Þjóðviljinn - 21.03.1989, Blaðsíða 2

LANDBUNAÐUR
Landbúnaður
í sátt við
náttúruna
Úr rœðu Hjartar E. Þórarinssonar, formanns Búnaðarfélags
Islands, við setningu Búnaðarþings
Hjörtur E. Þórarinsson, formaður Búnaðarfélags Islands.
Við setningu Búnaðarþings
á dögunum flutti formaður
Búnaðarfélags Islands, Hjört-
ur E. Þórarinsson bóndi á
Tjörn í Svarfaðardal, yfirgrips-
mikið erindi, sem hér er því
miður ekki unnt að rekja nema
að litlu einu. Hjörtur ræddi
eðlilega töluvert um hin innri
mál Búnaðarfélagsins og þá
þýðingu, sem það hefur haft
fyrir íslenskan landbúnað
undanfarna áratugi. Vék að
þeim breytingum á félagskerfi
landbúnaðarins, sem nú eru í
deiglunni og þeim áróðri gegn
bændastéttinni, sem óneitan-
lega hefur verið nokkuð uppi-
vöðslumikill. Um þessi mál
sagði Hjörtur m.a.:
„Líklega má segja, að allt fé-
lagskerfi landbúnaðarins sé svo
Búnaðarþing
Gróðurvernd og landgræðsla
Meðal merkra mála, sem
fjallað var um á Búnaðarþingi,
voru erindi um gróðurvernd-
armál, m.a. frá stjórn Búnað-
arfélags íslands. Um þau
samþykkti þingið svofellda
ályktun:
Þingið fagnar þeim mikla ár-
angri í gróðurvernd og land-
græðslu sem náðst hefur í seinni
tíð, með þróun nýrrar verktækni
og tilkomu nýrra jurta og trjáteg-
unda, sem henta íslenskum nátt-
úruskilyrðum. Binda má vonir
við að aukinn áhugi á gróður-
vernd og skógrækt verði til þess,
að skógar til nytja og prýði vaxi
og gróðurþekja landsins styrkist.
Þingið vísar til fyrri ályktana
sinna um brýna þörf fyrir aukið
fjármagn til landgræðslu og skóg-
ræktar. Jafnframt leggur þingið
áherslu á, að forsenda fyrir ár-
angri er, að full sátt sé milli allra
aðila um nýtingu landsins.
Þingið leggur áherslu á að upp-
græðsla lands og útbreíðsla skóga
er verkefni, sem tekur langan
tíma og krefst mikils úthalds og
þolgæðis. Því vonast þingið til að
umræða og athafnir í þessu mikla
þjóðþrifamálið fari fram í anda
hófsemi og raunsæis. Rýrnun
gróðurlendis snertir hinsvegar
bændur meir en aðra og hafa þeir
tíðum haft frumkvæði í gróður-
vernd, enda eru aðgerðir til úr-
bóta samofnar vinnu og lífshags-
munum þeirra. Því verður aldrei
unnið að gróðurvernd og endur-
heimt landgæða með góðum ár-
angri nema í fullri sátt og sam-
vinnu við bændur landsins og fé-
lagssamtök þeirra.
Þingið felur stjórn Búnaðarfé-
lags íslands að beita sér fyrir því,
að gerð verði kvikmynd eða
vandað myndband, sem sýnir á
sönnu myndmáli ástand gróðurs,
landgræðslustarf og nýtingu
landsins.
-mhg
mykjutæki
Mykjudælan og dreifarinn leysa
mykjuvandann í eitt skipti fyrir öll.
sem á hverfanda hveli, um þessar
mundir. Og líklega eru allir sam-
mála um að það sé orðið allt of
þungt og flókið í
vöfum. Við getum lýst því á lík-
ingamáli sem tvístofna tré á einni
rót með mörgum greinum, stór-
um og smáum. Upp á síðkastið
hefur greinunum fjölgað með til-
komu svokallaðra búgreinafé-
laga, sem leitast við að tengjast
stofnunum á einhvern hátt. Út-
koman er ekki fríður meiður í
trjágarðinum heldur hálfgerður
óskapnaður, sem óhjákvæmilegt
er að höggva eitthvað til, ef hann
á að lifa góðu lífi til frambúðar.“
Breytileg
vandamál
„Það má með sanni segja að
vandamál landbúnaðarins hafi
verið mikið á dagskrá almennrar
þjóðfélagsumræðu undanfarin
misseri og reyndar miklu lengur.
Orðið vandamál er oft nefnt í því
sambandi og vel má nota það orð.
Vandamál eru allsstaðar og í
öllum atvinnugreinum. Rekstur
þjóðfélagsins er eilíft vandamál,
ef út í það fer. Og ekki bara okkar
þjóðfélags heldur allra þjóðfé-
laga. Það felst mikill sannleikur í
orðum, sem höfð eru eftir de
Gaulle Frakklandsforseta:
Vandamál eru óumflýjanleg. Það
eru einungis þeir dauðu, sem
hafa engin vandamál.
