Þjóðviljinn - 26.11.1988, Blaðsíða 16

—SPURNINGIN"
Hvaö finnst þér um
áfengiskaup forseta
Hæstaréttar?
Jóhann Kristins
Mér Ifst engan veginn á þau.
Það hlýtur að teljast í hæsta máta
óeðlilegt ef hann getur keypt
áfengi til einkanota á þennan
hátt.
Jón Kjartansson
Mér finnst þau mjög vafasöm,
vafalaust á hann eftir að skýra
það fyrir okkur almenning hvers
vegna hann hefur keypt svona
mikið magn.
Guöbjörg Calmoy
Mér finnst þetta ekki gott. Ég
skil ekkert í manninum að gera
þetta.
Sigurður Waage
Þetta sýnir bara sukkið hjá
hinu opinbera, þetta dæmi sýnir
bara lítið brot af því sem við-
gengst.
Eygló Jónasdóttir
Mér finnst þetta mál ömurlegt
og mikil skömm að þessu, mér
finnst að hann ætti að segja af
sér og það strax.
SÍMI 681333
Á KVÖLDIN
eo4040
ÁLAUGARDÖGUM
681663
Bréfbátarigning
Gyrðir: Ég er á móti reitskiptingu í bókmenntum.
Mynd - ÞÓM.
Gyrðir Elíasson: Ég
læði ekki vofum inn í
söguþráðinn til að
vera þjóðlegur
Gyrðir Elíasson leggur sitt af
mörkum á jólamarkaðnum í
ár. Mál og menning hefur gefið út
eftir hann bókina Bréfbátarign-
ingu, fjórar smásögur, sem allar
tengjast á einhvern hátt.
- Ég lít á þessa bók sem skrítna
skáldsögu, segir hann. - Eða sem
skáldsögu með töluverðu af eig-
inleikum ljóðsins. Ég er alveg á
móti þessari reitskiptingu í bók-
menntum og held að það væri
æskilegt að þessi form, ljóðið,
skáldsagan og smásag'an, rynnu
meira saman. Það er oft meira
ljóð í skáldsögum en í ljóðabók-
um, ef út í það er farið.
Finnst þér enginn munur á að
skrifa Ijóð eða skáldsögu?
- Nei, ljóðið er ekki svo óskylt
skáldsögunni. Fyrir mér er form-
ið aukaatriði, ég sé ekki þennan
mun sem alltaf er verið að tala
um. Margir hafa furðulegar hug-
myndir um form. Rétt eins og
skáldsaga sé bara eitt ákveðið
fyrirbæri og bók sé orðin að
skáldsögu þegar hún er komin
upp í ákveðinn blaðsíðufjölda.
Mér finnst of lítið gert að því að
líta á bókmenntir innan frá.
Skoða uppsprettuna. Menn ein-
blína á formið og sést yfir kjarn-
ann. En það er sama hvaða form
er valið, það eru alltaf lífsviðhorf
höfundarins sem seytla inn í verk-
ið, og það eru þau sem skipta
máli þegar upp er staðið. Ég vil
heldur líta á allt sem höfundur
skrifar sem eina heild, sem hann
rís sjálfur upp úr, hvert svo sem
formið er.
Stig af stigi
Þú settist sem sagt ekki niður til
að skrifa fjórar samtengdar smá-
sögur?
- Nei, ég vinn ekki meðvitað á
þann hátt, þótt ég geri ekkert út í
bláinn. En það sem ég geri er
ekki fyrirfram ákveðið í smáat-
riðum. Tengingin kom smám
saman, ég hélt áfram með tvær
persónur sem bregður fyrir í
fyrstu sögunni (Tréfiski), og síð-
an þróaðist þetta stig af stigi, ég
fór að hafa eitthvað í hverri sögu
sem tengdi hana við þá næstu.
Nú eru þetta öðrum þræði
mjög dularfullar sögur. Fullar af
fyrirboðum, táknum og aftur-
göngum. Var þetta ekkert skipu-
Iagt fyrirfram?
- Svona hlutir stökkvar bara
inn í sögurnar hjá mér. Eru sam-
ofnir mínu ímyndunarafli og þess
vegna ekki endilega skipulagðir.
Þetta er ekki neitt bók-
menntatrikk, heldur hluti af
minni hugsun. Svona lagað verð-
ur að vera hluti af lífssýn höfund-
ar til að vera sannfærandi.
Ef dularfull fyrirbrigði eru
hengd utan á sögur. verða þau
eins og skröltandi niðursuðudós-
ir. Ég skrifaði svona vegna þess
að þannig fannst mér ég þurfa að
gera það, ég læði ekki vofum inn í
söguþráðinn til að vera þjóð-
legur.
Nú er Tréfiskur sú sagnanna
þar sem dularfull fyrirbrigði eru
hvað mest áberandi. Var endir-
inn þá bara afleiðing þess sem þú
varst búinn að skrifa, eða varstu
búinn að ákveða hann?
- Tréfiskur er kannski sú saga
sem var mest skipulögð fyrir-
fram, ég vissi hvað ég ætlaði að
láta gerast, og fyrirbrigðin hlað-
ast inn í söguþráðinn vegna þess-
arar vitneskju minnar.
Hvað með vængmanninn?
- Ég vona að mér hafi tekist að
negla hann nógu vel niður í hvers-
dagsleikann svo hann virki líka
raunsær. Verði ekki bara eins og
einhver flugdreki. Hafi mér tek-
ist það held ég að það séu meiri
líkur til að það sitji eitthvað eftir
hjá lesandanum. Það hefur mikið
verið skrifað um alls konar flug-
menn og vængjaða, svo ég tók
þann pól í hæðina að gera hann
allt öðruvísi, bæði mjög venju-
legan og svo óvenjulegan.
Hvað er
raunveruleiki?
- Ég held að þó að mikið af alls
konar fyrirbrigðum komi fyrir í
sögunum séu þær það mikið með
fæturna á jörðinni að þær geti líka
kallast raunsæjar. Ég vil helst
rölta á þessari plankabrú á milli
tveggja heima, þess „raunveru-
lega“ og „óraunverulega“.
Dregur þú skýr mörk þar á
milli?
- Það er auðvitað erfitt að
draga mörkin. Og þegar eitt
höfuð rúmar hvorttveggja hlýtur
þetta að blandast saman. Það má
líka spyrja sig hvað sé raunveru-
leiki. Ég sætti mig ekki við hann
eins gerilsneyddan og orðið raun-
veruleiki virðist yfirleitt fela í sér.
Svo þannig séð eru þessir heimar
aðeins einn raunveruleiki sem
ekki þarf að skipta niður.
Þú sleppir alveg þræðinum
með Friðrik sem allt í einu hefur
eignast vængi. Var ekki freistandi
að skrifa síðustu söguna um það?
- Maðúr verður að gæta sín á
að ofkeyra ekki hlutina, það er
allt of auðvelt. Ég var með ýmsar
hugmyndir að síðustu sögunni,
og get ekki gert mér grein fyrir
því hvers vegna Sumarhús þurfti
endilega að vera sagan sem lok-
aði bókinni. Kannski var það til-
raun til að fá ákveðna fjarlægð á
Friðrik, sýna hann á öðrum stað
eftir langan tíma. Það getur líka
verið að mér hafi fundist þessi
heimur sagnanna orðinn of
þröngur. En endir Sumarhúss
kallast á við lok Tréfisks, og getur
ef til vill skýrt eitthvað fyrir
mönnum. lg