Þjóðviljinn - 21.05.1988, Blaðsíða 4

_________________LEIÐARI_____________________
Leiksýningu
lokið í bili
Mikið hefur verið gert úr því í fréttum að yfir okkur sé skollin
efnahagskreppa. Krepputalið er kryddað með tilvísunum til
Kreppunnar miklu og rætt er um um svartan miðvikudag.
Tæki almenningur þetta krepputal alvarlega, teldi hann
kannski ekki nema eðlilegt að gripið yrði til harkalegra ráðstaf-
ana á borð við það að setja verkalýðshreyfinguna upp að vegg
með bráðabirgðalögum um kjarasamninga. Og er ekki leikur-
inn einmitt til þess gerður?
Það er fróðlegt að skoða þá efnahagskreppu sem landsfeð-
urnir segja að skollin sé yfir. Þjóðhagsstofnun fylgist með
ýmsum hagstærðum og koma niðurstöður þeirra athugana
fram í þjóðhagsspá. Fróðlegt er að athuga hvort efnahags-
kreppan margumrædda er ekki áberandi þáttur í spánni. Þjóð-
hagsspá fyrir yfirstandandi ár var gerð í byrjun marsmánaðar
en frá þeim tíma hafa ýmsir atburðir orðið sem taldir eru hafa
áhrif á spána. Þar telja hagfræðingarnir einkum þrennt koma
til:
í fyrsta lagi hefur orðið verðlækkun á mörkuðum okkar fyrir
fiskafurðir. Þjóðhagsstofnun telur að það skerði áður áætlaðar
tekjur þjóðarbúsins á þessu ári um 2.800 miljónir króna. Þetta
er gífurlega há upphæð en þó ekki nógu há til að greiða
byggingarkostnað einnar flugstöðvar. í öðru lagi hafa verið
gerðir allmargir kjarasamningar sem ekki eru fullkomlega sam-
hljóða samningum Verkamannasambandsins frá því í febrúar-
lok. í þriðja lagi hefur kjarasamningalotan dregist miklu lengur
en áætlað var.
Og hver skyldi nú niðurstaðan verða þegar metið er út frá
nýjum forsendum hver afkoma (Djóðarbúsins verður á yfir-
standandi ári? í Ijósi þess að stjórnmálamenn tala um að
skollin sé á efnahagskreppa skyldi mega ætla að niðurstaðan
sé ærið hrollvekjandi. Þess vegna verða margir hissa þegar í
Ijós kemur að samdráttur í þjóðartekjum frá fyrra ári er ekki
áætlaður nema 2-3,5%.
Á síðasta ári voru þjóðartekjur íslendinga ævintýralega mikl-
ar. Raungildi þjóðartekna á mann var þá rúmlega 24% hærra
en árið 1979. Árið 1987 var toppár hvað þjóðartekjur snertir og
aldrei var við því að búast að mörg slík kæmu í röð. Nú er sem
sagt reiknað með að þjóðartekjur skerðist um allt að 3,5%
miðað við þetta glæsilega toppár. En þrátt fyrir þann samdrátt
er talið að þetta ár verði hið næstbesta frá 1979. Þjóðartekjur á
mann verða að raungildi samkvæmt spá um 5% hærri en þær
voru 1986 og var það ár ekki talið til magurra ára í þjóðarbú-
skapnum. Kreppan, sem stjórnmálamenn reyna að útmála fyrir
okkur á sem hryllilegastan máta, er því í raun annað mesta
góðæri sem yfir þjóðina hefur gengið í langan tíma.
í Ijósi þessara upplýsinga sést að krepputal stjórnmála-
mannanna þjónar þeim tilgangi einum að fá almenning til að
sætta sig við að gripið sé til harkalegra efnahagsaðgerða.
Ráðherrarnir hafa undanfarna daga verið að halda dálitla
leiksýningu fyrir þjóð sína. Þegar atburðarásin í þeim leikþætti
er skoðuð eftir á, kemur í Ijós að tilgangurinn var aldrei annar
en sá að fá almenning til að trúa því að leikendur væru staddir í
miklum erfiðleikum. Ahorfendur áttu að fá það á tilfinninguna
að ráðherrarnir hefðu reynt eftir mætti að komast hjá því að
bergja á þeim kaleik sem innihélt gengislækkun og það sem
henni fylgdi.
Þetta hefur verið býsna viðamikil leiksýning. Um sviðið hafa
reikað örvæntingarfullir ráðherrar en í bakgrunni hefur mátt sjá
leiktjöld þar sem kreppuskýin hafa hrannast upp. En þó er ekki
víst að áhrifamáttur sýningarinnar sé (Dað mikill að áhorfendur
séu enn á valdi hennar nú þegar tjaldið er fallið. Þá blasir við
ríkisstjórn sem ekki hefur getað og jafnvel ekki viljað stjórna
efnahagsmálum og grípur nú til þeirra ráða að skáka verka-
lýðshreyfingunni með bráðabirgðalögum. Aðrar aðgerðir eru
flestar hverjar settar í nefnd og veit enginn hvað út úr þeim
kemur. ítrekaðar eru hótanir, sem taka ber sem viljayfirlýsingu,
um að rauð strik verði tekin úr sambandi 1. júní og kjarasamn-
ingar bannaðir. Gefnar út almennar viljayfirlýsingar um nauð-
syn aðgerða.
Það er eftirtektarvert að kratarnir í ríkisstjórninni, en þeir eiga
sögulegar rætur í verkalýðspólitík, telja þessi loddarabrögð við
hæfi. ÓP
STJÓRNARLYNDI
f Jtm Viðjón og Steingrímur
' % * § erumbúniraðrœöaþetta
* J alltfram og til baka og
SMmafiurbak og áfram... A
og erum hér með ítar■
legar tillögur um að setja
málin í nefnd tilfrekari
athugunar. ^
þJÓÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, MörðurÁrnason, ÓttarProppé.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Biaðamenn: Guðrflundur Rúnar Heiðarsson, Hjörleifur
Sveinbjörnsson, KristóferSvavarsson, Magnfríður Júlíusdóttir,
Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, Ólafur Gíslason, Ragnar
Karlsson, Sigurður Á. Friðþjófsson, Stefán Stefánsson (íþr.), Sævar
Guðbjörnsson.TómasTómasson, ÞorfinnurÓmarsson(íþr.).
Handrita-og prófarkalestur: Elías Mar, HildurFinnsdóttir.
Ljósmyndarar: EinarÓlason, SigurðurMarHalldórsson.
Útlitsteiknarar: GarðarSigvaldason, MargrétMagnúsdóttir.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglysingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Olga Clausen, Unnur
Ágústsdóttir.
Símavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiðslu- og afgreiðslustjóri: Ðjörn Ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrotog setning: Prentsmiðja Þjóðviljanshf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 60 kr.
Helgarblöð: 70 kr.
Askriftarverð á mánuði: 700 kr.
4 SÍÐA — ÞJÖÐVILJINN Laugardagur 21. maí 1988