Þjóðviljinn - 29.12.1988, Blaðsíða 6

pJÓÐVILJINNA^a/^n sósía/isma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Alþýðublaðið,
Stefán
KLIPPT OG SKQRIÐ
Valgeirsson og
AA-samtökin
Alþýðublaðiö og Tíminn hafa þá sérstöðu meðal
helstu fjölmiðla íslenskra að vera beinlínis og milliliða-
laust málgögn stjórnmálaflokka. Aðrir fjölmiðlar reyna
annaðhvort að vera alls óháðir eða hafa lýst yfir sjálf-
stæði sínu þráttfyrir viðurkennd tengsl eða skyldleika
við flokka og hreyfingar.
Ritstjóri Alþýðublaðsins situr reglulega þingflokks-
fundi Alþýðuflokksins og greiðir þar atkvæði um af-
stöðu flokksins í landsmálunum einsog kjörnir þing-
menn.
Þeim mun undarlegra er að sjá í ritstjórnargrein Al-
þýðublaðins hugleiðingar um það að ef tryggður yrði
stuðningur einhverra Borgaraflokksmanna við ríkis-
stjórnina gæti hún sem hægast kastað Stefáni Valg-
eirssyni fyrir borð.
Þessar hugleiðingar lýsa svo megnu skilningsleysi á
grundvallarreglum í samstarfi að menn setur hljóða.
Hugurinn reikar óneitanlega til Glæsivallabragsins á
síðustu ríkisstjórn.
Ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar sem nú situr
er mynduð af fernum stjórnmálasamtökum, - Alþýðu-
bandalagi, Alþýðuflokki, Framsóknarflokki og Sam-
tökum um jafnrétti óg félagshyggju. Stuðningur frá fullt-
rúum þessara flokka tryggir ráðuneyti Steingríms til-
skilinn þingstyrktil að verjast vantrausti og koma ígegn
fjárlögum.
Þessir fjórir stjórnmálaflokkar hafa allir sett sitt mark
á stjórnarstefnuna, og Samtök þau sem Stefán er full-
trúi fyrir hafa hingaðtil í engu brugðist samstarfsaðilum
sínum við landstjómina.
Eitt af því sem forystumenn núverándi ríkisstjórnar
sögðu í upphafi samstarfs var að innan hennar mundu
menn reyna að vinna saman af fullum heilindum. Rit-
stjómargrein Alþýðublaðsins lýsir ekki slíkum hei-
lindum í garð Samtaka um jafnrétti og félagshyggju. Sé
þar á ferð afstaða Alþýðuflokksforystunnar hljóta aðrir
samstarfsmenn krata en þeir Stefán að fara að hugsa
sinn gang.
Hitt er auðvitað hugsanleg skýring að Alþýðublaðið
sé ekki búið að ná sér eftir heilt erfitt ár í sókn og vörn
fyrir ríkisstjóm Þorsteins Pálssonar. Ef til vill hafa um-
skiptin verið of harkaleg fyrir ritstjóra Alþýðublaðsins
og aðra. áhrifamenn á þingflokksfundunum. Mætti
framkvæmdastjórn Alþýðuflokksins kannski athuga
hvort ekki er unnt að koma upp einhverskonar stofnun
þarsem gamlir viðreisnardraumar og úrelt íhaldsvinnu-
brögð yrðu sápuþvegin af krötum með strangri með-
ferð.
Slík meðferð gæti hafist með afvötnunarsniði, þar-
sem óhollir vessar yrðu hreinsaðir út með gömlum
þingræðum og sjónvarpsviðtölum við Þorstein Páls-
son. Meginhluta meðferðarinnar mætti síðan verja til
að rifja upp helstu grundvallaratriði jafnaðarstefnunn-
ar. Að lokum tæki svo við námskeið um kurteisi í sam-
starfi manna. Það væri svo við hæfi að útskriftar-
ræðuna héldi einmitt félagshyggju- og jaf nréttismaður-
inn Stefán Valgeirsson.
Eftir slíka meðferð mætti síðan fara að athuga um
einhverskonar AA-fundi.
-m
Hvergi hvika
Sjónvarpsstjórinn á Stöð 2,
Jón óttar Ragnarsson er ófeim-
inn við að viðra skoðanir sínar og
hcldur þeim frammi á fjölmörg-
um vfgstöðvum. Ekki sfst hefur
nýja sjónvarpsstöðin komið hon-
um vel að notum, hvort heldur
hann flytur boðskap sinn í töluðu
eða rituðu máli, í skjóli rabb-
þátta, skemmtiþátta, umræðu-
þátta, kynningarþátta, háalvar-
legra þátta og ekki alvarlegra
þátta og einhverra fleiri þátta
sem engin leið er að skilgreina.
