Þjóðviljinn - 23.07.1988, Blaðsíða 3

______________FRETTIR
Útsvar
Vaxtalausar miljónir
í ríkiskassanum?
Þegar tölur liggja fyrir um út-
svarsstofn samkvæmt skatta-
framtölum fyrir 1987, kemur í
ljós að víða er verulegur munur á
þeim tekjum, sem gamla skattak-
erfið hefði gefíð og þeim upphæð-
um sem fjármálaráðuneytið
skammtar sveitarfélögum nú eftir
sínum áætlunum um útsvarstekj-
ur 1988.
ísak Ólafsson, bæjarstjóri á
Siglufirði, segir að miðað við
10,4% útsvar, hefðu tekjur í ár
orðið 89,5 miljónir eftir gamla
skattakerfinu, en spá fjármála-
ráðuneytisins gerir ráð fyrir 73
miljónum í útsvarstekjur. Eftir
þeirri áætlun fær sveitarfélagið
sendan tékka 4 sinnum á mánuði,
en ekkert er vitað um raunveru-
legar útsvarstekjur.
- Ég er smeykur um að ríkið
komi til með að skulda okkur
sveitarfélögunum óheyrilegar
summur um áramótin, þegar
tölvukerfið kemst loksins upp og
útreikningar liggja fyrir. Það er
hamrað á því í fréttum að stað-
greiðslukerfið hafi komið betur
út fyrir ríkissjóð en búist var við
og það ætti að vera sama
aukningin fyrir sveitarfélög,
sagði ísak.
Hann sagði að mikil vinna
fólks á síðasta ári skýrði ekki
þann mikla mun sem væri á út-
svarstekjum eftir gamla kerfinu
og áætlun fyrir þetta ár. Laun
hefðu hækkað nokkuð og það
ætti strax að skila sér í stað-
greiðslukerfinu. - Sagt var að
6,7% útsvar í staðgreiðslukerfinu
myndi jafngilda 11% útsvari í því
gamla og samkvæmt því ættu
tekjurnar í ár að vera gott betur
en 73 miljónir. Það er eitthvað
sem stemmir ekki og spurning
hvort ríkiskassinn sé að fá lánað
hjá bláfátækum sveitarfélögum.
ísak sagði að tékkamir frá fjár-
málaráðuneytinu dygðu varla
fyrir meim en launum og væri
staðið í framkvæmdum fyrir
lánsfé. Reyndust þeir hins vegar
eiga inni útsvarstekjur lægi það fé
vaxtalaust.
Snorri Björn Sigurðsson, bæj-
arstjóri á Sauðárkróki tók í sama
streng. - Við erum óhressir með
að eiga kannski 8 miljónir inni
hjá ríkinu í haust og fá enga vexti
og verðbætur á þessa upphæð,
sem hefur verið að myndast allt
árið.
Hann taldi áætlun fjármála-
Við fögnum tillögu flugráðs um
varaflugvöll her og teljum að
ef úr verður opnist margir mögu-
leikar, sagði Sigurður Símonar-
son bæjarstjóri á Egilsstöðum í
gær við Þjóðviljann.
Hann sagði að fyrst og fremst
væru menn ánægðir með að nú
hyllti undir góðan innanlandsflu-
gvöll, því Austfirðingar hefðu
búið við ákaflega ótryggar
flugsamgöngur.
- Við vonumst til að varaflug-
völlur fyrir millilandaflug verði
ekki eingöngu notaður í neyðar-
tilfellum. Erlendar ferðaskrif-
stofur hafa sýnt áhuga á beinu
leiguflugi til Austfjarða og telja
sig þannig geta boðið ódýrari
ráðuneytisins fyrir Sauðárkrók
vera út í hött. Þar væri gert ráð
fyrir rúmum 79 miljónum í út-
svarstekjur, en sjálfir reiknuðu
þeir með um 90 miljónum. Fyrstu
ferðir milli Evrópu og Islands.
Einnig opnar hann möguleika á
beinum út- og innflutningi, sagði
Sigurður.
- Við erum vonsviknir, sagði
Snorri Björn Sigurðsson, bæjar-
stjóri á Sauðárkróki, en flugvall-
arnefnd valdi þann stað 1985. - í
raun var búið að samþykkja á
hinum og þessum stöðum að
varaflugvöllur yrði hér, en ák-
veðnir aðilar komu þeirri um-
ræðu mjög harkalega í gang að
hér væri verið að ræða um herflu-
gvöll og ekkert annað. Það hafði
þau áhrif að ekkert var gert í mál-
inu. Þeir eru væntanlega ánægðir
og geta andað léttar núna, sagði
Snorri.
tölur um útsvarsskattsstofn síð-
asta árs gæfu hins vegar 103 milj-
ónir í tekjur, miðað við 10,6 %
útsvar í gamla skattakerfinu.
