Þjóðviljinn - 29.01.1988, Blaðsíða 4

LEFÐARI
Öfugsnúin jafnaðarmennska
Breytingar, sem geröar hafa verið á inn-
heimtu skatta, eru nú að verða mönnum Ijósar.
Matarskatturinn illræmdi og staðgreiðsla skatta
eru komnar til framkvæmda og eru þær efna-
hagsaðgerðir sem almenningur finnur mest
fyrir.
Um áratuga skeið hefur verið meirihlutavilji
fyrir því að taka upp staðgreiðslu skatta. En það
skiptir máli á hvern hátt hlutirnir eru fram-
kvæmdir og það gildir um staðgreiðslukerfið
ekki síður en aðra skattheimtu.
Um leið og tekin var upp staðgreiðsla skatta,
var einnig ákveðið að hafa aðeins eitt skattþrep.
Þeir, sem hafa tekjur undir 42 þúsund krónum á
mánuði, greiða enga skatta. Þeir sem meir bera
úr býtum greiða 35,2% til hins opinbera af því
sem er umfram 42 þúsund. Myndin er skýr,
línurnar skarpar og drættirnir fáir; sama skatt-
hlutfall gildir fyrir alla skattgreiðendur. Ekki er
lengur gerð tilraun til að nota skattinn til tekju-
jöfnunar umfram það sem felst í skattleysis-
mörkunum. Þetta kemur að sjálfsögðu þeim
tekjuhæstu best.
í fjölmiðlum hefur verið rætt við fjölda manns
um matarskattinn. Flestir Ijúka upp einum
munni um að lífsnauðsynjar hafi stórhækkað í
verði. Álit almennings var staðfest í verðlags-
könnun sem Hagstofa íslands lét fara fram 6.-8.
janúar. Fram kom að útgjöld vísitölufjölskyld-
unnar hafa aukist um 3,7% frá því í desember
;en það samsvarar 55% verðbólgu á ári. Hækk-
un á matvöru er þó mun meiri.
Hagstofan athugaði verð á matvælum þann
8. janúar, daginn eftir að ríkisstjórnin lagði á
matarskattinn illræmda. í Ijós kom að matvara
varað jafnaði 11 % dýrari en í desember. Hækk-
unin var mjög mismunandi eftir vöruflokkum.
Þannig höfðu kartöflur hækkað um 22% og
annað grænmeti og ávextir að meðaltali um
16%. Mjöl og brauð voru að meðaltali 13%
dýrari en í desember en kjöt og kjötvörur 14%.
Fiskur, algengasti hversdagsmatur íslendinga,
hafði að meðaltali hækkað um 18%.
Um það þarf ekki að fjölyrða að þeir, sem
lágar tekjur hafa, verja stærri hluta launa sinna í
matvæli en hinir sem hafa meira af peningum.
Bankastjóri með 300 þúsund á mánuði etur ekki
tíu sinnum meira en láglaunamaður með 30
þúsund á mánuði. Matarskatturinn leggst því
með miklu meiri þunga á láglaunafólkið heldur
en þá tekjuhærri. Hér gildir hið sama og um eyri
ekkjunnar, „þeir lögðu allir af nægtum sínum en
hún lagði af skorti sínurn".
Það er síður en svo í anda jafnaðar og sam-
hjálpar að þyngja álögur á tekjulágu fólki en
létta skattbyrðina á þeim sem meira hafa milli
handanna. Það er gamalt jafnréttislögmál að
hver inni af hendi eftir getu þegar kemur að því
að greiða í sameiginlega sjóði. Meðan getan er
misjöfn ætti því að gera misháar kröfur til
manna.
Jón Baldvin Hannibalsson fjármálaráðherra,
formaður Alþýðuflokksins, - sem á hátíða-
stundum vill vera talinn jafnaðarflokkur - telur
aðgerðir ríkisstjórnarinnar vera nauðsynlegar til
að treysta velferðarkerfið á íslandi. Þeir, sem
gagnrýna aðferðir ríkisstjórnarinnar við álagn-
ingu og innheimtu skatta, séu á móti því að ríkið
afli fjár sem notað sé til að jafna kjör þegnanna.
Hér er um háskalega mikla einföldun að
ræða. Er það í rauninni svo að allir þeir, sem lýst
hafa yfir óánægju sinni með efnahagsaðgerðir
ríkisstjórnarinnar, séu á móti íslensku velferð-
arkerfi? Og þeir, sem vilja efla velferð hér á
landi, verða þeir allir að fylkja sér að baki ríkis-
stjórnarinnar og syngja henni af öllum mætti lof
og prís?
