Þjóðviljinn - 13.12.1988, Blaðsíða 13

Lítið glasnost
í Tíbet
Tveir
voru
drepnir
er kínversk lögregla
skautáfólker
krafðist sjálfstœðis
Að minnsta kosti tveir menn
munu hafa verið drepnir og
margir særðir á iaugardag í
Lhasa, höfuðborg Tíbets, er kín-
versk lögregla skaut á kröfu-
göngu fólks, sem krafðist sjálf-
stæðis fyrir Tíbet. Er svo að
heyra á frásögn sjónarvotts, að
lögreglan hafi hafið skothríðina
án viðvörunar og einnig skotið á
fólk, sem ekki hafðist annað að en
að horfa á gönguna.
26 ára gömul hollensk stúlka,
sem starfar í Tíbet sem túlkur við
lækningastofu, fékk við þetta
tækifæri skot í handlegginn. Hún
sagði í símaviðtali frá Lhasa í gær
að í sjálfri kröfugöngunni hefðu
ekki verið nema um 50 munkar,
og hefði lögreglan ekkert síður
skotið á áhorfendur en þá. í til-
kynningu frá hinni opinberu kín-
versku fréttastofu í gær segir að
kröfugöngumenn hafi hegðað sér
illa og ekki sinnt viðvörunum lög-
reglu, sem hafi þá neyðst til að
grípa til vopna. Einn munkur hafi
látið lífið, en Vesturlandamenn í
Lhasa segja að tveir menn að
minnsta kosti hafi verið drepnir
og margir særðir. Kínverjar
sendu í snarheitum mikinn fjölda
vopnaðs lögregluliðs til Lhasa
fyrir helgina, af því að þeir höfðu
veður af því að Tíbetar myndu
halda upp á 40 ára afmæli
mannréttindayfirlýsingar Sam-
einuðu þjóðanna, sem bar upp á
laugardag, með því að bera fram
kröfur um endurheimt sjálfstæðis
síns, sem Kínverjar sviptu þá
með innrás 1950.
Reuter/-dþ.
___________ERLENDAR FRETTIR_________
Armenía
Hjálp frá tugum landa
Mesta bandaríska hjálpin til Sovétríkjanna síðan íheimsstyrjöldinni síðari
Tugir ríkja hafa sent matvæli,
lyf, fatnað, útbúnað ætlaðan
til nota í neyðartilfellum og
reiðufé til bjargar og hjálpar því
fólki, sem varð fyrir barðinu á
jarðskjálftanum í norðurhluta
Armeníu 7. des. s.I. Talið er að
nú séu síðustu forvöð að ná fleira
fólki lifandi úr rústunum eftir
jarðskjálfann, enda leggja nú
sovéskir og erlendir björgunar-
menn allt kapp á það.
Síðan 9. des. hafa 38 flugvélar
frá 23 ríkjum komið til Armeníu
með hjálpargögn ýmiskonar og
björgunarlið, þar á meðal sex frá
Frakklandi, fjórar frá Bandaríkj-
unum og jafnmargar frá Svíþjóð,
samkvæmt frásögn Tassfrétta-
stofunnar. Samfara stóraukinni
flugumferð yfir landinu af þessari
ástæðu hafa þegar orðið tvö flug-
slys. Á sunnudag fórst sovésk
flugvél með hermenn á leið til
björgunarstarfa á jarðskjálfta-
svæðinu og fórust með henni 78
manns. í gær fórust sjö menn er
júgóslavnesk flutningaflugvél
fórst nærri Érivan, höfuðborg
Armeníu.
Það ríki, sem mest hefur lagt af
mörkum til björgunar- og hjálp-
arstarfsins til þessa er Japan.
