Þjóðviljinn - 11.02.1988, Blaðsíða 10

ERLENDAR FREITIR
Leðursmíði - innritun
Sex vikna námskeið í leðursmíði hefst 15. febrúar
n. k.
Kennt verður einu sinni í viku fjórar stundir í senn
(mán. ki. 19:30-22:20). Helstu grunnatriði leð-
ursmíði verða kennd og hanna nemendur sjálfir
þá hluti sem þeir vilja s.s. töskur, belti, smáhluti
o. s.frv. Unnið verður með sauðskinn og
nautsleður.
Kennari er María Ragnarsdóttir, kennslustaður
Miðbæjarskóli. Kennslugjald er kr. 3.000,-
Innritun fer fram í símum 12992 og 14106 kl.
13-19 þessa viku (til íöstudagsins 12. febrúar).
Auglýsið í Þjóðviljanum
Sfmi681333
Dagsbrúnarmenn
Félagsfundur verður haldinn fimmtudaginn 11.
febrúar kl. 16 í Bíóborginni, Snorrabraut 37, áður
Austurbæjarbíó.
Dagskrá: 1. Heimild til verkfallsboðunar.
2. Skýrt frá gangi samningavið-
ræðna.
Dagsbrúnarmenn, stjórn félagsins hvetur ykkur
eindregið til að taka ykkur frí og koma beint frá
vinnu á fundinn kl. 16.
Stjórn Dagsbrúnar
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma
Vilborg ívarsdóttir
Furugerði 1
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju föstudaginn 12. febrú-
ar kl. 13.30. Blóm afþökkuð en þeim sem vilja minnast
hennar er bent á líknarstofnanir.
Leifur Björnsson Kristín Sigurjónsdóttir
Sigrún Björnsdóttir Helgi Hallgrímsson
Hreinn Björnsson Margrét Pálmadóttir
barnabörn og barnabarnabörn
Birna Gísli Mörður Árni Páll
Alþýðubandalagið í Reykjavík
ísland, Nató, Evrópubandalagið, - er endur-
skoðunar þörf?
Félagsfundur verður haldinn fimmtudaginn 11. febrúar um utanríkismálin
og tengsl íslands við EB og Nataó rædd í víðu samhengi.
Framsögumenn: Birna Þórðardóttir, Gísli Gunnarsson, Mörður Árnason.
Fundarstjóri er Árni Páll Árnason.
Fundurinn verður að Hverfisgötu 105 og hefst kl. 20.30.
Stjórn ABR
Alþýðubandalagið Kópavogi
Spilakvöld í Kópavogi
Efnt verður til þriggja kvölda spilakeppni í Þinghóli, Hamraborg 11.
Spilað verður annan hvern mánudag, 8. og 22. febrúar og 7. mars.
Byrjað verður að spila öll kvöldin kl. 20.30. Góð kvöld- oq heildarverðlaun í
boði.
Mætið tímanlega. Allir velkomnir. Stjórn ABK
Forsetahöllin í Kabúl. Fremst hreykir sér sovéskur skriðdreki.
Afghanistan
Sovétmenn
á heimleið?
Vert er að rifja upp helstu atburði liðinna ára íAfghanistan
vegna tilboðs Gorbatsjovs um að hefja heimköllun sovéska
hernámsliðsins þann 15. maí nœstkomandi
Milboð Míkhaels Gorbatsjovs
um að hefja brottflutning
sovéskra hersveita frá Afghanist-
an eigi sfðar en þann 15. maí er
sem kunnugt er háð því skilyrði
að samningar takist með fuiitrú-
um ríkisstjórnanna í Kabúl og ís-
lamabad fyrir miðjan mars. Þeir
sitja nú á rökstólum í Genf og
reyna að fínna leiðir til þess að
binda enda á hina löngu og blóð-
ugu borgarastyrjöld í Afghanist-
an.