Eitt er víst að ekki skortir sjón-
varpsstjórann tækifæri til að
koma boðskap sfnum á framfæri í
sjónvarpsstöðínni sinni og til við-
bótar sér hann um leiðaraskrif í
sjónvarpsvísi stöðvarinnar sem
dreift er í 40 þús. eintökum til
áskrifenda stöðvarinnar.
í nýútkomnum sjónvarpsvísi
fer Jón Óttar mikinn í áramóta-
uppgjöri undir fyrirsögninni,
„Hvergi hvika", þar sem hann
segist ekki beina spjótum sínum
„gegn ákveðnum flokki eða til-
teknum stjórnmálaöflum. Þeim
er beint til okkar allra og allra
flokka. Staðreyndin er sú að allt
bendir til að Islendingum sé að
mistakast að stjórna eigin málum
og muni mistakast það' þar til þeir
koma sér saman um endurbætur
á núverandi stjórnkerfi," segir
sjónvarpsstjórínn.
Sem aðrir gera
ekki betur
„Aðalorsök kreppunnar er sú
að stjórnkerfið er orðið svo veikt
eftir áratuga vanrækslu að engin
ríkisstjórn ræður lengur við
vandamál sem meðal annarra
þjóða mundu teljast fremur smá-
vægileg", segir Jón Óttar og
lausnarorðið er fækkun
stjórnmálaflokka landsins í tvo til
þrjá og samdráttur í ríkisrekstrin-
um.
„Það er einfaldlega búhyggindi
að draga saman seglin í ríkisgeir-
anum þegar atvinnufyrirtæki í
höndum einstaklinga, samvinnu-
félaga og annarra óopinberra að-
ilja dafna dag frá degi. (sic!) Með
þessu er ekki gert lítið úr ríkis-
fyrirtækjum. Þvert á móti er
þetta viðurkenning á því að hið
opinbera eigi aðeins að gera það
allra mikilvægasta sem aðrir geta
ekki gert betur."
Þessi ræða sjónvarpsstjórans
hljómar dálítið undarlega svo
ekki sé meira sagt. Það er engu
líkara en hann fylgist hvorki með
daglegum fréttum á sinni eigin
sjónvarpsstöð eða öðrum fjöl-
miðlum, sem eru uppfullir dags
daglega af gjaldþrotafréttum úr
einka- og samvinnugeiranum.
Það eru undarleg öfugmæli að
halda því fram að einkageirinn
-dafni frá degi til dags-, á sama
tíma og meira að segja einkafyrir-
tæki Jóns Óttars og félaga, boðar
uppstokkun og samdrátt upp á
tugj prósenta vegna erfiðrar
Iausafjársstöðu og annarra
efnhags- og peningalegra hrell-
inga sem hrjáir ekki síst þjón-
ustugreinar kapítalismans eftir
að rekstrargrundvelli hefur verið
kippt undan undirstöðuatvinnu-
greinum þjóðarinnar, kannski
ekki síst fýrir tilstilli gegndar-
lausrar eyðslu og hömlulausrar
fjárfestingar í þjónustu og versl-
un á liðnum árum. Líti hver sjálf-
um sér nær.
SPJALL
Jón Óttar Ragnarsson, sjónvarpsstjóri
HVERGI HVIKA
Paö blœs ckki byriega fyrir ein-
búanum f Atlantshafi, þjóðinni
scm við etgum þó alh undir að nái
sér á strik og heppnist að hrista' af
sér slenið.
Þvcrt á moti hrannast óveður-
slcýin upp og eftir þvf sem flokkum
fjölgar og stjómleysi magnast geng-
ur erfiðlegar að leysa jafnvei fjár-
lagagerð og önnur minni háttar
verkefní.
l'ch sem lesa þessar Imur skulu
ekki halda að með þessu sé spjót-
um beint gegn ákveðnum ftokki
cða tilteknum stjórnmálaöflum.
i'cirn er beint til Okkar allra og
allra flokka.
Staðrcyndin er sú að allt bendir
til að fslendingum sé að mistakast
að stjóma eigin málum og muni
mistakast það þar til þeir koma scr
saman um víðtækar cndurbætur á
núverandi stjórnkcrfi.
Til bráðabirgða
Til bráðabrigða gildir auðvitað
mcstu að sú stjóm sem situr reyni
að halda fyrirtækinu á floti, sinni
þcim frumskyldum sem henni ber
og reyni að vera við öllum áfbllum
búin.