Þaðan hefur komið hjálp upp á
yfir 400 miljónir króna, aðallega í
reiðufé. í Bandaríkjunum hafa
ríkisstjórnin, ýmis samtök og ein-
staklingar lagt fram meira til
hjálpar en Bandaríkin hafa
nokkru sinni veitt Sovétríkjunum
frá því í heimsstyrjöldinni síðari,
er stórveldi þessi voru í bandalagi
gegn Hitlers-Þýskalandi. Meðal
annars náðust þrjár miljónir döll-
ara inn í söfnun, sem bandarískar
sjónvarpsstöðvar efndu til um
helgina.
Vestur-Þýskaland hefur lofað
70 stórvirkum tækjum til að færa
burt ruðning. Austurríki hefur
sent 20 smálestir af ýmsum út-
búnaði auk björgunarmanna og
hunda, þjálfaðra í að leita fólks
sem grefst undir skriðum og
snjóflóðum. Kúba sendir lækna
og mikið af blóðplasma og borg-
arstjórinn í Marseille flaug í gær
sjálfur til Armeníu með 50 smá-
lestir birgða, 20 lækna og 60
slökkviliðsmenn. í Marseille,
sem og víðar í Frakklandi, býr
margt manna af armenskum upp-
runa. Þar að auki hafa m.a. Evr-
ópubandalagið, Holland, Níger-
ía, Bretland, írland, ísrael og
Saúdi-Arabía ýmist sent eða
heitið hjálp.
Reuter/-dþ.
Jarðskjálftinn í Armeníu
Raddir
úr rústum
þagna
Hrópin á hjálp úr rústunum
eftir jarðskjáiftann í Norður-
Armeníu eru nú næstum þögnuð
og rotnunarþefur fyllir loftið í
hinum hrundu borgum. Af hálfu
hins opinbera er nú talið, að
40.000-45.000 hafi farist, en tekið
er fram að þar sé aðeins um að
ræða fyrstu bráðabirgðatölur og
halda sumir því fram, að dánar-
talan sé yfir 100.000.
Um hálf miljón manna er
heimilislaus eftir jarðskjálftann.
Yfir 1500 manns hafa náðst lif-
andi úr rústunum, og hefur erlent
björgunarlið með hunda, sér-
þjálfaða til að þefa uppi fólk
undir rústum og ruðningi, komið
við það að góðu gagni. Ur rústum
eins háhýsis hafa 23 menn náðst
lifandi á fimm sólarhringum, en í
byggingunni voru alls um 280
manns er hún hrundi. Vonir um
að margir fleiri finnist lifandi í
rústunum eftir jarðskjálftann
fara nú dvínandi.
Einn starfsmanna Sameinuðu
þjóðanna á svæðinu segir að
mikið vanti á að björgunarstarfið
Armenskar konur við hrunin heimili sín - vonir dvína um að margir fleiri
náist lifandi úr rústunum.
hafi verið nógu vel skipulagt, en
bætir því við að varla sé við öðru
að búast eftir svo hrikalegar nátt-
úruhamfarir, sem tættu í sundur
allt almannavarnakerfi.
Reuter/-dþ.
S
Amnesty um Iran
Lundúnir
Fjöldaaftökur hafnar á ný
Fleiri líflátnir nú en nokkru sinni frá í byrjun áratugarins
Khomeini - „rennur blóð eftir
slóð...“
Hin kunnu baráttusamtök fyrir
mannréttindum. Amnesty
International, halda því fram að
aftökum á pólitískum andófs-
mönnum hafi undanfarið hrað-
fjölgað í íran. Telja samtökin, að
síðari hluta þessa árs hafl þar-
lendir valdhafar látið af lífi taka
fleiri menn en nokkru sinni á jafn-
skömmum tíma frá því á fyrstu
árum áratugarins.
Amnesty segjast hafa óhrekj-
anlegar sannanir fyrir lífláti
fjölda manna, bæði frá aðstand-
endum hinna líflátnu og írön-
skum yfirvöldum sjálfum. Hafa
samtökin heimildir fyrir því að
yfir 300 íranir hafi verið líflátnir
af pólitískum ástæðum frá því í
júlí s.l., en telja hugsanlegt að
tala líflátinna þarlendis á þessum
tíma skipti þúsundum. Ennfrem-
ur bendi ekkert til þess ennþá að
aftökuhryðju þessari sé að linna.
