Þjóðviljinn - 15.02.1989, Blaðsíða 5

VIÐHORF
Skyldu stjórnmálamenn gera
sér grein fyrir því, hvaða áhrif orð
þeirra hafa á hinn almenna borg-
ara?
Ætli þeir sjái fyrir, hvaða
sprengjum þeir varpa stundum á
heimilin, um skjái og útvarps-
bylgjur?
Eg efast um það.
Ég er a.m.k. viss um, að hvorki
borgarstjóri, fulltrúi sjálfstæðis-
manna í dagvistunarmálum eða
yfirmaður félagsmála Reykjavík-
urborgar hafa íhugað nándar
nærri nógu vel, hvaða orð þau
hafa látið falla um dagvistunar-
mál í ýmsum útvarps- og sjón-
varpsþáttum undanfarin misseri.
Fyrir u.þ.b. hálfu ári horfði og
hlustaði ég á Önnu K. Jónsdóttur
segja okkur, að vandinn í dagvist-
un væri allt að því leystur.
Reykjavíkurborg væri sneisafull
af velbúnum dagvistarheimilum
og leikskólum, þar sem allt mor-
aði af menntuðum fóstrum, og
þess utan væru prúðar og yndis-
legar dagmæður eins og mý á
mykjuskán um alla borg, fýrir
þau örfáu börn sem einhverra
(?!) hluta vegna væru á biðlista.
Nokkrum vikum síðar var
myndavél beint að borgarstjóra,
Davíð Oddssyni og hann horfði
hreinskilnislegum augum sínum
beint í hjartastað foreldra og
tjáði okkur, að konur ynnu bara
hálfan daginn og þar með væri
hverfandi þörf á dagvistarheimil-
um; leikskólar og aðrar hálfs-
dagsvistanir væru meira áherslu-
atriði.
Og nú síðast á föstudagskvöld
3. febrúar taldi Árni Sigfússon
upp allt það sem Sjálfstæðis-
flokkurinn væri búinn að gera
fyrir foreldra og ennfremur hvað
hann ætlaði að gera allt miklu
betur en Vinstri-borgarstjórnin
gamla hafði gert. Svo kallaði
hann málaflokkinn, sem hann er
skipaður yfir „Smámál.“
Mikið væri nú gaman að lifa ef
allt þetta fólk hefði verið að segja
satt.
Ekki einasta væri þá ekki um
það að ræða, að foreldrar og þá
einkum konur, væru þeir nútíma-
smámál smáfólksins
Hanna Lára Gunnarsdóttir skrifar
þrælar sem þeir eru og. börnin
væru þá örugg hjá hæfu og góðu
fólki - heldur ekki síður hitt, að
mikið væri nú gaman að eiga
sannsöglan borgarstjóra og borg-
arfulltrúa.
Dauð og ómerk orð
Tilefni þessara skrifa minna nú
eru auk annars grein eftir
Kristínu Á. Ólafsdóttur í nýjasta
tölublaði Þjóðlífs.
Þar gerir hún ítarlega grein
fyrir stöðu dagvistarmála og þar
er ekki allt jafn fallegt. Fyrr-
greind orð sjálfstæðismanna í
'borgarstjórn eru þar með dauð
og ómerk.
starfi, þá er einfaldlega ekki nóg
að gert í dagvistarmálum Reykja-
vikurborgar.
En stöldrum nú aðeins við.
Þetta er að sjálfsögðu aðeins
mat mitt og hugsanlega þeirra,
sem eru eða hafa verið í vanda
staddir með gæslu fyrir börn sín.
Stóra spurningin er auðvitað:
tölum við sama tungumál og þeir,
sem með völdin fara hér í
Reykjavík? Höfum við sama
verðmætamat að leiðarljósi, eða
er hugsanlegt, að ekki séu allir
sammála um það hvað gefi lífinu
gildi og hvaða forgang málin eigi
að hafa?
Satt að segja veit ég ekki hvað
mér þætti verst; að vanræksla nú-
unum, eigi að vera launað sam-
kvæmt ábyrgð og álagi, en ekki
10 - 15 launaflokkum neðar en
störf við dauða og forgengilega
hluti (með allri virðingu fyrir slík-
um).
Áð ég tali nú ekki um þau
mannréttindi, að foreldrum sé
gert kleift að vinna sín störf án
þess að hafa nagandi áhyggjur af
velferð barna sinna dag hvern.
Fallegir frasar -
en ósannir
Nú þykist ég heyra andmælin,
sem koma frá stuðningsmönnum
borgarmeirihlutans.