Nú eru liðin rúm átta ár frá því
ráðamenn í Kreml sendu fyrstu
dáta sína yfir landamærin að Afg-
hanistan og hófu beina hernaðar-
íhlutun í átök stjórnarliða og
uppreisnarmanna. Síðan hafa
linnulaus átök geisað í landinu og
sjá hvorki skæruliðar né sovéska
innrásarliðið fram á hemaðar-
sigur. Óþarft er að fjölyrða um
þær óskaplegu þjáningar sem al-
þýða manna hefur þurft að ganga
í gegnum á þessum tíma.
í þessum pistli verður í grófum
dráttum rakin saga umliðinna ára
í Afghanistan og stiklað á helstu
atburðum frá ári til árs.
Innrás sovéska hersins í árslok
1979 átti sér vitaskuld nokkum
aðdraganda og var í raun há-
punktur tímabils óvissu og innan-
landsátaka er hófst með drama-
tfskum hætti sex ámm fyrr.
í rúmar tvær aldir hafði Afg-
hanistan verið konungsríki þegar
árið 1973 gekk í garð. Síst hvarfl-
aði það að hans hátign, Zahir
Shah, þegar hann skálaði um ára-
mótin við vini og vandamenn að
einn þeirra síðamefndu myndi
steypa honum af stóli og koma á
fót lýðveldi sfðar á árinu. En sú
varð raunin, hersveitir komu
frændanum Mohammad Daoud
til valda en konungi fyrir kattar-
nef.
Það átti ekki fyrir Daoud að
liggja að kemba hærurnar. í apr-
flmánuði árið 1978 er hann veg-
inn í uppreisn nokkurra Moskvu-
sinnaðra herforingja. Nýir valds-
herrar lýsa því yfir að landið heiti
héðan í frá Alþýðulýðveldið Afg-
hanistan. Nur Mohammad Tar-
aki er kjörinn forseti Byltingarr-
áðsins og lætur hann það verða
sitt fyrsta verk að undirrita vin-
áttusáttmála stjórnar sinnar og
Kremlverja.
Ári síðar er Hafizullah Amin
útnefndur forsætisráðherra.
Skömmu síðar er Taraki drepinn
í skotbardaga í forsetahöllinni og
Amin tekur við forsetatign.
Ljóst má vera að sovéska
stjórnin var ekki allskostar
ánægð með þróun mála í Afghan-
istan. Einhverra hluta vegna átti
Amin ekki upp á pallborð hennar
og afghanskir stjórnarhermenn
fóm halloka í stríðinu við skæru-
liða. Á aðfangadag árið 1979
lenda fyrstu sovésku herflutn-
ingavélarnar á Kabúlflugvelli
með dáta og hergögn. Þrem
dögum síðar leggja sovésku her-
mennirnir undir sig helstu bygg-
ingar hins opinbera í höfuðborg-
inni og Amin er tekinn af lífi. Ba-
brak Karmal er gerður að forseta
og hann lætur það verða sitt
fyrsta verk að fara formlega fram
á hemaðaríhlutun Sovétmanna!
Sovétmenn ákveða að verða við
óskum hans eftir drjúga umhugs-
un þann þrítugasta desember.
Stjómin í Kabúl fái nokkra dáta
að láni skamma stund eða þangað
til búið verði að kveða niður er-
iend gagnbyltingaröfl og uppræta
hópa innlendra stigamanna og
bandítta!
Ársins 1980 verður væntanlega
aldrei minnst með hlýju í Sovét-
ríkjunum. Allsherjarþing Sam-
einuðu þjóðanna samþykkir með
yfirgnæfandi meirihluta atkvæða
að fordæma innrás sovéska hers-
ins í Afghanistan og krefst þess
að hann hypji sig þaðan hið snar-
asta. Fundur Samtaka íslamskra
ríkja gerir slíkt hið sama og Ka-
búlstjóminni er sparkað úr sam-
tökunum. Jimmy Carter, þáver-
andi Bandaríkjaforseti, ákveður
að banna viðskipti við Kreml-
verja og skipar íþróttamönnum
sínum að hunsa ólympíuleikana í
Moskvu. Mörg bandalagsríkja
Bandaríkjastjórnar verða við til-
mælum Carters um að láta sem
ekkert fþróttamót fari fram í höf-
uðborg gerskra.
