Valur Arnþórsson,
kaupfélagsstjóri á Akureyri og
stjórnarformaður SÍS, góður og
gegn framsóknarmaður sem hef-
ur m.a. unnið það sér til ágætis að
hafa látið það vera að krefjast
þingsætis á Norðurlandi eystra.
Dagblaðið Tíminn styður að
sjálfsögðu þá viðleitni Framsókn-
arflokksins að gera Val að banka-
stjóra. í Tímabréfi síðastliðinn
laugardag er sú skoðun viðruð að
það hafi verið hin mesta ósvinna
af bankaráðsmönnum að láta sér
detta í hug að þeir réðu því hver
yrði bankastjóri:
„Þorsteinn Pálsson hefur verið
óvenju hægfara í þessu ráðning-
armáli, og tók raunar ekki af
skarið fyrr en „hans menn“ í
bankaráðinu voru búnir að
klúðra ráðningarmálinu svo rosa-
lega, að Lúðvík Jósepsson var
farinn að tala um Geir Gunnars-
son sem bankastjóra."
Tíminn hefur að eigin sögn
„boðað frjálslyndi og framfarir í
sjötíu ár“. Það þyrfti kannski að
endurskoða innihaldið í boð-
skapnum svona á hálfrar aldar
fresti.
En hún er dálítið furðuleg
kenningin um völd Lúðvíks Jós-
epssonar. Auðvitað var hann um
tíma í oddaaðstöðu í ráðinu þegar
tveir bankaráðsmenn vildu
Tryggva Pálsson og tveir Sverri
Hermannsson. En er ekki líklegt
að fulltrúar stjórnarflokkanna
hefðu náð saman og lagst gegn
því að ráða þingmann Alþýðu-
bandalagsins sem bankastjóra ef
slík tillaga hefði verið borin
fram?
Kenningin er auðsjáanlega sett
fram til sýna að ekki sé Alþýðu-
bandalagið hótinu skárra en
stjórnarflokkarnir. Reyndar séu
allir flokkar eins, og því sé allt í
lagi með þátt stjórnarflokkanna í
þessu hneykslismáli.
þJÓÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Mörður Árnason, Óttar Proppé.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Elísabet K. Jökulsdóttir, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, Kristín Ólafsdóttir,
Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiðsson (íþróttir). Magnús H.
Gíslason.ÓlafurGíslason, RagnarKarlsson.SigurðurÁ.
Friðþjófsson, Vilborg Davíðsdóttir.
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einarólason, Sigurður MarHalldórsson.
Útlitsteiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason, Margrót
Magnúsdóttir.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstof ustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýsingastjóri: Siaríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Unnur Ágústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist-
insdóttir.
Símavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Utbreiðslu- og afgreiðslustjóri: HörðurOddfríðarson.
Utbreiðsla: G. MargrétÓskarsdóttir.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn.
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 55 kr.
Helgarblöð:65 kr.
Askriftarverð á mánuði: 600 kr.
4 SÍÐA — ÞJÖÐVILJINN þriðjudagur 19. janúar 1987