Kristmundur Bjarnason á Sjá-
varborg var einn þeirra sem ótt-
uðust hernaðarumsvif í Skaga-
firðinum og sagðist ekki láta sitt
land undir hermannvirki. - Ég er
vitanlega himinlifandi glaður og
guðsfeginn að losna við þessa
óværu, en vorkenni Austfirðing-
um ef þeir enda með herflugvöll
hjá sér, var það sem Kristmundur
hafði að segja um tillögu flug-
ráðs.
Sigurður, bæjarstjóri á Egils-
stöðum sagði að herflugvöllur
hefði aldrei verið inni í myndinni
þar. - Hér er ekki landrými fyrir
herflugvöll og við höfum því
sloppið við pólitfskar deilur í um-
ræðum um varaflugvöll. mj
Lánskjaravísitalan
Lagði til
nýja nefnd
Steingrímur Hermanns-
son: Misgengi launa og
verðlags með öllu óvið-
unandi. Verðtryggingar-
nefnd ofurseldfjár-
magnsfrelsinu
Rauðu strikin í kjarasamning-
unum hafa ekki verið tekin úr
sambandi þannig að launin eru
vísitölutryggð, segir Steingrímur
Hermannsson formaður Fram-
sóknarflokksins. Steingrímur er
ekki hrifínn af niðurstöðum
verðtryggingarnefndar og telur
að hún hafí ekki gert það sem
fyrir hana var lagt. Hann segir
ótækt að kippa rauðum strikum
úr sambandi á meðan lán eru
verðtryggð.
Verðtrygginganefnd komst að
þeirri niðurstöðu að ekki væri
rétt að hrófla við lánskjaravísitöl-
unni og vöxtunum nema til kæmu
umfangsmiklar efnahagsaðgerð-
ir. En Framsóknarflokkurinn
hefur lagt á það áherslu að lánsk-
jaravísitalan verði afnumin eða
grunni hennar breytt og vextir
lækkaðir. í samtali við Þjóðvilj-
ann sagði Steingrímur að ríkis-
stjórnin hefði ákveðið á fundi í
maí að koma í veg fyrir víxlverk-
un launa og verðlags. „Ég lagði til
á ríkisstjórnarfundi á dögunum;
að þar sem nefndin treysti sér
ekki til að leggja það til sem
henni var falið, yrði skipuð þrig-
gja manna nefnd stjórnarflokk-
anna sem tæki þetta að sér,“
sagði Steingrímur.
Að sögn Steingríms hefði
nefndin betur tekið tillit til til-
lagna Magnúsar Jónssonar
veðurfræðings en hann skilaði
séráliti í nefndinni. „Hinir nefnd-
armennirnir virðast vera ofur-
seldir þessu fjármagnsfrelsi,“
sagði ráðherrann. En á að gera
eitthvað til að létta skuldabyrði
lántakenda vegna víxlverkunar-
innar? Steingrímur sagði það
hafa verið gert áður enda teldi
hann óviðunandi að fá slíkt mis-
gengi. „Rauðu strikin í kjara-
samningunum hafa ekki verið
tekin úr sambandi, þannig að
launin eru vísitölutryggð. Það
væri ótækt að kippa þeim úr sam-
bandi á meðan lán eru vísitölu-
tryggð,“ sagði Steingrímur Her-
mannson. -hmp
mj
Sumar á landinu bláa. Að minnsta kosti hjá Palla og Kristjáni sem Sig. festi áfilmu lárétta í Reykjavíkurblíð-
unni í gær.
Varaflugvöllur
Ahugi á beinu flugi
Sigurður Símonarson Egilsstöðum: Flugvöllurinn opnarýmsa mögu-
leika. Bæjarstjóri Sauðárkróks: Umræða um herflugvöll hefur
skemmt fyrir okkur
Bílaumboðin
Nokkur fyrirtæki í dauðastríði
Brimborg keypti Velti hf. ígœr. Tapið var á annað hundrað milljónir króna. Útsalan hjá Jöfur hf. er
í raun uppboð á bílum. Stutt ígjaldþrot hjá fleiri bílaumboðum.
Willis um-boðið eftirsótt en ekki til sölu enn
Igær var gengið frá kaupum Da-
ihatsu umboðsins, Brimborgar
hf., á Velti h.f. Nýir eigendur
taka við fyrirtækinu á mánudag-
inn en ekki fékkst uppgefíð
kaupverð. Samkvæmt heimildum
Þjóðvdjans var tap fyrirtækisins
komið vel á annað hundrað
milljónir króna áður en þessi
tímamótakaup voru staðfest f
gær.