Það eru frasar á borð við það,
„Satt að segja veit ég ekki hvað mérþætti
verst; að vanræksla núverandi borgarstjórnar
við yngstu borgarana stafaði afkœruleysi,
brengluðu verðmætamati eðaþví að borgar-
stjórn veit ekki betur. “
Vissulega eru til falleg dag-
heimili í Reykjavík og þeim hefur
fjölgað - en svo hefur og íbúum
hennar, ungum sem öldnum.
Vissulega eru til alveg sérstak-
lega hæfar og yndislegar mann-
eskjur, sem vinna við það á stofn-
unum að gæta, uppfræða og
þroska börnin okkar, meðan við
foreldrarnir vinnum fyrir daglegu
brauði.
Vissulega er til sérlega elsku-
legt fólk sem tekur að sér að gæta
barna í heimahúsum.
En þetta er bara ekki nóg.
Meðan nokkurt barn býr við
það óöryggi að vita ekki frá degi
til dags hver á að gæta þess, með-
an nokkurt foreldri hefur sam-
viskukvalir vegna vanlíðanar
barns síns og meðan fóstrur eru
illa haldnar í launum og fjár-
magni til uppbyggingar í sínu
verandi borgarstjórnar við
yngstu borgarana stafaði af kæru-
leysi, brengluðu verðmætamati
eða því að borgarstjórn veit ekki
betur.
Ef til vill er það ímyndun mín,
að vaxtarbroddur eins samfélags
liggi í börnunum og þeim mun
betur sem búið sé að þeim öllum -
þeim mun lífvænlegra sé í því
sama samfélagi og framtíðarsýn-
in bjartari.
Sömuleiðis er það kannski
ímyndun mín, að ef börn eru van-
rækt, þá sé harla lítið fengið með
því að byggja hallir og skrauthýsi,
því þau sem landið erfi muni alls
ekki hafa vit á að meta það.
Þá er það auðvitað hjárænuleg
rómantík, að ímynda sér að erfitt
starf þeirra fórnfúsu og dugmiklu
sem gera sitt til að börnunum
okkar líði betur á dagvistarstofn-
að foreldrar eigi að vera heima
hjá ungum börnum sínum. - Þar
er einfalt úr að greiða: við höfum
fæst okkar efni á því.
Þá eigum við bara að vinna
háifan daginn - sama svar.
Þá stinga borgarstjórnarmenn
upp á því að borga okkur fyrir að
vera heima. - Hljómar ekki illa í
byrjun, en þá ber að athuga
þrennt: 1) Hvað með þá, sem
vilja vinna við sitt fag, sem þeir
með ærnum tilkostnaði og fyrir-
höfn hafa lært til og vilja vinna
við? 2) Hvað með velferð barn-
anna? Er henni betur borgið með
því að barnið sé eitt heima með
foreldri eða eru dagvistarstofn-
anir ekki líka menntasetur, sem
búa börnin undir að lifa í samfé-
lagi við aðra? Við skulum minn-
ast þess að stórfjölskyldurnar
gömlu, þar sem systkinahópurinn
var stór og jafnvel leiðbeinandi
amma og afi voru á heimilinu eru
liðin tíð. 3) Hafi borgaryfirvöld
efni á að greiða heimavinnandi
foreldrum laun, fyrir að gæta
barna sinna sjálf, hljóta þau að
hafa efni á að leyfa fólki að velja,
því auðvitað væri æskilegt að
minnka vinnuálag foreldra þann-
ig að meiri tíma væri varið saman
í fjölskyldunni, án þess að skerða
til skaða lífsafkomu og þann fé-
lagsskap sem bæði böm og full-
orðnir þurfa á að halda til and-
legrar upplyftingar og þroska.
Ég hef nú rétt tæpt á nokkrum
þáttum er varða dagvistun for-
skólabarna. Þá er enn eftir
vandamál þeirra barna sem byrj-
uð eru í skóla en eru þar ekki
nema hluta úr degi og ganga sjálf-
ala þess á milli.
Ég veit, að ég er ekki ein um
það, að vera órótt í sinni vegna
bams, sem þarf að sjá um sig
sjálft frá því snemma á morgnana
þar til síðdegis hvern virkan dag.
Krafan hlýtur að vera sú, að börn
geti verið í skólanum sem svarar
heilum vinnudegi og lokið þar við
sitt dagsverk, fengið að borða og
sé þar hólpið með sínum félögum
og áhugamálum.
Væri öllum þessum kröfum
foreldra vel sinnt, er það fjall-
grimm vissa mín að slíkt skilaði
sér í betri og sannari velmegun
hér á íslandi, í áhyggjulausara lífi
foreldra og barna, sem aftur lað-
aði fram bestu mannlegu kosti
allra.
Slíkt er aldrei of dýru verði
keypt og er meira virði en allar
hallir og stórvirki samanlagt.
