Þjóðviljinn - 04.03.1988, Blaðsíða 4

LEIÐARI
strax, Jóhanna!
Hættu
„Hversvegna er vegiö aö mér?“ spuröi Jó-
hanna Sigurðardóttir félagsmálaráöherra úr
ræðustól alþingis á þriöjudaginn, og bætti þvf
viö að undanfarið heföi hvarflað aö sér aö „jafnt
og þétt“ væri verið aö gera sér „óbærilegt" aö
starfa í ríkisstjórninni.
Biturleikinn í þessari oröræöu ráðherrans er í
sjálfu sér nógu augljós. Samhengiö skerpir þó
til muna þann nöturlega tilvistarvanda sem nú
hrjáir Jóhönnu Sigurðardóttur í sessi félags-
málaráðherrans. Þessi orö féllu í umræðum í
neðri deild um kaupleigufrumvarp ráöherrans,
- á sömu stundu og flokksbróðir hennar í fjár-
málaráðuneytinu stóö í ræöustól efri deildar og
mælti fyrir frumvarpi um niöurskurö til húsnæö-
ismála.
Þegar ríkisstjórnin var mynduö þótti mörgu
félagshyggjufólki vonarglæta að því aö Jó-
hanna skyldi veljast í félagsmálaráðuneytiö.
Hún var á síðasta kjörtímabili einn af skelegg-
ustu talsmönnum stjórnarandstæöinga í hús-
næðismálum, taliö var að hún hefði góöan
skilning á sveitarstjórnarmálum, og
jafnréttismál, sem heyra undir félagsmálaráðu-
neytið, þóttu í góöum höndum hjá Jóhönnu.
Hvað hefur henni unnist? Tvö helstu frum-
vörp hennar um húsnæöismál, um almenna
kerfiö og um kaupleiguna, reynast innantóm
sýndaruppfylling kosningaloforöanna, í fyrsta
lagi vegna þess aö upphafleg markmið ráöherr-
ans hafa verið útvötnuö í málamiðlunum milli
stjórnarflokkanna, og í öðru lagi vegna þess að
fjármagnið vantar.
Forystumenn í sveitarfélögunum eru allt ann-
aö en ánægöir með frammistöðu ríkisstjórnar-
innar. Við fjárlagaafgreiðslu ákvað félagsmála-
ráöherra afar knappa útsvarsprósentu fyrir
sveitarfélögin. Ofan á þaö bætist nú að svikin
eru loforð um hækkaðar greiöslur úr Jöfnunar-
sjóði og frestað ákvörðun - umdeildri í ýmsum
atriðum - um breytta verkaskiptingu ríkis og
sveitarfélaga, einmitt þegar sveitarstjórnir eru
flestar nýbúnar að afgreiða fjárhagsáætlanir
sínar. Viðbrögðin? „Menn eru hreint út sagt al-
veg rasandi," sagði framkvæmdastjóri Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga við Þjóðviljann í
gær.
Rétt er og satt að ráðherrann gerði athuga-
semdir við efnahagsráðstafanirnar á ríkis-
stjórnarfundi. Þær athugasemdir koma þó fyrir
lítið sé þeim ekki fylgt eftir. Einkanlega vegna
þess að Jóhanna stendur ein og einöngruð í
ráðherrahópnum, og meira að segja innan for-
ystu Alþýðuflokksins. í ráðherranefndinni sem
undirbjó efnahagsaðgerðirnar voru sex, tveir
frá hverjum stjórnarflokkanna. Frá Sjálfstæðis-
flokknum formaður flokksins og varaformaður.
Frá Framsóknarflokknum formaður flokksins
og varaformaður. Frá Alþýðuflokknum formað-
ur flokksins, - og Jón nokkur Sigurðsson. Ekki
varaformaðurinn, Jóhanna Sigurðardóttir, þótt
aðgerðirnar kæmu harðast niður á málum fé-
lagsmálaráðuneytisins.
Þessi mótbyr Jóhönnu og einangrun kemur
fram með ýmsum hætti. Til dæmis í þeim einleik
að leggja fram á þingi stjórnarfrumvörp sem
stjórnarþingmenn styðja ekki. Til dæmis í ráð-
hússmálinu þarsem hún var neydd til að beygja
af leið vegna bandalags Þorsteins Pálssonar og
Davíðs Oddssonar við samráðherra Jóhönnu
úr Alþýðuflokknum. Til dæmis þegar ráðherr-
ann blandar starfsfólki sínu í pólitískar deilur á
þingi við aðra stjórnarliða.
