Þjóðviljinn - 13.12.1988, Blaðsíða 11

Nýjar bækur
Islensk spennu-
saga
Dagar hefndarinnar heitir
sjötta skáldsaga Birgittu H. Hall-
dórsdóttur sem Skjaldborg gefur
út.
Birgitta er viðurkennd sem
einn helsti spennubókahöfundur
landsins, segir í kynningu forlags
og þar með fylgir þessi ívitnun:
„Hvað gat ég gert? Hverjum gat
ég treyst? Hver gat komist inn á
skrifstofuna til mín? Það voru að-
eins tvær manneskjur aðrar en
ég, sem áttu greiða leið þangað.
Mér fannst ég vera eins og lamb
Ieitt til slátrunar. Ég gat ekkert
farið, ekkert gert og engum
treyst, ekki nokkurri sál....
Ingibjörg
Sigurðardóttir
Snæbjöig
í
Sólgörðum
Astarsaga
eftir Ingibjörgu
Snæbjörg í Sólgörðum heitir
skáldsaga eftir Ingibjörgu Sig-
urðardóttur sem Bókaforlag
Odds Björnssonar gefur út.
Snæbjörg í Sólgörðum er 28.
bók Ingibjargar Sigurðardóttur
og í þessari nýjustu skáldsögu
sinni leiðir hún lesandann í
spennandi atburðarás, þar sem
skiptast á skin og skúrir í lífi vina
og elskenda.
Bryndísar
og Jóns
Bryndfs.
Lifssaga Bryndisar Schram rituð
af Ólínu Þorvarðardóttur.
Vaka-Helgafell 1988.
Vissulega hefur þessi bók sér-
stöðu í flokki þeirra samtalsbóka
sem til verða á hverri vertíð. í
fyrsta lagi er það sjaldgæft að rétt
fimmtug manneskja sem á vafa-
laust margt ógert og óráðið, ráð-
ist í að láta gera um sig slíka bók. í
öðru lagi er það líklega einsdæmi
að einkamálaþátturinn sé jafn
augljós og gildur og raun ber vitni
í þessari bók: með öðrum orðum
- hve margt er sagt frá ástum
samlyndra en stríðlyndra hjóna,
Bryndísar og Jóns Baldvins.
Hvorugt er sjálfsagt mál og því
kannski ekki nema von að menn
opni bókina með nokkurri tor-
tryggni. Það fer nú samt betur en
á horfðist. Ég leyfi mér að vitna í
reynda bókakonu um þetta mál
og ætla að vera henni sammála.
En hún sagði: „Fyrst verið var að
þessu, þá sluppu þær nokkuð vel
frá þessu stelpurnar“. Það er að
segja Ólína skrásetjari og Bryn-
dís. Með þeim hefur tekist góður
trúnaður til samvinnu.
Þó er ekki að neita því að sjálf
nálægðin spillir fyrir bókinni. Þá
er blátt áfram átt við það, að það
gengur betur að segja frá því sem
lengra er í burtu í tíma - kaflarnir
t.d. um dansferil Bryndísar og
fegurðardrottningarævintýri eru
miklu heillegri og bragðmeiri en
sitt af hverju um leiðsögu-
mennsku, sjónvarpsþáttagerð og
pólitík síðustu ára. Það þarf vissa
fjarlægð á hlutina eða virka út-
sjónarsemi til að úr þeim verði
meira en sem svarar framleng-
ingu á venjulegu blaðaviðtali.
Bryndís Schram: í hverja heima skal halda?
GC
3
*
m
ÁRNI BERGMANN
Höfuðgalli bókarinnar er líkast
til þessi: skrásetjari og sögukona
hafa of lítið hugann við að tengja
persónu bókarinnar við sinn
tíma, umhugsun um hann, við
hræringar í samfélaginu, „losa
um fjötra persónuleikans" eins
og menn hefðu einhverntímann
komist að orði. Tökum það til
dæmis að vitanlega eru íslensk
stjórnmál mikill þáttur í ævi
Bryndísar og hennar ektamanns.
En sá þáttur er mjög rýr í reynd í
bókinni, Bryndís kemst ekki
langt út fyrir það að búa til eins-
konar flokk úr fjöískyldunni og
meta menn og hreyfingar eftir því
hvort þessi eða hinn er á móti
Okkur. Umfjöllunin verður ann-
aðhvort upptalning á vinsam-
legum mönnum og stuðnings-
mönnum eða beiskja í garð söku-
dólga: kommarnir hötúðu Jón
Baldvin, Vilmundur snerist gegn
honum ómaklega - og þar fram
eftir götum.
í upphafi bókar og í lok hennar
er spurt að þessu hér: hver er
þessi kona? Og það er væntan-
lega það sem mestu á að skipta.
Eftir lestur bókarinnar svarar
þessi lesandi hér á þessa leið:
Bryndís Schram er lík mörgum
öðrum íslendingum sem hafa
fengið ýmsa góða hæfileika í
vöggugjöf en lengst af átt í óvissu
um það hvað við þá átti að gera.