Þetta er spurning um samtaka-
mátt foreldra - að raddir þeirra
og kröfur um betra líf fyrir börnin
heyrist nægilega vel til að ná
hlustum þeirra sem ráðskast með
peningana okkar - með líf okkar
allra.
Reykjavík 6. febrúar 1989
Hanna Lára Gunnarsdóttir
Höfundur er skrifstofumaður.
EB ráðstefna
Aðild að EB er ekki á dagskrá
Hjörleifur Guttormssons: Brýntað ræða ítarlega stöðu okkar gagnvart EB
Evrópubandalagið hefur verið í
brennidepli undanfarin ár,
ekki síst eftir að það ákvað að
rcisa tollmúra um sig og slá þann-
ig skjaldborg um eigin innri
markað árið 1992. Ríki utan EB
eru uggandi vegna þessa, ekki síst
smá Evrópuríki sem lítils mega
sín í viðskiptaheiminum. ísland
er eitt þeirra ríkja.
Á laugardaginn gengst Al-
þýðubandalagið fyrir ráðstefnu
um EB. Fjöldi manna flytur er-
indi, þ.á m. norskur þingmaður,
Tora Aasland Houg. Hjörleifur
Guttormsson alþingismaður hef-
ur haft veg og vanda af undirbún-
ingi ráðstefnunnar.
En hvers vegna er efnt til þess-
arar ráðstefnu nú?
Ástæða þessa er hreyfingin á
viðskipta- og félagsmálum um-
hverfis okkur, einkum þó í Evr-
ópu. Þungamiðja ráðstefnunnar
verður Evrópubandalagið, það
sem verið hefur að gerast, mun
gerast og kann að gerast innan
þess. Og þá í tengslum við innri
markað bandalagsins sem verið
er að undirbúa.
En fyrir utan Evrópubanda-
lagið sjálft eiga sér stað ýmsar
breytingar sem gefa þarf gaum
að, bæði í Evrópu og utan. Við
sem að ráðstefnuhni stöndum
hyggjumst einnig koma þeim á
dagskrá hennar.
Umræða um þessi mál hefur
verið takmörkuð á fslandi fram
að þessu og f.o.fr. tengst
hagsmunaaðiljum í þröngri
merkinu þess orðs, fólki sem
starfar í utanríkisviðskiptum og
stjórnvöldum sem hafa þar hönd í
Tora Aasland Houg, þingmaður
Sósíalíska vinstrif lokksins í Nor-
egi, flytur erindi á ráðstefnunni.
HjörleifurGuttormsson: Ráð-
stefnan er ekki síður ætluð þeim
sem litla eða enga þekkingu haf a
á þessum málum
bagga.
Hinsvegar er það afar brýnt að
mati Alþýðubandalagsins, sem
stendur að ráðstefnunni, að
miðla til almennings í ríkari mæli
en verið hefur upplýsingum um
þá þróun sem á sér stað í kringum
okkur. Það er markmiðið með
þessari ráðstefnu 18. febrúar.
Fremur lítið hefur verið rætt
um þessi mál á alþingi og mjög
takmarkað undanfarin þing.
Helst verið í tengslum við skýrslu
utanríkisráðherra, ss. eðlilegt er,
því ráðuneyti hans hefur nú tekið
við utanríkisviðskiptum af við-
skiptaráðuneytinu. Þó gerðist
það í fyrravor að samþykkt var
þingsályktunartillaga um að það
ætti að marka stefnu gagnvart
Evrópubandalaginu og þeim
breytingum sem því tengjast út
frá íslenskum hagsmunum. Til
þess var skipuð 7 manna nefnd og
sit ég í henni fyrir hönd Alþýðu-
bandalagsins. Henni er ætlað að
ljúka störfum fyrir 1. apríl og
vonumst við til að það dragist
ekki.
Nú hafa þær raddir heyrst að
Islendingar eigi ekki annars úr-
kosti en ganga til liðs við EB.
Aðild að Evrópubandalaginu
er ekki á dagskrá hérlendis, það
hefur enginn stjórnmálaflokkur
sett mál fram á þann veg að aðild
væri skynsamlegt markmið. Við.
höfum ekki fjallað um málið í því
ljósi heldur fyrst og fremst hvern-
ig við bregðumst við þeirri þróun
sem á sér stað innan Evrópu-
bandalagsins.
Ráðstefnan á laugardaginn
verður með mjög breiðum svip,
bæði hvað snertir þann hóp sem
þarna kemur við sögu og um-
ræðuefnið. Þarna er ekki um
fund að ræða sem er það sértækur
að það eigi að hindra nokkurn
mann í því að koma og afla sér
fróðleiks. Þangað eiga menn ekki
síður erindi þótt þeir hafi litla
sem enga þekkingu á þessum
málum.
ks.
Miðvikudagur 15. febrúar 1989 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5