Þjóðviljinn - 30.07.1988, Blaðsíða 3

FRETTIR
Ferðamenn
Hálfnaðir flúnir heim
Jónas Hallgrímsson Seyðisfirði: Aldrei komið upp á áður.
ísland að verða ósamkeppnisfœrt vegna dýrtíðar
Við höfum orðið þó nokkuð vör
við að ferðamenn snúi fyrr
heim en þeir ætluðu sér og skýr-
inguna er að finna í óheyrilega
háu verði á nauðsynjarvörum hér
á landi, fólk er einfaldlega orðið
félaust á miðju ferðalagi, sagði
Jónas Hallgrímsson fram-
kvæmdastjóri þjá Austurfari sem
tekur þátt í rekstri ferjunnar.
Jónas sagðist hafa verulegar
áhyggjur af verðlagsþróuninni og
sagði að það væru takmörk fyrir
því hvað hægt væri að bjóða
ferðamönnum dýrar vörur og
þjónustu. Hann sagði að það liðu
ekki mörg ár þar til ferðamönn-
um til landsins færi að fækka
verulega ef verðlag héldist áfram
svona hátt.
- Þetta er sérstaklega varhuga-
verð þróun ef litið er til þess að
menn hafa bundið miklar vonir
við ferðamannaiðnaðinn og
vænst þess að hann skapi veruleg-
an hluta nýrra starfa á næstu
árum. Af því verður auðvitað
ekki ef landið er að verða ósam-
keppnisfært vegna dýrtíðar, sagði
Jónas.
- Ég hef aldrei fyrr orðið var
við að ferðamenn óskuðu eftir að
fara heim á undan áætlun nema ef
veikindi eða aðrar persónulegar
ástæður hafa komið upp á, en að
menn hafi einfaldlega ekki getað
haldið sér uppi út fríið hefur ekki
komið fyrir áður. íslendingar
hafa ef til vill ekki orðið eins
áþreifanlega varir við verðlags-
hækkanir í landinu því þær hafa
verið að koma smátt og smátt en
ferðamenn verða óþyrmilega
varir við dýrtíðina því þeir eru
öðru vanir, sagði Jónas.
'Þ
Meitillinn
Uppsagnimar
bara byrjunin
Þingflokkur Alþýðubandalagsins: Hluti af
hættuástandi sem er að skapast. Ríkistjórnin
farifrá áður en atvinnulífið verður rjúkandi
Uppsagnir nær 200 manna hjá
Meitlinum hf. í Þorlákshöfn
frá og með þessum mánaðamót-
um hafa ýtt við mönnum og með
þeim eru send skýr skilaboð til
landsmanna um ástandið í fisk-
vinnslunni. Þingmenn Alþýðu-
bandalagsins hafa allt frá því í
vetur bent á hvernig stefna ríkis-
stjórnarinnar er að eyðileggja
undirstöðuatvinnuvegi þjóðar-
innar. í gær sendi þingflokkurinn
frá sér ályktun vegna þess vand-
ræðaástands sem er að skapast í
íslensku atvinnulífi.
Ólafur Jónsson stjórnandi
Meitilsins er jafnframt fram-
kvæmdastjóri Útvegsfélags sam-
vinnumanna og hefur því gott
yfirlit yfir stöðuna hjá öðrum
fyrirtækjum Sambandsins. Hann
tók skýrt fram að sér kæmi það
ekki á óvart að fleiri fyrírtæki
fylgdu í kjölfarið með uppsagnir
starfsfólks. Á næstu vikum og
mánuðum mun því bálið í Róm
sem sumir ráðherrar ríkisstjórn-
arinnar hafa talað svo fjálglega
um koma í ljós.
Taprekstur fyrirtækisins á
þessu ári er mjög mikill. Fjár-
magnskostnaður var upp á 59
miljónir króna fyrstu fjóra mán-
uðina. Bókfært tap fyrirtækisins í
fyrra var 14 miljónir og fjárhagss-
taða fyrirtækisins hefur versnað
mjög upp á síðkastið.
í ályktun þingmanna Alþýðu-
bandalagsins segir: „Alþýðu-
bandalagið hefur á undanförnum
mánuðum varað eindregið við
þeirri þróun að stefna ríkisstjórn-
arinnar í peningamálum og at-
vinnumálum stefndi í hættu
atvinnulífi í öllum landshlutum
og hefði í för með sér stórfellda
byggðaröskun, víðtæka kjara-
skerðingu launafólks og hættu á
atvinnuleysi“.