Sú staðreynd að hún er kona af
tiltekinni kynslóð gerir vanda
hennar enn stærri. Því verður hún
ansi tvístruð milli starfs og heim-
ilis, sjálfstæðis og eiginkonuhlut-
verks, milli danslistar, leiklistar,
kennslu, blaðamennsku, sjón-
varpsvinnu, stjórnmála og þar
fram eftir götum. Útkoman verð-
ur tilvera sem er nokkuð
flöktkennd en lumar um leið á
nokkru af galdri hins óvænta.
Þessu er vel til skila haldið í bók-
inni.
Bókin minnir á ánnað: hve valt
er að treysta á minnið eitt þegar
svona samtalsbók verður til. Sú
staðreynd, að hægt er að vitna í
gömul bréf lyftir ýmsum köflum
hennar giska vel - því fátt getur
komið í staðinn fyrir þann andblæ
tímans, aldurskeiðsins sem
leynist í slíkum gögnum (hvort
sem menn nú kjósa að vitna til
þeirra orðrétt eða ekki). Til
dæmis skal nefna hlýlegt bréf frá
Ragnari í Smára til ungrar lista-
konu sem birt er í bókinni og svo
bráðskemmtilegt og hrikalegt
skammarbréf frá Jóni Baldvin til
elskunnar sinnar, þegar hún hef-
ur fallið í þá freistni að taka þátt í
fegurðarsamkeppni og vinna
hana. Þar segir m.a.: „ Þú setur á
fegurðina soramark auglýsingar
og ágirndar. Þú leiðir hana fram á
torgum og gatnamótum, leggur
hana á mæli og vog andlegrar lág-
kúru þinnar og siðleysis...“
Svona töluðu ungir menn og
róttækir áður en hin hlandvolga
bylgja takmarkalausrar aðlög-
unarviðleitni þvoði burt pólitísk-
ar ástríður landsins barna.
Árni Bergmann
É
OGÖNNURKONA
Ungar ástir
í sveit
Æskuást og önnur kona nefnist
skáldsaga eftir Jón Gísla Högna-
son, sem Bókaforlag Odds
Björnssonar gefur út.
í þessari bók segir frá æsku og
uppvaxtarárum ungs manns í
sveit á íslandi á öndverðri þessari
öld. Þetta er saga um ást og lífs-
baráttu, þolgæði og drengskap.
Áður hafa eftirtaldar bækur
komið út eftir Jón Gísla: Vinir í
varpa, Ysjur og austræna,
Gengnar leiðir og á sl. hausti kom
út barnabókinn Urðarbúinn.
Skáldsaga eftir
Jóhamar
Smekkleysa hefur sent frá sér
skáldsöguna Byggingin eftir Jó-
hamar. Þetta er a.m.k. fjórða
bók höfundar, uppundir 140
blaðsíður að stærð, innbundin og
prentuð í Prentsmiðju Árna
Valdemarssonar. Byggingin fæst
í öllum helstu bókaverslunum.
Þetta er þriðja bókin sem Smekk-
leysa sendir frá sér á árinu. Ný-
lega kom út Óskiljanleg kúla eftir
Einar Melax og Kristberg Péturs-
son og á liðnu sumri litu dagsins
ljós Kráarljóð níu höfunda.

Blásarakvintett Reykjavíkur kemur fram með liðsauka.
Aðventutónleikar í Kristskirkju
Tónlistarfélag Kristskirkju efnir
til aðventutónleika í kirkjunni í
kvöld, þriðjudagskvöld, kl 20.30.
Þar koma fram félagar úr Blásar-
akvintett Reykjavíkur ásamt
fimm blásurum úr Sinfóníu-
hljómsveitinni. Þessi stóri hópur
nokkurra fremstu blásara 1, nds-
ins mun leika verk eftir Mozart,
Beethoven og Fiala. Eftir Mozart
eru leikin tvö Adagio fyrir þrjú
bassethorn og tvær klarinettur og
aðalverk tónleikanna Serenaðan
stóra og fallega í Es-dúr KV 375.
Eftir Beethoven er leikið
æskuverk létt og lipurt, Sextett
op 71. Fiala er bæheimskt tón-
skáld, samtímamaður Mozarts -
eftir hann er flutt Divertimento,
ljúf og aðgengileg tónsmíð.
Fleira er á döfinni hjá Tónlist-
arfélagi Kristskirkju, m.a. tón-
leikar á nýjársdag: þá mun söng-
hópurinn Hljómeyki og Hörður
Áskelsson organleikari flytja
verk eftir Þorkel Sigurbjörnsson.
12. febrúar verður Manuela Wi-
esler með alíslenska flaututón-
leika í kirkjunni og mun sú dag-
skrá síðar koma út á geisladisk.
Þriðjudagur 13. desember 1988 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11