Andófsöflin í Afghanistan færa
sig uppá skaftið. Herlög em sett f
Kabúl eftir að 300 menn hið
minnsta eru drepnir í verkföllum.
Skæruliðar „Mujahideen" fylk-
ingarinnar hafa stór landsvæði á
sínu valdi til sveita og gera afg-
hönskum og sovéskum hersveit-
um marga skráveifu. í maí bjóð-
ast valdahafar til þess að koma að
máli við fulltrúa Pakistana og
írana um einhverskonar friðar-
áætlun og heimkomu miljóna
flóttamanna.
Árið 1981 hafnar Sovétstjórnin
tillögum Evrópubandalagsins um
alþjóðlega ráðstefnu um Afghan-
istan. í águstmánuði fellst Karm-
al á viðræður við írani og Paki-
stani.
Enn líður ár og nokkur skriður
virðist ætla að komast á viðræður
stjórnanna í Teheran, íslamabad
og Kabúl. Erindreki Sameinuðu
þjóðanna, Diego nokkur Cordo-
vez, flýgur ótt og títt á milli höf-
uðborga með tiíboð og gagntil-
boð. Fulltrúar Pakistana og Afg-
hana hefja viðræður í Genf.
Árin 1983 og 1984 geisa harðir
bardagar milli sovésk/afghanskra
hersveita og uppreisnarmanna í
Afghanistan. Viðræðurnar í
Genf halda áfram. Pakistönsk
stjórnvöld kvarta sáran undan
skyndiárásum afghanska flug-
hersins yfir landamæri ríkjanna
og heita því að viðurkenna stjórn
Karmals og félaga verði 115 þús-
und manna sovéskur her á brott
úr nágrannaríkinu.
Árið 1985 tekur nýr leiðtogi
við völdum í Kreml. Míkhael
Gorbatsjov á fund með Zia Ul
Haq, hæstráðanda í Pakistan,
sem kveðst sannfærður um ein-
lægan friðarvilja sovéskra ráða-
manna og skriður kemst á við-
ræðumar í Genf. Nefnd á vegum
Sameinuðu þjóðanna gefur út
skýrslu um afar slæmt ástand
mannréttindamála í Afghanist-
an.
í hittifyrra stórjók Bandaríkja-
stjórn hemaðarstuðning sinn við
skæruliða og veitti þeim meðal
annars afar fullkomnar loftvarna-
eldflaugar. Karmal veikist
skyndilega eftir að hafa sætt
gagnrýni Kremlverja. Hann er
leystur frá störfum og yfirmaður
öryggislögreglunnar, Najibullah
að nafni, tekur við stjóm flokks
og ríkis.
Þann fyrsta janúar í fyrra kynn-
ir forsetinn tilboð sitt um „þjóð-
arsátt." Hann gefur stórum hópi
pólitískra fanga upp „sakir,“
skorar á uppreisnarmenn að
leggja vopnin frá sér og býður
flóttamenn velkomna heim. Enn-
fremur kveðst Najibullah reiðu-
búinn að deila völdum sínum
með öðrum.
Stjórnin í Kabúl endurnýjar
þessi tilboð sín og gerir fjendum
sínum ný allt árið. Skæmliðar
hafna þeim öllum og kveðast ekki
vera til viðræðu um vopnahlé
meðan útlendur her sé á afghan-
skri grundu. í lok ársins í fyrra
hefjast að nýju harðir bardagar
milli sovéskra/afghanskra her-
sveita og uppreisnarmanna.
í síðasta mánuði gerði fyrr-
nefndur Cordovez sér tíðförult
milli Kabúl og íslamabad og
gerði því hvað eftir annað skóna á
fundum með fréttamönnum að
brátt kynni að draga til tíðinda.
Á mánudaginn settu síðan þeir
Gorbatsjov og Najibullah fram
tillögur sínar um brottflutning
allra sovéskra dáta frá Afghanist-
an á tíu mánuðum. Þeir fyrstu
gætu, sem fyrr segir, haldið heim
þann 15. maí. Reuter/-ks.
10 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 11. febrúar 1988