Þjóðviljinn - 26.11.1988, Blaðsíða 13

Menntaskólanum liðu líkt og hjá
öðrum unglingum á þeim tíma.
Við reikuðum um í rómantískri
leiðslu í sólarlagsgöngur út í Eyju
eða suður með Tjörn og trúðum
hvor annarri fyrir, ef síðasta
„svermeríið“ hafði sent okkur
augnskot. Og ef hann hafði
brugðist vonum okkar tókum við
innilega þátt í því hvor hjá ann-
arri. Fyrr en varði var komið að
gagnfræðaprófinu. Við lásum
saman undir prófið og þá gerðist
það sem skipti sköpum. Munda
hafði alltaf haft slæma sjón, þoldi
ekki lesturinn og að læknisráði
hætti hún í prófinu og lagði ekki í
frekari skólagöngu. Hun lauk að
vísu prófinu seinna og hafði rétt
til framhaldssetu, en trúði lækn-
inum og lagði ekki í það, þó að
hún næði nógu hárri einkunn.
Alla tíð var þetta mikið sorgar-
efni. Hana dreymdi ófá skipti að
hún væri að taka stúdentspróf.
Hún fór að vinna, fyrst í bakaríi
Jóns Símonarsonar og síðan á
lögfræðiskrifstofu Ólafs Þor-
grímssonar.
Það fyrntist ekki yfir vináttu
okkar þó að við gengjum ekki
sömu braut. Við héldum áfram
að hittast, fara saman út að
skemmta okkur eða í smáferða-
lög. Bráðlega var alvara lífsins
komin til sögunnar. Við stofnuð-
um heimili og eignuðumst fyrstu
böm okkar um svipað leyti. Báð-
ar eignuðumst við sjö börn. Það
var því ýmislegt sem tengdi okk-
ur. Nokkur sumur fórum við
saman í sumarbústað, fyrst með
tvö börn hvor og eitt sumarið vor-
um við með átta börn við fremur
lélegar aðstæður. Aldrei varð
okkur sundurorða út af börnun-
um eða nokkrum hlut, enda hafði
Munda einstakt skap.
Bömin uxu úr grasi en við héld-
um áfram að hittast; glöddumst
saman þegar vel gekk en sóttum
styrk hvor til annarrar þegar á
móti blés. Þá var Munda fremur
veitandinn en ég þiggjandinn.
Við fórum saman í leikhús og á
tónleika og nú síðast í sumar í
ógleymanlega ferð til Sorrento og
Rómar.
Guðmunda Þorgeirsdóttir var
fædd 8. júní 1918. Hún varð því
sjötíu ára í vor og hélt þá vinum
sínum og skyldfólki veglega
veislu. Vinnuþrek hennar var
með afbrigðum gott og hélt hún
áfram vinnu sinni í Alþingi, en
þar hafði hún unnið síðastliðin
tuttugu ár sem aðstoðarbóka-
vörður og húsvörður.
Alltaf var fullt hús af börnum
hennar og barnabörnum á Öldu-
götunni og lét hún sig ekki muna
um að hafa þau öll í mat ef svo bar
undir. Samheldnari fjölskyldu er
vart að finna. Hún hafði yndi af
leiklist og yfirleitt allri list og
sagði mjög vel frá, þó að mér
fyndist hún stundum færa nokk-
uð mikið í stílinn. Viðmót hennar
var lj úft og stutt í brosið. Hún var
mjög persónufróð og fylgdist vel
með mönnum og málefnum og
hafði góða dómgreind á hvort-
tveggja. Hún vildi hvers manns
vandræði leysa, ef hún gat og
sérhlífni eða leti var ekki að finna
í skaphöfn hennar.
Hún giftist manni sínum Gunn-
ari Péturssyni málara vorið 1941,
góðum og grandvörum dreng.
Hann lést árið 1983. Þau eignuð-
ust sjö börn eins og áður segir.
Þau eru: Þórdís, starfsstúlka hjá
O. Johnson og Kaaber; Gunnar
Birgir bifreiðasmiður að Arnar-
stöðum í Flóa, giftur Guðríði
Valgeirsdóttur; Pétur Gunnars-
son rithöfundur, giftur Hrafn-
hildi Ragnarsdóttur; Sigrún
bankastarfsmaður, gift Bjarna
Bjarnasyni; Þorgeir kvikmynda-
gerðarmaður á Stöð 2; Ásdís
bankastarfsmaður, gift Guðlaugi
Hermannssyni; Sigurjón leik-
myndasmiður, giftur Eddu Kjart-
ansdóttur. Barnabörnin eru
fjórtán.
Öll sjáum við á bak mikilhæfri
konu. Engin vandalaus mann-
eskja hefur staðið mér nær.
