Þjóðviljinn - 29.01.1988, Blaðsíða 1

Föstudagur 29. janúar 1988 22. tölublað 53. örgangur
Sparifjáreigendur
Þriggja miljarða bankarán
Neikvœðir vextir á sparisjóðsbókum og ávísana- og hlaupareikningum skiluðu bankakerfinu þremur
miljörðum í fyrra. Ólafur Ragnar Grímsson: Ber að setja lög um leyfilega lágmarksvexti
Rangárþing
Það versta eftir
Bankakerfíð rændi í fyrra ríf-
lega þremur miljörðum króna
af sparifjáreigendum þar sem um
þriðjungur af heildarinnlánum í
bankakerfínu er á neikvæðum
vöxtum. Þessir peningar eru svo
lánaðir út á háum vöxtum sem
skuldarar greiða og bankakerfíð
hirðir mismuninn.
Ólafur Ragnar Grímsson lét
Seðlabankann reikna út fyrir sig
hversu hárri upphæð eigendur al-
mennra sparisjóðsbóka og
ávísana- og hlaupareikninga
hefðu tapað á síðasta ári vegna
neikvæðra vaxta.
Heildarinnlán bankakerfisins
eru um 70 miljarðar og þriðjung-
ur þeirra er á neikvæðum vöxt-
um, eða tæpir 23 miljarðar
króna. Þar af eru 12 miljarðar á
almennum sparisjóðsbókum og
10,8 miljarðar á ávísana- og
hlaupareikningum.
Meðalvextir af almennum
sparisjóðsbókum voru 13,6% í
fyrra en lánskjör hækkuðu um
22,2%. Eigendum almennra
sparisjóðsbóka var greiddur ríf-
Iega 1,5 miljarður króna í vexti,
en hefði átt að greiða þeim tæpa
2,9 miljarða miðað við 2% raun-
vexti. Mismunurinn er því 1,3
miljarðar króna.
Erfiðara er að reikna út ná-
kvæmlega samsvarandi upphæð
hjá eigendum ávísana- og hlaupa-
reikninga, en Ólafur fékk þær
upplýsingar hjá Seðlabankanum
að sú upphæð væri ríflega sú upp-
hæð sem eigendur almennra
sparisjóðsbóka hefðu tapað.
„Hér er því um risavaxna
eignatilfærslu að ræða og má
benda á að matarskatturinn
margfrægi nemur um 5 miljörð-
Bankakerfið tútnar út en sparifjáreig-
endur tapa miljörðum á ári vegna nei-
kvæðra vaxta á þriðjung innlána.
um króna,“ sagði Ólafur.
Hann telur að til að leysa þetta
vandamál beri ríkisstjórninni að
setja lög um leyfilega lágmarks-
vexti. Þannig telur Ólafur að
bankakerfið muni smámsaman
stokkast upp sjálfkrafa og
bönkum fækka. -Sáf
Sjá bls. 6
Helmingur verkafólks hefur misst vinnuna á
sl. 5 árum eða er í ótryggri atvinnu. Sigurður
Óskarsson, form. Alþýðusambands
Suðurlands: Smjörþefurinn afþvísem koma
skal. Afleiðinga afniðurskurði ílandbúnaði
er rétt byrjað að gœta
Um fjórðungur verkafólks í
Rangárvallasýslu hefur misst
atvinnuna á sl. fímm árum og
atvinna fjórðungs til viðbótar er
ótrygg vegna yfirvofandi hættu á
að fyrirtæki leggi upp laupana.
- Jafn ótrúlegt og það kann að
hljóma eru þetta aðeins smámun-
ir hjá því sem virðist óhjákvæmi-
legt að gerist, þegar afleiðing-
anna af niðurskurðinum í land-
búnaði verður farið að gæta að
fullu, sagði Sigurður Óskarsson,
formaður Alþýðusambands Suð-
urlands og vcrkalýðsfélagsins
Rangæings á Hellu, í kjölfar
þeirrar fréttar Þjóðviljans í gær
að í sýslunni stefndi í að atvinnu-
leysisdögum fjölgaði um helming
í janúar frá því í desember.