Pólitísk einangrun hennar kemur einnig fram í
furðulegum málarekstri hennar á hendur Þjóð-
viljanum fyrir siðanefnd blaðamanna. Og staða
hennar meðal ráðamanna í Alþýðuflokknum
kemur nöturlegast fram í þeirri undarlegu máls-
vörn í nýlegum leiðara Alþýðublaðsins að þing-
menn úr Framsókn og Sjálfstæðisflokki veitist
eins harkalega að ráðherranum og raun ber
vitni vegna þess að Jóhanna er kona!
Staðreyndir málsins koma lítið við kyninu á
ráðherrum Alþýðuflokksins. Staðreyndirnar eru
nefnilega þær að Jóhanna Sigurðardóttir er eini
ráðherrann í ríkisstjórninni sem kemst í ein-
hverja grennd við félagshyggju og jafnaðar-
stefnu. Jóhanna passar ekki í ríkisstjórnina.
Þessvegna er ráðherranum stillt uppvið vegg
í einu málinu af öðru, - af þeim ástæðum fyrst
og fremst sprettur ráðherranum það hugboð að
jafnt og þétt sé verið að gera sér óbærilegt að
starfa innan ríkisstjórnarinnar.
Og þessvegna á Jóhanna Sigurðardóttir ekki
nema tvo kosti fyrir höndum. Annar er sá að
gleðjast einsog þægur rakki yfir því litla sem frá
veisluborðinu er kastað. Hinn er sá að hætta
störfum í hinni óbærilegu ríkisstjórn.
í sporum Jóhönnu Sigurðardóttur er trúverð-
ugum stjórnmálamanni aðeins fær önnur leiðin.
-m
KUPPT OG SKORtÐ
Riddaraslagur
hjá SÍS
Einu sinni var kveðinn gaman-
bragur um Vilhjálm Þór og þá
Iýst væntanlegri inngöngu hans í
Himnaríki - en þar var tekið á
móti honum með svofelldum orð-
um:
„Velkominn á eilífan aðalfund
hjá SÍS“.
Síðan er mikið vatn til sjávar
runnið og margir kaupfélags-
stjórar hafa oltið upp eða niður
mannvirðingastigann eða þá út af
honum. Og nú er SÍS allt í einu
orðið þvflíkt ófriðarbæli að mið-
að við þau ósköp ríkja ástir sam-
lyndra hjóna á öðrum bæjum,
hvort sem þeir heita Alþýðu-
bandalag, verklýðshreyfing eða
Sjálfstæðisflokkur.
Tíminn hefur þungar áhyggjur
af þeim óvinafögnuði sem SÍS-
menn magna upp og telur
lífsnauðsyn á að sverð séu slíðr-
uð. Hér og þar er talað um að SÍS
blátt áfram riði til falls út af
deilum um það hver skuli vera
forstjóri yfir annexíunni í Amer-
íku. En það skrýtnasta er, að allir
koma sér saman um að halda því
fram að þetta mál komi ekkert
við hvorki stefnumálum SÍS né
heldur ágreiningi um það sem
gera þurfi í rekstri. Hver eftir
annan talar um sambúðarerfið-
leika höfðingja og þar eftir tor-
tryggni, fjandskap, persónu-
njósnir og rógmaskínur - og helst
ekki annað.
Samvinnuhreyfingin má svo-
sem muna sinn fífil fegri á íslandi.
Forystumenn í SÍS hafa flestir
komið sér fyrir langt frá þeim
hugsjónaviðhorfum sem gerðu
hér áður fyrr ráð fyrir því, að
samvinnufélag væri þýðingar-
mikil burðarstoð í húsi nýs og
betra samfélags. Með þeim af-
Ieiðingum náttúrlega að í vitund
fólks þurrkast út munur á sam-
vinnufélagi og öðrum rekstri í
landinu. Þegar Morgunblaðið og
Tíminn hafa verið að æsa sig upp
út af samvinnufélögum og kaup-
mönnum rétt eins og Jónas frá
Hriflu væri enn að glíma við
Thorsarana, þá hafa þau stíl-
brögð fyrst og fremst vakið undr-
un og kæti - svo erfitt hafa menn
átt með að viðurkenna að
eitthvað það héngi á spýtunni
sem máli skipti.
Engu að síður finnst lítt
fróðum utangarðsmanni for-
stjóradeilan mikla einstaklega
ömurleg: það er, þrátt fyrir allt,
eitthvað það í arfi og mögu-
leikum samvinnuhreyfingar sem
fær okkur til að reiðast því, að
hún sé svo grátt leikin í hinum
fáránlega og meiningarlausa
riddaraslag sem nú stendur yfir.
Orð í bjórtunnu
Skyldi ekki hafa verið skrifað
fimm sinnum meira um bjór-
frumvarpið í blöðin að undan-
förnu en t.a.m. um kjaramál og
samninga? Áreiðanlega. Enda er
það svo, að meðan hver af öðrum
lýsir því yfir, að hann skilji ekki
kjaramál og enn síður sjálfa
samningana, þá eru allir stútfullir
af skilningi og sannfæringu þegar
spurt er um sterkan bjór.