í ályktuninni er lýst yfir
áhyggjum vegna yfirvofandi upp-
sagna starfsfólks í fiskvinnslu,
iðnaðar- og þjónustufyrirtækjum
á landsbyggðinni. Uppsagnirnar
hjá Meitli eru aðeins hluti af
hættuástandi sem nú er að
skapast vegna gjaldþrota sem
stjórnarstefnan hefur skapað í
atvinnulífi landsmanna. _gfs<
Það var í mörgu að snúast fyrir lögregluna á Keldnahálsi í gær þegar
verslunarmannahelgarumferðin út úr Reykjavík var að ná fullum
þunga í gær. Ökumenn voru minntir á að aka á löglegum hraða og
smáfólkið fékk sína lexíu - harðfisk til að maula í stað gosdrykkja og
sælgætisáts sem gjarnan er talið við hæfi á ferðalögum. Mynd: Ari.
Fossvogsdalur
Skipulagið
losað úr
pattstöðu
Stefán Thors
skipulagsstjóri: Nú
verður að skera úr um
gildi samningsins frá
1973. Davíð Oddsson
borgarstjóri: Við erum
sáttir við þessa
niðurstöðu. Máliðfyrir
gerðardóm í haust
Nú eru hjólin loksins farin að
snúast í deilumáli Reykjavík-
urborgar og Kópavogskaupstað-
ar um skipulag Fossvogsdalsins.
Eftir að félagsmálaráðherra stað-
festi aðalskipulag Reykjavíkur,
þrátt fyrir að skipulagsstjórn
ríkisins hefði lagt til að að málinu
yrði frestað um fimm ár á meðan
bæjarfélögin kæmust að sam-
komulagi um skipulag dalsins, er
Ijóst að málið fer fyrir gerðardóm
í haust.
Að sögn Davíðs Oddssonar
borgarstjóra er nú nauðsynlegt
að klára þær viðræður formlega
sem verið hafa í gangi á milli
bæjarfélaganna. „Við erum alveg
sáttir við þessa niðurstöðu ráð-
herra og nú gefst okkur tækifæri
til að skjóta málinu til gerðar-
dóms í haust. í samningunum frá
1973 er kveðið skýrt á um þetta
atriði og hann gildir ennþá.
Gerðardómur sker væntanlega úr
um það hvort okkar túlkun eða
viðsemjenda okkar á þessum
samningi á við rök að styðjast".
Skipulagsstjóri ríkisins, Stefán
Thors, sagði að það sem nú hefði
gerst í málinu drægi frekar úr lík-
unum á því að Fossvogsbraut yrði
að veruleika. „Nú liggur það ljóst
fyrir að skera verður úr um það
hvort samningurinn frá 1973 er
ennþá í gildi. Hann er um skipu-
lag Fossvogsdals og ný landa-
merki sveitarfélaganna. Þessum
samningi verður nú skotið til
gerðardóms og þar með fara mál-
in að skýrast eitthvað þótt langt
sé í land með að málinu sé lokið.
Líklegt er að aðalskipulag Kópa-
vogs verði lagt fyrir skipulags-
stjórn ríkisins og ráðherra til
staðfestingar á næstunni og þá
kemur í Ijós hvernig tekið verður
á því að skipulagið gerir ráð fyrir
að Fossvogsdalurinn verði grænt
útivistarsvæði.“ -gís.
ísulker
Víða í veiðan-
legu magni
Á sælkeramarkaði í Japan og
Evrópu er borgað vel fyrir kyn-
kirtla úr ígulkerjum og hafa farið
fram kannanir á því hvort grund-
völlur sé fyrir nýtingu ígulkerja
hér við land.
í tímaritinu Ægi var í vetur sagt
frá niðurstöðum kannana á
magni og ástandi ígulkerja í ísa-
fjarðardjúpi og var niðurstaðan
sú að þau væri mjög víða að finna
í veiðanlegu magni. Aftur á móti
vantar veiðarfæri til að ná þeim
og þurfti að kafa eftir fengnum.