Röksemdafærsla ráðherrans um skort á
stuðningi við aukna velferð bendir til að krötum
þyki býsna langt vikið frá boðaðri sósíaldemó-
kratískri stefnu. Þess vegna vilji þeir koma því
inn hjá fólki að hér ríki nokkurs konar heimsslita
ástand. Verði ekki farið að þeirra ráðum, verði
íslenska ríkið gjaldþrota og þá verði að loka
sjúkrahúsum, skólum og elliheimilum.
Oddvitar Alþýðuflokksins verða að átta sig á
því að þyngsta gagnrýnin á gerðir ríkisstjórnar-
innar stafar ekki af því að ríkið aflar sér tekna,
heldur af því að byrðunum er ekki dreift sem
skyldi. ÓP
KLIPPT OG SKORID
því að jaxlarnir hefðu verið í
mjög góðu ásigkomulagi en þetta
væri vani hjá honum að taka alla
endajaxla sem hann rækist á. Mér
líður eins og manninum sem dó til
að hinir gætu lifað.
Fórnfýsi
Ég þekki ung hjón sem fórn-
uðu sér fyrir tannlæknavísindin á
Akureyri, föstudagur 22. janúar 1988
Hallfreður í Degi
Stundum er ekki hægt að stilla
sig um að stela frá koiiegunum í
heiiu lagi með haus og sporði, -
hér kemur frásögn um tann-
læknastofuvitjan eftir Hallfreð
Örgumleiðason úr nýlegum
Degi:
Góðan dag, háttvirtu lesendur.
Betri er einn fugl í hendi en þrír í
Kjarnaskógi og oft kemur hnífur
úr heiðskíru lofti þannig að betra
er að barna brunninn áður en
byrgið er dottið ofan í hann. í dag
ætlaði ég nefnilega að halda upp á
eins árs pistlaafmæli mitt með
veglegum hætti. Undanfarna
mánuði hef ég lagt dálítið fé til
hliðar til að geta nú a.m.k. farið
út að borða og jafnvel tekið kon-
una með, þótt hún megi trauðla
við því, blessaður belgurinn.
Þetta átti að verða besti dagur lífs
míns, taumlaus munaður og sæl-
lífi. En því miður, vonlaust er að
sötra sagóveiling fyrr en í
skeiðina er kominn. Saga mín er
sárari en tárum taki, en hún er
ekkert einsdæmi.
Arleg hundahreinsun er nokk-
uð sem flestir hundaeigendur
kannast við og árlega tannhreins-
un kannast eflaust flestir eigend-
ur tanna við. Þessi árlega tannh-
reinsun vill að vísu dragast um
fáein ár því blessað mannfólkið
forðast tannlækna eins og pe-
stina. Þessi ótti er auðvitað með
öllu ástæðulaus, tannlæknar eru
menn rétt eins og við og það sem
þeir aðhafast er mannlegt, unda-
ntekningalaust.
„Endajaxlar“
Ég er mjög reglusamur hvað
tannlæknaheimsóknir varðar og
brá mér því í árlega tannhirðu á
dögunum. Ég læt tannlækninn að
mestu um það verk enda er hann
mun færari á því sviði en ég.
Hann skrapar nikótínhúðina af
tönnunum og plokkar svínakjöt-
ið sem festist á milli þeirra um jól
og páska. Hví skyldi ég puða við
þetta sjálfur, tannlæknirinn gerir
þetta mun betur. Ég vissi að af
nógu væri að taka því nokkur ár
eru liðin frá síðustu tannhirðu.
Ætli það hafi ekki verið í Reykja-
vík, vorið 1983.
Eg skondraði á fund tannlækn-
is á Akureyri sem tók mér opnum
örmum og tjóðraði mig við stól-
inn. Hann bað mig að glenna upp
kjaftinn og skipti litum þegar
hann sá innihaldið. „Endajaxl-
ar,“ muldraði hann áfergjulega.
Á augabragði var hann kominn
með gríðarlega töng upp í trant-
inn á mér og fór að jagast á sterk-
legum jöxlunum. Hann svitnaði,
augun virtust ætla út úr höfðinu á
honum og hann urraði af ár-
eynslu. Ég gólaði og hrein meðan
töngin reyndi að slíta jaxlinn upp
með rótum. „Viltu kannski að ég
deyfi þig?“ hváði hann vingjarn-
lega eftir að hafa bisað við jaxlinn
í tíu mínútur.