Bjórvinir halda því stíft fram
sumir, að allt tal bjórandstæðinga
um aukinn drykkjuskap sem í
vændum er talinn, sé út í hött.
Það sem skipti máli sé réttur
mannsins til að gera það við sitt líf
sem honum sýnist, eins þótt hann
vilji reykja úr sér lungun eða
íprengja sig á bjór. Þetta sé sem-
sagt spurning um mannréttindi.
Og eins og vonlegt er setur
mann nokkuð hljóðan þegar
heimtuð eru mannréttindi, því öll
erum við skíthrædd um að vera
kölluð stjórnlynt forræðishyggju-
fólk, og þaðan af verra.
Klippari leyfir sér samt að
halda, að þegar þingmenn skoði
þetta mál þá þurfi þeir blátt
áfram að vega saman þetta hér:
mannréttindaskerðingu bjór-
banns og nokkuð svo fyrirsjáan-
legar afleiðingar bjórfrelsis.
Spyrja einnar spurningar: hvort
bölið er minna? Og við vitum að
bjórinn mun stækka áfengisvand-
ann talsvert, og að hann var ær-
inn fyrir og að hinn aukni vandi
mun m.a. bitna á sárasaklausum
börnum. Á hinn bóginn getum
við leyft okkur að vona að sú
mannréttindaskerðing sem felst í
bjórleysi sé ekki neitt afskaplega
sársaukafull, enda hafsjór af
öðru áfengi í umferð.
Og ekki meira um það.
Af samanburðar-
fræðum
í greinarkorni hér í blaðinu var
rakin saga Stalínmála í Sovétríkj-
unum. Þess var þá getið meðal
annars, að einatt heyrðust þær
raddir (Klippari hefur heyrt þær
bæði í Reykjavík og Moskvu)
sem teldu meira en óþarft að
„sverta minningu látins manns“
og var það orðalag valið í tengsl-
um við „blaðaumræðu af öðru ti-
lefni“ hér á íslandi.
Þeir á Tímanum sáu það af
hyggjuviti sínu að hér var komið
orðalag úr skrifum um fortíð
Stefáns Jóhanns Stefánssonar og
þótti þar með af stað farin sví-
virðilegur samanburður á mörg-
um og stórum illvirkjum Stalíns
og meinlausri pólitískri sjálfs-
bjargarviðleitni eins af foringjum
Alþýðuflokksins.
Maður segir nú eins og
SteingrímurHermannsson: Þetta
er vitanlega misskilningur. Það
dettur ekki nokkrum lifandi
manni í hug að bera þá saman
Jósef Stalín og Stefán Jóhann
(þeir mundu báðir snúa sér við í
gröfum sínum og ofsækja saman-
burðarfólið). Þessir tveir menn
eiga náttúrlega ekkert annað
sameiginlegt en að eiga sér aðdá-
endur sem ekki vilja vamm þeirra
vita. Svo einfalt er það nú. Rétt
eins og þeir eiga ekkert sameigin-
legt Knud Hamsun og Indriði G.
Þorsteinsson annað en að hafa
skrifað bækur sem eiga sér upp-
haf og endi. Og rétt eins og þeir
eiga ekkert annað sameiginlegt
Winston Churchill og Þorsteinn
Pálsson - svo enn séu víti höfð til
að varast - annað en að vera
íhaldssamir forsætisráðherrar
sem lofuðu þjóðum sínum mikl-
um örðugleikum á þeim stundum
sem hvor um sig taldi örlagaríkar.
ÁB
þJÓÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Rit8tjórar: Árni Bergmann, MöröurÁrnason, óttarProppé.
Fróttastjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Ingibjörg Hinriksdóttir
(íþr.), HjörleifurSveinbjörnsson, KristóferSvavarsson, Magnfríður
Júlíusdóttir, Magnús H. Gíslason, LiljaGunnarsdóttir, ólafurGíslason,
Ragnar Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson(íþr.),
SævarGuðbjömsson, TómasTómasson.
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljosmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Cftlitstelknarar: GarðarSigvaldason, Margrót Magnúsdóttir.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrlfstofu8tjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrlfstofa: Guðrún Guövarðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýsinga8tjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglý8ingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Olga Clausen, UnnurÁ-
gústsdóttir.
Símavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Utbrolðolu- og afgreiðslustjóri: Björn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlaíurBjörnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð I lausasölu: 60 kr.
Helgarblöð: 70kr.
Áskriftarverð á mánuði: 700 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 4. mars 1988