Að sögn Amnesty höfðu marg-
ir þeirra, sem undanfarið hafa
verið líflátnir í íran, verið fang-
elsaðir án réttarhalda, en aðrir
höfðu verið dæmdir til langrar
fangelsisvistar eftir hæpin réttar-
höld. Þeirra á meðal hafi verið
vinstrisinnar ýmsir, kúrdneskir
sjálfstæðissinnar, skólanemar
sem setið hafi í fangelsi frá 1981
og 1982, læknar, félagsfræðingar
og múllar grunaðir um stuðning
við ajatolla einn að nafni Hussein
Ali Montazeri, sem talinn hefur
verið koma til greina sem eftir-
maður Khomeinis höfuðklerks.
Valdabarátta meðal íranskra
ráðamanna virðist sem sé vera
hér með í spilinu.
Reuter/-dþ.
Skoskir fiskimenn
Óánægðir með kvóta
Skoskir fískimenn eru gramir
út af mikilli minnkun veiði-
kvóta fyrir næsta ár, sem Evrópu-
bandalagið hefur ákveðið. Telur
Samband skoskra fiskimanna að
þeir muni á næsta ári sæta tekjur-
ýrnun um 3360 miljónir króna af
þessum sökum.
Evrópubandalagið skar ýsu-
veiðikvóta Skota niður um 65 af
hundraði og makrílkvótann um
13 af hundraði. Fiskifræðingar
telja þessa kvótaskerðingu
nauðsynlega vegna undangeng-
innar ofveiði, sem þeir segja hafa
komið svo illa niður á sumum
fiskistofnum að þeir séu nú minni
en nokkru sinni fyrr í um 20 ár.
Hinsvegar kemur kvótaskerðing-
in Skotum einkar illa, sökum þess
að hjá þeim eru fiskveiðar mikil-
væg atvinnugrein. Atvinnuleysi
er meira í Skotlandi en annars-
staðar í Bretlandi, og hafa bág-
indi landsmanna í atvinnu- og
efnahagsmálum orðið til þess að
Skoski þjóðarflokkurinn, sem
vill Skotland sjálfstætt, hefur
undanfarið mjög eflst að fylgi.
Flokkurinn sakar nú bresku
stjórnina um að hafa fórnað hags-
munum skoskra fiskimanna á alt-
ari samlyndis innan
Evrópubandalagsins.
Reuter/-dþ.
Þriðjudagur 13. desember 1988 ÞJÓOVILJINN - SÍÐA 13
42fómst
í jám-
brautarslysi
í London
Að minnsta kosti 42 menn fór-
ust og um 150 slösuðust er þrjár
járnbrautarlestir lentu í árekstri
við Clapham-brautamótin í
Lundúnum í gærmorgun.
Brautamót þessi eru þau fjölförn-
ustu í öllu landinu og slysið átti
sér stað á einhverjum mesta
umferðartíma sólarhringsins, er
fjöldi fólks var á leið í vinnu.
Þetta er eitt versta járnbrautarsl-
ysið í Bretlandi síðustu áratugi.
Slysið varð er lest frá Poole í
Suðvestur-Englandi ók á fullri
ferð aftan á lest, sem stóð kyrr á
teinunum. Voru báðar lestirnar
troðfullar af fólki. Við árekstur-
inn krömdust saman tveir öftustu
vagnar lestarinnar, sem keyrt var
á, en aðrir vagnar í henni köstuð-
ust yfir á annað spor, þar sem tóm
lest á leið út úr Lundúnum ók á
þá. Ekki er talið útilokað að bilun
í merkjakerfi eða mistök lestar-
stjóra hafi valdið slysinu.
Reuter/-dþ.