Að sjálfsögðu tók ég þessu
kostaboði. Þá tók hann bor eða
litla sög og klauf jaxlinn í tvennt,
alveg niður í bein. Blóðið spýttist
framan í hann og nú reyndi hann
að rífa klofinn jaxlinn úr mér. Á
meðan gekk hann frá ýmsum
formsatriðum:
„Nafnnúmer?" „Áeíöeiöei-
áá,“ svaraði ég að bragði. „Ha?“
Ég reyndi hvað ég gat að segja
hinum nafnnúmer mitt, heimilis-
fang, stöðu og hver innistæðan á
bankabókinni væri. Hann hélt
áfram að jagast á jaxlinum og
spurði í þaula, en varð óþolin-
móður þegar hann fékk ekki skýr
svör. Loks tókst honum að kippa
jaxlinum út og slatta af kjálka-
beininu með, því ræturnar höfðu
verið kræktar við beinið. Á með-
an blóðið korraði í koki mér tókst
mér að svara honum. Hann virtist
ánægður og hófst nú handa við
næsta jaxl, sem var ekki síður
sterklegur. Hann hélt uppi
hrókasamræðum meðan hann
braut jaxlinn í mél og plokkaði
hann úr gómnum. Greinilega
fi'nn náungi.
Fjórar tennur
Eftir að tannlæknirinn hafði
hreinsað alla óæskilega jaxla út
úr munninum á mér rétti hann
kurteislega út höndina og fór
fram á upphæð sem jafngilti 7
mánaða sparnaði hjá okkur hjón-
unum. Hann fékk peningana taf-
arlaust, enda teljum við taxta
tannlækna mjög sanngjarna.
A.m.k. hefur aðeins einn maður
kvartað yfir gjaldskránni svo ég
viti til.
Úr þessar heimsókn fór ég 4
tönnum fátækari og aðeins fleiri
krónum. Það var allt í lagi, ég hef
hvort eð er ekkert getað borðað
undanfarna daga, aðeins smjatt-
að á blóðinu sem stanslaust hefur
streymt úr holunum. Mér líður
samt vel, finnst að ég hafi gert
góðverk. Tannlæknirinn játaði
enn áhrifaríkari hátt en ég. Þau
höfðu safnað hundruðum þús-
unda til kaupa á íbúð. Rétt áður
en átti að ganga frá samningnum
skruppu þau til tannlæknis. Hann
vildi setja krónur og brýr í tennur
konunnar og skreyta síðan allt
saman með gulli. Hann sendi
manninn í tannréttingu. Hann
vildi láta hann líta út eins og Jam-
es Coburn og því skyldi raða
tönnum hans upp á nýtt. Þessar
langanir tannlæknisins gerðu það
að verkum að hjónin gátu ekki
keypt sér íbúð og geta það senni-
lega aldrei. Tannlæknirinn gat
hins vegar klárað sumarbústað-
inn, keypt sér nýjan bíl og
skroppið til Thailands. Dæmið
sýnir bara hve sterk fórnfýsin er í
okkur íslendingum eða er
kannski eitthvað annað hér á
ferðinni? Kannski eru ekki allir
sáttir við þetta, en ég held að
klókindin ráði hér einhverju, eða
eins og Danir segja: De mere
kloge narrer de mindre kloge.
Takk fyrir og góðar stundir.
þlÓÐ VILIINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Rltstjórar: Árni Bergmann, Mörður Árnason, óttarProppó.
Fréttastjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Elísatjet K. Jökulsdóttir, Guðmundur RúnarHeiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, Kristín Ólafsdóttir.
Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiðsson (íþróttir). MagnúsH.
Gíslason, ólafur Gíslason, Ragnar Karlsson, Sigurður Á.
Friðþjófsson, Vilborg Davíösdóttir.
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, HildurFinnsdóttir.
Ljóamyndarar: Einarólason, SigurðurMarHalldórsson.
Utlitstelknarar: Sœvar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason, Margrót
Magnúsdóttir.
Framkvœmdastjórl: Hallur Páll Jónsson.
Skrlfstofustjórl: Jóhannes Harðarson.
Skrlf8tofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglyoingostjóri: Sigriður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Unnur Agústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist-
insdóttir.
Símavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílstjórl: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrelöslu-og afgreiðslustjóri: HörðurOddfríðarson.
Utbrelðsla: G. Margrót Óskarsdóttir.
Afgrelðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innhelmtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumula 6, Roykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja ÞjóðvHjans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
■Verð í lausasölu: 55 kr.
Helgarblöð:65 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 600 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN, Föstudagur 29. janúar 198f'