Miklar hræringar virðast nú
eiga sér stað hjá bflaumboðunum
hér á landi. Greiðslustaða fjöl-
margra þeirra er léleg vegna of-
fjárfestingar og mikillar lántöku
á síðustu árum. Vaxtagreiðslurn-
ar koma nú af fullum þunga niður
á þeim og yfirfullir lagerar af nýj-
um bflum sem ekki ganga út bæta
ekki stöðuna. Útsölurnar gefa til
kynna að erfiðlega gengur. Til
dæmsis bendir margt til að Jöfur
hf. hreinlega afhendi bílana á
uppboðsverði og spurning vakn-
ar hvort ekki sé verið að bjarga
sér fyrir horn á vafasömum að-
ferðum.
Innanbúðarmenn segja að
dæmið um Velti sýni að menn eigi
eftir sjá fleiri breytingar á rót-
grónum fyrirtækjum í bflabrans-
anum. Fleiri fyrirtæki voru orðuð
við kaupin á Velti en Brimborg.
Bifreiðar og landbúnaðarvélar
skoðuðu málið en hörfuð frá.
„Það sem fram hefur komið í fjöl-
miðlum að undanförnu um að við
værum á kafi í viðræðum um
kaup á Velti er rangt“, sagði Jón
Guðjónsson hjá B&L er blaðið
leitaði staðfestingar á þeim sögu-
sögnum.
Fyrirtækið Veltir h.f .hefur
verið rekið eftir sænskum fors-
kriftum sem ekki ganga við ís-
lenskar aðstæður, segja eftirli-
fendur. Þeir rekstrarhættir, mikil
yfírbygging fyrirtækisins og gríð-
arleg vaxtabyrði áttu meginþátt í
endalokunum. „Dæmið gengur
ekki upp hjá fyrirtæki sem hefur
yfir að ráða 10 sölumönnum á
hundrað bfla sem seljast á hálfu
ári“ sagði einn viðmælenda
blaðsins.
Fram hefur komið í fréttum að
greiðslustaða Bflaborgar hf., sem
hefur verið með Mazda bflana,
hefur verið erfið lengi vegna of-
fjárfestinga og mikils vaxtakostn-
aðar vegna nýju hallarinnar sem
fyrirtækið byggði á Krókhálsi.
Samkvæmt heimildum Þjóðvilj-
ans eru sum bflaumboðin að fa-
last eftir kaupum á Willis-
umboðinu, en Egill Vilhjálmsson
hefur verið með það undanfarið.
Að sögn Sveinbjöms Tryggva-
sonar forstjóra fyrirtækisins hafa
nokkrir aðilar spurst fyrir um
Willis umboðið en það sé til-
gangslaust, það er ekki til sölu
hjá mér, sagði hann. Vitað er að
Jöfur hf. sem nú hefur Chrysler
umboðið hefur mikinn áhuga á
að fá Willis umboðið þar sem
búið er að sameina þessi umboð í
Bandaríkjunum og á Norður-
löndunum.
Af öllu þessu er ljóst að ýmis-
legt getur gerst á næstu misserum
í bflabransanum. Engu líkara er
en að nokkur fyrirtæki sem sinna
þessum viðskiptum sé í hinum
mestu vandræðum. Á síðustu
tveimur ámm hefur þvflíkur
fjöldi af,bflum verið seldur að
þessi staða kemur nokkuð á
óvart. Að vísu hafa skollið á
gengisfellingar sem hafa dregið
úr bílasölu og fjárfestingar og
greiðslubyrði lána af þeim sökum
margfaldast. í Veltisdæminu
bættist síðan við óskynsamlega
m.ikil yfírbygging í fyrirtækinu.
Þá hafa efnahagsráðstafanir og
vaxtastefna stjómvalda að und-
anfömu gert þessum fyrirtækjum
enn þyngra fyrir.
Stjómendur þessara fyrirtækja
hafa síðan ofan á allt ekki gert ráð
fyrir svo miklum samdrætti í sölu
bfla eins og verið hefur síðustu
mánuði. Þess vegna réðust þeir í
miklar offjárfestingar á sínum
tíma og gerðu því engar ráðstaf-
anir til að mæta fyrirsjánlegri
kreppu í bflsviðskiptum sem nú
hefur komið fram í dagsljósið.
-gís.
Laugardagur 23. júll 1988 ÞJÓÐVIUINN - SÍÐA 3