Gerður Magnúsdóttir
ERLENDAR FRETTIR
Armenar flýja Aserbædsjan
Tveir drepnir íóeirðum íArmeníu
Af fréttum að dæma virðist so-
véskum hersveitum hafa tek-
ist að koma á kyrrð í Sovét-
Aserbædsjan, en nú er vitað að í
Armeníu kom til óeirða í fyrra-
dag. Voru tveir menn þá drepnir í
. illindum milli Armena og Asera í
borgunum Gorís og Kalínín, sinn
af hvorri þjóð. Útgöngubann cr í
gildi í Bakú, höfuðborg Sovét-
Aserbædsjans, og í Kírovabad og
Nakhítsjevan, tveimur öðruin
borgum þarlendis, sem og í Ére-
van, höfuðborg Armeníu, enda
þótt ekki muni hafa komið til
óeirða þar.
Hinsvegar flýja Armenar As-
erbædsjan nú unnvörpunt. Að
sögn talsmanns armensku frétt-
astofunnar Armenpress eru nú
um 1700 armenskir flóttamenn
komnir til Armeníu frá Aserbæd-
sjan og aðstoðuðu sovéskir her-
menn marga þeirra við flóttann.
Talsmaðurinn sagði einnig, að í
Kírovabad, þar sem óeirðirnar í
Aserbædsjan virðast hafa orðið
mestar, hefði aserskur múgur
brennt um 60 íbúðarhús Armena.
Hinsvegar kvað talsmaðurinn
orðróm um að margir Armenar
hefðu verið drepnir þar ekki hafa
við rök að styðjast.
Reuter/-dþ.
Armenar á fjöldafundi í Stepanakert, höfuðborg Fjalla-Karabakh,
krefjast sameiningar héraðsins við Armeníu. Út af því máli risu yfir-
standandi illdeilur Armena og Asera, en í þeim hefur ofbeldið fyrst og
fremst verið af hálfu þeirra síðarnefndu.
Júgóslavía:
Verkfallsréttur í stjómarskrá
Örvað til einkareksturs og dregið úr völdum verkamannaráða
Sambandsdeild júgóslavneska
þingsins hefur samþykkt víð-
tækar breytingar á stjórnarskrá
landsins og er aðaltilgangurinn
með breytingunum að ráða að
einhverju marki bót á efnahags-
vanda Júgóslavíu, sem er ærinn.
Verðbólga er þar nú 236% og
skuldir erlendis nema 21 miljarði
dollara.
Hið slæma efnahagsástand hef-
ur haft í för með sér versnandi
lífskjör, sem hafa átt drjúgan þátt
í að koma af stað iHindum milli
þjóða landsins. Gert er ráð fyrir
að breytingarnar verði markaðs-
öflum til örvunar og greiði götu
erlendra fyrirtækja til fjárfest-
inga í landinu. Réttur til einka-
eignar er rýmkaður og bankar og
fyrirtæki eru viðurkennd sem
óháðar einingar, reknar með
gróða fyrir augum. Síðasttalda
atriðið hefur aldrei verið í
stjórnarskrá landsins frá því í lok
heimsstyrjaldarinnar síðari.
Ennfremur þýða breytingarnar
að dregið verður úr völdum
verkamannaráða, sem hafa ráðið
miklu um stjórn fyrirtækja. Hins-
vegar er verkfallsréttur nú
tryggðurístjórnarskránni. Þáeru
gerðar ráðstafanir til aðskilnaðar
kommúnistaflokks og ríkis,
þannig má formaður flokksins
ekki lengur eiga sæti í forsetaráði
ríkisins. Sambandsþingið fær rétt
til að setja forsetaráðið af.
Reuter/-dþ.
Tyrkland
Verkamenn í vígahug
Hyggjast hnekkja launastefnu stjórnarinnar og leysa verkalýðs-
hreyfinguna úr fjötrum
Það er alkunna að tyrkneskir
herforingjar rifu völdin í
sínar hendur árið 1980 undir því
yfirskini að „styrka stjórn“ þyrfti
til þess að binda endi á pólitíska
hryðjuverkastarfsemi. Eitt af
forgangsverkefnum dátanna var
að hneppa verkalýðsforingja í
varðhald.
Borgaraleg ríkisstjórn Turguts
Ozals lét forkólfana lausa en létti
ekki margvíslegunt hömlum af
starfi stéttafélaga. Tyrkneskir
verkamenn eru orðnir lang-
þreyttir ,á réttleysi sínu og hugsa
sér til hreyfings. Þeir hyggjast
drepa verkalýðsfélögin úr drónta
og einnig leggja til atlögu við og
freista þess að hnekkja launa-
stefnu ríkisstjórnarinnar. Hún er
í stuttu máli sú að kaup hækki
ekki nokkurn skapaðan hlut þrátt
fyrir 86,4 prósent verðbólgu.
