Þjóðviljinn - 17.04.1988, Blaðsíða 5

Skólastarf
Reykjaskóli í nýju hlutverid
Nœsta haust hefjastþar tilraunir með skólabúðirfyrir 11-15 ára nemendur
Menntamálaráðf
ákveSið að relr
Reykjaskóla í H
næsta hausti. Þar
um grunnskólabckk
dvelja í viku, við
öðru umhverfi en
vcnjast.
Skólabúðir hafa
liður í skólastari
l^kjrðurlöndunum
Húgmyndin um sl
kviknaði, þegar me
minnkandi aðsókn
skólum og hvemig
nýta húsnæði þeirr
vetri hafa aðeins un
ur verið í Reykjaskt
rými fyrir hátt í 1(X
Skólabúðimar í
Jónas Jónsson, skólastjóri, um fækkun nemenda:
Reykholtsskóla er
ekki lengur þörf
Þróuní
Laugarvatn; „Nemendur leystu af
hendi störf sín með Ijúfu geði."
bjóð
ínýju
Reykholtsskólinn; Eins og myndarleg ráðhús í erlendum höfuðborgum....
þungbært erfiði. Við lærðum líka
að umgangast hitt kynið eins og
vonlegt var - ekki barasta í
vangadansi og merkilegum faðm-
lögum úti í skoti, heldur og í
jafnréttisvinnu við nauðsynleg-
ustu heimilisstörf. Við deildum
með okkur jafnt, strákar og stelp-
ur, borðstofuvinnu, skúringum
og þvottum og ekki síst höfðum
við strákar gott af þessu. Sá
pjakkur sem gat varla tínt bein úr
fiski þegar hann kom undan
verndarvæng móður sinnar á
hausti var farinn að stífa skyrtur
um vorið eins og fara gerir.
Eitthvað lærðum við að tala á
málfundum, sem höfðu reyndar
sterka tilhengignu til að stíma
beint út í fáránleikann sjálfan.
Ejtthvað þreifuðum við okkur
áfram í stjórnmálaþokunni með
prófkosningum að undan-
gengnum æsilegum framboðs-
fundum. Við vorum náttúrlega
ekki sammála um stéttlaust
þjóðféiag - en við vorum ósköp
stéttlaust samfélag sjálf og vei
þeim sem ekki deildi með fé-
lögum sínum því gosi og þeim
kleinum sem hann hafði komist
yfir. Manni gat fundist, að á
haustin kæmu tvær ólíkar þjóðir í
fyrsta bekk (yngri deild) - sveita-
menn og þorparar, og höfðu ekki
alltof miklar mætur hver á öðr-
um. En þegar menn héldu hver til
síns heima hafði verið troðið
rækilega upp í þá gjá og menn
spígsporuðu yfir hana fram og
aftur eins og þeir hefðu aldrei
annað gert. áb
landi
skólamólum
og búsetu
hefurkippt
fótunum
undan hér-
aðsskólun-
um, en eitt
sinnvoru
tengdarvið
þd miklar
og glcestar
vonir
Þessar fréttir komu við hjarta gamals héraðsskólastráks.
Laugaskóli - Þingeyningar gengu á
undan eins og vonlegt var.
rauða bolsa eins og þá sem vetur-
inn 1936-37 lentu í útistöðum við
Bjarna skólastjóra á Laugarvatni
og gengu af staðnum. Forvitni-
legt dæmi um þessa hlið mála er
að finna í Viðari: þar segir að árs-
fundur Félags héraðs- og alþýð-
uskólakennara hafi meðal annars
rætt þetta mál hér árið 1937:
„Rætt var um hvernig snúast
skyldi við byltingar- og öfga-
mönnum í stjórnmálum, er þeir
beiddust inngöngu í héraðs-
skólana eða beittu áróðri í þeim,
ennfremur hvernig haga skyldi
kennslu í sumum greinum þjóð-
félagsfræðinnar, sem jafnan
hljóti áð snerta hinar ólíku
stjórnmálaskoðanir."
Og hefði óneitanlega verið
gaman að vita hvað ágætir læri-
feður héraðsskólanna höfðu um
þessi mál að segja: hver vildi reka
„öfgamennina", hver vildi meina
þeim skólavist og þar fram eftir
götum. en „kirkjubækur þar um
þegja".
Þegar við
vorum í skóla
Sá sem þetta skrifar kom í hér-
aðsskóla árið 1947, það var í
Reykholti. Sá tími var enn
blómaskeið héraðsskólanna að
því leyti til, að aðsókn var mikil
Skógaskóli bættist við síðastur.
og enginn efaðist um framtíð
þeirra. En allt var hvunndags-
legra orðið náttúrlega en í þeim
hátíðaræðum og sigursælum
skólaskýrslum sem að ofan var
vitnað til. Héraðsskólar voru æ
meira að líkjast þriggja vetra
gagnfræðaskólum hvar sem væri
á landinu, flestir reyndu við
landspróf til að eiga aðgang að
menntaskóla ef vildi eða öðru
framhaldsnámi. Þó hafði ýmisleg
sérstaða varðveist frá frumbýl-
ingsárunum. Hugsjónin um sam-
tvinnun bóknáms og verkmennt-
unar lifði enn í því, að meiri al-
vara var í handavinnu og smíðum
en í bæjaskólum: meira að segja
klaufar með alltof marga fingur á
höndum smíðuðu sér koffort eða
bókaskápa. Það var sungið heil-
mikið og byrjað fyrir kennslu á
morgnana: Faðir andanna og Ó
mig gleður sveit að sjá þig enn.
Íþróttalíf var feiknamikið með
endalausum áskorunum milli
bekkja, landshluta og jafnvel
kynja í handbolta eða boðsundi:
eitt sinn skoruðu minnstu strák-
arnir á stærstu stelpurnar í hand-
bolta (við unnum). Fyrirlesarar
komu og töluðu um siðgæðið og
eilífðina. Þórir skólastjóri las
kvöldsögu.
Hvað lœrðum við?
Menn lærðu vitanlega sína alg-
ebru, landafræði og sögu. En
náttúrlega lærðu menn mest á þvf
að vera í heimavist: það áleitna
nábýli sem við vorum í þrjú til sex
saman í herbergi var blátt áfram
feiknaöflug lexía í mannlegum
samskiptum og þá kannski ekki
síst í því, hve skemmtileg vinátt-
an getur verið og fjandskapurinn