Hun þarf jafnframt að gera sér
Ijóst að vandinn er auðvitað ekki
fyrst og fremst kreppa f efnahags-
málum, hún væri viðráðanleg ef
hér væri við lýði stjórn sem hefði
haldbæran mcirihluta.
Aðalorsök kreppunnar er sú að
stjórnkerfið er orðið svo vcikt eftir
áratuga vanrækslu að cngin ríkís-
stjóm ræður lcngur við vandamál
scm meða! annarra þjóða mundu
leljast fremur smávsgileg.
Til lengri tfma
Jafnframt þurfa þessir flokkar,
allir aðrir flokkar og þjóðin öll, að
hefja umræður um úrbætur sem
duga til að við komumst einhvem
tfma upp úr þessu fari sem allt cr
sokkið f.
Forsendan er að hér verði ekki
Gciri en 3 öflugir flokkar og helst
aðeins tveir. Þessír flokkar geta þá
skipst um að stjórna landinu og
hafa þá lfka til þess starfhæfan
mcirihluta.
Einungis þegar þessu markmiði
er náð verður hægt að ráðast að
rótum annarra vandamála sem eru
afleiðingar af þeirri óráðsfu sem
ríkt hefur í stjómkerfinu allt frá ár-
inu 1918.
Efst á lista er auðvitað útþensla
rfkisins. Það er löngu orðið aug-
Ijóst að þar verður að draga saman
seglin um 20 til 30 % mcð sölu
óþarfra ríkisfyrirtækja og með því
að trimma reksturinn.
Skynsemisstefna
Sú var tíð að aðgerðir af þcssu
tagí vöklu meiri úlfúð en einingu.
Áður en nokkuð var hægt að gera
þurftu menn að vita hvort aðgerð-
imar ættu að kallast frjálshyggja,
félagshyggja eða annað f þeim dúr.
íslenskir stjórnmálamenn hljóta
að vcra farnir að átta sig á þvf að
þetta er það sem starfssystkin
- þeirra em að framkvæma um allan
heim. hvort scm þau em íhaldskur-
far eða sameignarsinnar.
Það eru einfaldlega búhyggindi
að draga saman scglin i rfkisgeiran-
um þegar atvinnufyrirtæki í hönd-
um einstaklinga, samvinnufélaga
og annarra óopinberra aðilja dafna
dag l'rá degi.
Með þessu er ekki gert lftið úr
rfkisfyrirtækjum. Þvert á móti cr
þetta viðurkcnning á því að hið op-
inbera eigi aðeins að gera það allra
mikilvægasta scm aðrir geta ckki
gert betur.
Nútfmaþjóðfélag
Þessar aðgerðir em þó ekki ann-
að en upphafið. Þá cr ótalið allt
það sem eftir er að gcra til þess að
breyta þjóðfélaginu úr steinmnnu
skrifræði yfir í fjölbreytt og frjáls-
lynt nútímasamfelag.
Við þurfum t.d. miklu bctri lög-
gjöf um rekstur fyrirtækja. Við
þurfum að verðlauna fyrirtæki
dyggilega sem á eigin spýtur ná ár-
angri ( útflutningi eða ná að efla
verulega íslenska menningu.
Við þurfum að auðvelda íslcnd-
ingum aðgang ~ ekki aö þessu
endalausa erlenda lánsfjármagni -
heldur hlutafó erlendis frá til þess
að bæta ciginfjárstöðu sinna eigin
fyrirtækja.
Og að sjálfsögðu eigum við að
koma á laggirnar þrautskipulögðu
Vandinn leystur!
En lausnirnar eru fleiri í
leiðara sjónvarpsstjórans. „Þess-
ar aðgerðir eru þó ekki annað en
upphafið. Þá er ótalið allt það
sem eftir er að gera til að breyta
þjóðfélaginu úr steinrunnu skrif-
ræði yfir í fjölbreytt og frjálslynt
nútímasamfélag. Við þurfum til
dæmis miklu betri löggjöf um
rekstur fyrirtækja. Við þurfum
að verðlauna fyrirtæki dyggilega
sem á eigin spýtur ná árangri í
útflutningi eða ná að efla veru-
lega íslenska menningu. Við
þurfum að auðvelda íslendingum
aðgang - ekki að þessu endalausa
erlenda lánsfjármagni - heldur
hlutafé erlendis frá til þess að
bæta eiginfjárstöðu sinna eigin
fyrirtækja."