Fleiri hindranir þarf að leysa
áður en talist getur hagkvæmt að
hefja ígulkerjavinnslu. Engar
vélar eru til að ná kynkirtlunum
úr kerjunum, hreinsa þau og
flokka, og vinnslan því mjög
mannfrek.
Ef selja á kynkirtlana á Japans-
markað, mega ekki líða meira en
30 klukkustundir frá veiðum og
þar til afurðin er komin á markað
í Japan. mj
Varmá í Ölfusi
Mórautt forardýki
Birgir Þórðarson, Hollustuvernd ríkisins: Mikið magn úrgangsefna rennur í ána án eftirlits
eða takmarkana. Engar reglur til hér á landi um leyfilegt magn mengandi efna sem renna íár
Varmá í Ölfusi er líkari mó-
rauðu forardýki en tærri
bergvatnsá. Reglulega rennur
mikið magn efnaúrgangs og
skólps í ána sem ógnar Iffríki ár-
innar. - Meðan svo er um hnút-
ana búið er tæplega hægt að segja
að áin sé mikil staðarprýði, sagði
Birgir Þórðarson hjá Hollustu-
vernd ríkisins í samtali við Þjóð-
viljann.
Birgir sagði að ýmsum úr-
gangsefnum væri veitt algjörlega
eftirlitslaust í ána og ekki væri
gott við að eiga meðan engar
reglur væru til hér á landi sem
takmarka leyfilegt magn meng-
andi úrgangs í ám.
Svo mjög er Varmá menguð að
flest börn sem búa í nágrenni við
ána hætta sér ekki út í að busla í
henni á hlýjum sumardögum
enda eins gott, því slíkt busl er
alls ekki hættulaust. Fullorðið
fólk veiðir þó í ánni bæði lax og
silung, sem er síður en svo
heilnæm fæða eftir ferðalag um
mengaða ána.
Mengun Varmár stafar aðal-
lega frá úrgangi frá ullarþvotta-
stöð Sambandsins sem veitt er
beint út í ána en í ársbyrjun tvö-
faldaðist framleiðslan í þvotta-
stöðinni þegar allur ullarþvottur í
landinu var fluttur til stöðvarinn-
ar.
Frá fiskeldisstöðvum er áætlað
að renni 150-200 tonn af lífrænum
úrgangi í ána, auk þess sem ein-
hver efnamengun stafar af áburð-
argjöf á tún og eiturefnanotkun í
gróðurhúsum í nágrenni við ána.
Mengunin hefur áhrif á allt líf-
ríkið í ánni og umhverfis hana.
Veiði gæti til dæmis verið mun
meiri en hún er og rekja má
beinlínis til mengunar að klak
hefur misfarist og seiði drepist.
Mikinn fiskdauða í ánni í apríl s.l.
má t.d. rekja beint til mengunar.
Úrgangsefni frá ullarþvotta-
stöðinni sem hleypt er óhreinsuð-
um út í ána í stórum skömmtum
2-3 sinnum í viku, valda því að
magn fosfórs og köfnunarefna
eykst stórlega og fer langt yfir
viðmiðunarstuðla sem stuðst er
við á hinum Norðurlöndunum.
Ennfremur sýna mælingar að
ammoníak er í það miklu magni í
ánni að lífríkinu stafar hætta af.
Skólpi frá Hveragerði og ná-
grenni hefur verið veitt árum
saman óhreinsuðu út í ána þar til
á síðasta ári að sett var upp skólp-
hreinsistöð sem hreinsar út föst
efni að nokkrum hluta en hins
vegar hefur ekkert dregið úr
gerla- eða efnamengun.
- Þetta eru ákaflega frumstæð-
ur hreinsunarútbúnaður og
hvergi nærri fullnægjandi. Það er
í sjálfu sér ekki flókið mál að
endurbæta hreinsunarstöðina en
þær framkvæmdir kosta fé sem
Hveragerðisbær hefur illa efni á.
Ég efast ekki um að það er vilji
hjá bæjaryfirvöldum og öðrum
aðilum til að gera úrbætur en
þetta er spurning um fjárhagslegt
bolmagn. Hér er það mikið í húfi,
að það er nauðsynlegt að ríkið
taki þátt í að kosta úrbætur hið
fyrsta, sagði Birgir. -iþ
Laugardagur 30. júlí 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3