15 þúsund verkamenn hafa lagt
niður vinnu og aðrir boða verk-
föll. Sem er afar óheppilegt fyrir
Ozal nú þegar byggðastjórna-
kosningar fara í hönd og hann
reynir allt hvað af tekur að fá
inngöngu í Evrópubandalagið.
Verkalýðsforingjar staðhæfa
að næstum 650 þúsund verka-
menn muni brátt leggja hendur í
skaut og halda kyrru fyrir heima.
Sjái ríkisstjórnin ekki villu síns
vegar og fallist á 260 prósent
kauphækkun.
Orhan Balaban er forseti Al-
þýðusambands Tyrklands. „Það
er af og frá að við séum orðnir
afhuga baráttu fyrir pólitískum
rétti verkamanna og því setjum
við enn á oddinn kröfur um laga-
bætur sem rýmka samtakafrelsi
þeirra. Engu að síður leggjum við
höfuðáherslu á kröfur urn launa-
hækkanir.“
Reuter/-ks.
Vetkföll í Peni
Námumenn hafna efnahagsráðstöfunum stjórnarinnar
Oflugasta samband perúanskra
námumanna hefur hafnað
efnahagsráðstöfunum ríkis-
stjórnarinnar, er ætlað er að
draga úr óðaverðbólgunni þar-
lendis, sem er yfir 1000%. Afráð-
stöfununum má nefna 50% geng-
isfellingu á gjaldmiðli landsins,
inti, og verðhækkanir á mat-
vörum og olíu.
Stjórnin hyggst einnig hækka
lágmarkslaun um 60 af hundraði,
úr um 1350 krónunt á mánuði í
um 2165 kr. Námumannasam-
bandið krefst um 14.800 kr. lág-
markslauna á mánuði og endur-
skoðunar launasamninga á
þriggja mánaða fresti til að mæta
verðbólgunni. Námumenn hafa
verið í verkfalli síðan 17. okt.
með þeim afleiðingum að nám á
kopar, silfri og gulli hefur legið
niðri allan þann tíma. Hefur Perú
vegna þessa misst af erlendum
gjaldeyri upp á um 700 miljónir
dollara. Ökumenn, starfsmenn
dómstóla og verkamenn í vefnað-
ariðnaði og á sykurekrum eru
einnig í verkfalli og krefjast hærri
launa til að mæta verðbólgunni,
sem gengur hart að lífskjörum al-
mennings. í gær bættust banka-
starfsmenn í raðir verkfalls-
manna.
Reuter/-dþ.
Kostaríka og
Níkaragva semja
Stjórnir Kostaríku og Níkara-
gva hafa gert með sér samning um
aukið eftirlit á landamærum ríkj-
anna, í þeim tilgangi að stöðva
árásir kontraskæruliða inn í Ník-
aragva frá kostarísku landi,
flóttamannastraum frá Níkara-
gva til Kostaríku og smygl yfir
landamærin.
Kostaríkustjórn lofar því sér-
staklega að reyna að hafa upp á
og loka leynilegri útvarpsstöð
kontra í Kostaríku. Reuter/-dþ.
Perú
Harðnandi
bardagar
Mannskæðasti bardaginn til
þessa í viðureign Perúhers og
skæruliða maóistahreyfingarinn-
ar Sendero Luminoso (Ljómandi
stígur) var á þriðjudag háður í
frumskógi í Alto Huallaga-héraði
austanvert í landinu.
Fréttir af slagnum hafa aðeins
borist frá stjórnartalsmönnum,
sem gera mikið úr framgöngu
sinna manna, viðurkenna að vísu
að þeir hafi látið 22 menn fallna
en halda því fram að um 100 hafi
fallið af skæruliðum. Átökin milli
stjórnarliðsins og Sendero Lumi-
noso, sem staðið hafa yfir í átta
ár, virðast nú harðna samfara
víðtækum verkföllum í landinu.
Reuter/-dþ.
T
Aukinn kominnflutningur Sovétmanna
Vesturevrópskir kornkaup-
sýslumenn telja, að Sovét-
menn muni á komandi vetri
kaupa meira af korni erlendis frá
en nokkru sinni síðan veturinn
1984-85, er uppskeran í Sovét-
ríkjunum var með versta móti.
Uppskeran í ár er fremur léleg
og giska téðir kaupsýslumenn á
að næsta vetur muni sovéskir
'flytja inn allt að 35 miljónum
smálesta korns. Innflutningur
Sovétmanna á korni til skepnu-
fóðurs hefur undanfarið aukist
mjög miðað við annan korninn-
flutning þeirra, og stendur það í
sambandi við aukna kjötneyslu
þarlendis. Mest af innfluttu korni
sínu kaupa Sovétmenn frá
Bandaríkjunum og þar næst frá
Vestur-Evrópu. Reuter/-dþ.
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13