Þarna hefur dr. Jón sjálfsagt
fundið lausnina á sinni eigin
kreppu, en erfitt er að sjá sam-
hengið í eflingu íslenskrar menn-
ingar og erlendu hlutafé. í það
minnsta telur klippari að flestum
sjónvarpsáhorfendum
samkeppnisstöðvar Jóns Óttars,
þyki lítið koma til þeirrar „ís-
lensku" menningu sem kynnt er í
þeirri þýsku hasarmynd um þá
bræður Nonna og Manna sem
sýnd er nú yfir jólahátíðina.
Orrustan um
ísland
En þetta var útúrdúr því dr.
Jón hefur enn ekki ausið að fullu
úr lausnarbrunnum sínum. „Orr-
ustan um ísland er að hefjast og
víglínan verður milli innlendra og
erlendra sjónvarps- og gervi-
hnattastöðva og sá vígvöllur
verður blóðvöllur á komandi
árum. Þeir einfeldningar sem
halda að íslendingar muni
nokkru sinni leyfa hér ótextuðum
gervihnattasendingum á erlendu
efni að flæða yfir þjóðina ættu að
lesa íslandssöguna sína betur.
Þvert á móti munum við efla sam-
vinnu útvarps- og sjónvarps-
stöðva í samvinnu við ríki og at-
vinnulíf í því skyni að koma á fót
öflugum sjónvarps- og kvik-
myndaútflutningsiðnaði. Lykill-
inn að þessu er að ríkið felli niður
söluskatt á auglýsingum í sjón-
varpi og hljóðvarpi -(þá fyrst sitja
þessi fyrirtæki við sama borð og
Mogginn og DV) -til að efla inn-
lenda dagskrárgerð."
Hér fer Jón mikinn enda um líf
og dauða fyrirtækisins að tefla.
Þá dugir ekki annað ráð, en gott
samstarf við „ríkið", (sem áður
átti auðvitað ekki að vera að
skipta sér af því sem aðrir geta og
gera betur), og fella niður auglýs-
ingaskattinn, allt til viðreisnar ís-
lenskri menningu og þar er til
mikils að vinna eins og dr. Jón
segir réttilega undir lok þessarar
athyglisverðu greinar sinnar:
„Þeir sem halda að íslendingar
verði einhvern tíma stjarna í
bandaríska fánanum eða
útkjálkahérað í sameinaðri Evr-
ópu ættu einnig að lesa íslands-
söguna sína betur. íslendingar
eru og verða vfkingar og kon-
ungsskáld sem börðust í 650 ár
fyrir endurheimt sjálfstæðisins.
Sú lexía mun duga okkur öllum í
nokkrar aldir, ef ekki um ók-
omna tíð."
-ig-
Þjóðviljinn
Síðumúla 6-108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjorar: Árni Bergmann, Möröur Árnason.
Fréttaatjóri: Lúðvik Geirsson.
Bla&amenn: Dagur Þorleifsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
HeimirMárPétursson, HjörleifurSveinbjörnsson.Kristófer
Svavarsson, Magnús H. Gislason, Lilia Gunnarsdðttir, Ólafur
Gíslason, Páll Hannesson, Sigurður A. Friðþjófsson (Umsjónarm. Nýs
Helgarb.), Sævar Guðbjörnsson, Þorfinnur Omarsson (íþr.).
Handrfta- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Fmnsdottir.
LJósmyndarar: Jim Smart, Þorfinnur Ómarsson.
Útlitsteiknarar: Kristján Kristjánsson, Kristbergur Ó. Pétursson
Framkvœmdastjórl: Hallur PállJónsson.
Skrifstofustjórl: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrlfstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Olga Clausen.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdðttir, Sigurrós Kristinsdóttir.
Sfmavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, ÞorgerðurSigurðardóttir.
Bll8t|órl: Jóna Sigurdórsdóttir.
Húsmóoir:AnnaBenediktsdóttir ¦
Útbrelðslu- og afgrel&slustjóri: Björn Ingi Rafnsson.
AfgrelSsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdðttir.
Innholmtumaóur: Katrín Bárðardóttir.
Útkeyrsia, afgrelðsla, rltstjórn:
Sfðumúfa 6, Reykjavrk, sfmar: 681333 & 681663.
Auglýsingar: Slðumúla 6, simar 681331 og 681310.
Unibrot og setnlng: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Ver&flausasölu:70kr.
Nýtthelgarbla&:100kr.
Áskriftarverð á mánu&l: 800 kr.
6 SÍÐA - PJÓÐVIUINN Fimmtudagur 29. desember 1988