- Við vorum ekki fyrr búin að
jafna okkur eftir virkjunarfram-
kvæmdirnar, en nýtt áfall kom og
hrun varð í prjóna- og ullariðnað-
inum. Af einum 7 prjónastofum
sem voru í sýslunni er aðeins 1
eftir. Þetta virðist þó aðeins vera
smjörþefurinn af því sem koma
skal. Þegar er farið að gæta afl-
eiðinganna af niðurskurði í land-
búnaði og síðast misstu 11 manns
vinnuna hjá Kaupfélaginu Þór al
þessum sökum og þorpin eru
smám saman að fyllast af upp-
gjafabændum, sagði Sigurður.
Sigurður sagði að á sl. fimm
árum hefði 81 á félagssvæði
Rangæings misst atvinnuna og
tvísýnt væri um atvinnu 80 til við-
bótar. Af þeim 81 sem misst hafa
atvinnuna eru 49 sem unnu við
sauma- og prjónaskap, 8 við
vörubílaútgerð, 9 við grasköggla-
framleiðslu, 3 við kartöflu-
pökkun, 3 við kökugerð, 2 við
lampagerð og 7 við prentun.
- Það bætir ekki úr skák að
fólk er nánast nauðbeygt til að
þreyja þorann hérna, þó það vildi
fegið komast burtu. Húseignir
seljast ekki, nemajrá langt undir
brunabótamati. A sama tíma
hækka lánin óáreitt. Ef svo fer
fram sem horfir blasir ekkert
annað við en gjaldþrot hjá fjölda
fólks, sagði Sigurður.
Sigurður sagði að ekki væri
óalgengt að einbýlishús sem að
brunabótamati væru 6-7 miljóna
króna virði, væru seld á 2-3 milj-
ónir. - Ef á annað borð er unnt
að selja, sagði Sigurður. -rk
Kjarasamningar
Samningstíminn vefet fyrir VSÍ
Vcrkamannasambandið hefur
viðræður í dag við atvinnu-
rekendur um gerð samninga til
skamms tíma og hefur ekkert ver-
ið látið uppi um kröfugerðina.
Samkvæmt heimildum Þjóðvilj-
ans leggur VMSÍ áherslu á að
ekki verði samið til lengri tíma en
fimm eða sex mánaða. Innan
Vinnuveitendasambandsins eru
menn nokkuð tvístígandi
gagnvart því hvort stefna beri
fremur að samningum til lengri
eða skemmri tíma.
Einn viðmælenda Þjóðviljans
innan raða verkalýðsforystunnar
taldi að afstaða atvinnurekenda
kynni að ráðst af þvíhvort kjaras-
amningur Alþýðusambands
Vestfjarða yrði samþykktur í
Verkalýðs- og sjómannafélagi
Bolungarvíkur í kvöld, en Karvel
Pálmason er formaður félagsins.
- Við leggjum kapp á að ná
samningum til skemmri tíma. Að
vísu hafa atvinnurekendur Iátið í
ljós þá skoðun sína að þeir vilji
semja til lengri tíma, sagði Karvel
Pálmason, varaformaður Verka-
mannasambandsins, sem taldi að
ekki liðu margir dagar áður en
ljóst yrði hvort unnt reyndist að
knýja atvinnurekendur til samn-
inga.
Halldór Björnsson, varafor-
maður Dagsbrúnar, sagði að eng-
in afgerandi andstaða hefði kom-
ið fram á stjórnarfundi félagsins í
gær við að reynt yrði að ná samn-
ingum til skamms tíma meðan allt
væri á huldu um til hvaða efna-
hagsaðgerða ríkisvaldið gripi.
- Ég hygg þó að frekar hafi
dregið úr líkum á að samningar til
skamms tíma takist eftir að
Vestfirðingar sömdu til ársins,
sagði Halldór.
Guðmundur J. Guðmundsson,
formaður Verkamannasam-
bandsins, sagðist ekkert eiga van-
talað við Þjóðviljann.
-rk
Sjá bls. 3
wz Jóhann með pálmann í höndunum
Sjá umsögn Helga Ólafssonar á bls. 2 íátl-