Hitt er það, að þessi dýrmætu
lífsmerki, sem kallast vandamál,
breytast frá ári til árs og taka á sig
nýjar og nýjar myndir. Á árum
áður birtust þau gjarnan í formi
frumstæðra vinnubragða og lítilla
afkasta og eftirtekju. Upp á síð-
kastið eru þau fremur í formi erf-
iðra markaðsmála og offram-
leiðslu. Þessi tegund vandamála
er, samkvæmt viðtekinni verka-
skiptingu, fyrst og fremst við-
fangsefni Stéttarsambands
bænda. Hinsvegar hafa þau svo
áhrif á allt í kringum sig, svo sem
á landbúnaðarlöggjöfina, sem
Búnaðarþing hefur jafnan látið
sig miklu varða.“
Málmþreyta
„Umræðan um málefni land-
búnaðar og bændastéttar hefur
lengi verið lífleg og stundum
harkaleg, svo bændur hafa nokk-
uð kveinkað sér undan á stund-
um. Ekki tjóir að taka það svo
mjög nærri sér, íslensk þjóðfé-
lagsumræða hefur tilhneigingu til
að fara út í öfgar og mega fleiri
stéttir þola slíkt, reyndar flestar
stéttir þegnanna. Hinsvegar er
ekki örgrannt um, að áróðurinn
gegn bændum, sem við köllum
svo, sé eitthvað rénandi upp á
síðkastið. Það er eins og sumir
þeir, sem grimmastir hafa verið í
ádeilunni, séu teknir að linast
nokkuð. Eins og þeir séu að
þreytast á ofsanum í sjálfum sér,
líkt og málmurinn, sem sagt er að
þreytist innvortis við langvarandi
of-álag og gefi sig að lokum. Ekki
veit ég hvort það er misskilning-
ur, - en held þó ekki, - að þjóðin
sé sáttari við landbúnaðinn nú en
fyrir nokkrum árum.“
Nytjpskógrækt
„Enginn efi er á því að almenn-
ingur á fslandi hefur um þessar
mundir einlægan og vaxandi hug
á verndun og útbreiðslu gróðurs í
landinu. Fólk vill sjá grænna ís-
land og er tilbúið að leggja nokk-
uð á sig til að svo megi verða. Er
þetta eitt hið jákvæðasta, sem
þjóðin hefur tileinkað sér á síðari
tímum. Það er því full ástæða til
að fagna þeim árangri, sem þegar
hefur náðst í þessu þjóðþrifamáli
m.a. með innleiðingu nýrrar
verktækni og með tilkomu nýrra
jurta- og trjátegunda, sem stand-
ast vel hin hörðu, íslensku náttúr-
uskilyrði.
Það er sannfæring margra og
von allra að möguleiki á nytja-
skógrækt sé orðinn íslenskur
raunveruleiki í dag. Fyrir 1100
árum fluttu landnámsmenn hing-
að með sér dýrategundirnar hest,
kú og kind sem voru nýgræðingar
í íslenskri náttúru en mynduðu
grundvöllinn undir mannlífi í
landinu. Það getur verið, að inn-
flutningur trjátegunda, sem líka
eru framandi í íslenskri náttúru,
ösp, lerki, fura o.s.frv., verði
hliðstæður grundvöllur fyrir
mannlífið hér þegar stundir líða.
Fyrir þessu þingi liggja erindi,
sem lúta að þessu viðfangsefni
þ.e. gróðurvernd og land-
græðslu, þar á meðal skóg-
græðslu og svo búfjárhaldi.og bú-
skaparlagi, sem ekki komi í bág
við þau gróðurmarkmið, sem
þjóðin vill setja sér. Ekki er að
efa að þjóðin tekur á þessum mál-
um af víðsýni og ábyrgðartilfinn-
ingu og lætur það ekki rugla sig í
ríminu þótt sumir gróðuráhuga-
menn tali þannig að í raun og
veru sé ekkert pláss fyrir land-
búnað í þessu landi, ef hugmynd-
ir þeirra yrðu að veruleika.
Eðlilegt tvíbýli
Það nær t.d. ekki nokkurri átt
'að tala um að landið skuli verða
viði vaxið milli fjalls og fjöru, rétt
eins og í árdga og að blómin eigi
að fá að brosa móti sólinni í friði
fyrir grasbítum. Kenningin er
þessi: Landið á að vera ósnortið.
Bitið land er ljótt land. Á þetta
getum við með engu móti fallist.
Við viljum stöðva gróður-
eyðingu, það vilja allir. Við vilj-
um græða upp örfoka land og við
viljum koma upp vænum skógum
sem víðast um sveitir. En jafn-
framt viljum við sjá landbúnað,
sem byggir á kvikfjárrækt, stór-
gripi á láglengi og sauðfé í hlíðum
og á grónum heiðum. Og þá
hlýtur landið að bera þess merki.
Þannig er það um allan heim og
verður svo að vera.
Búnaðarfélag íslands, - og
raunar bændasamtökin sem ■
heild, - vilja taka höndum saman
við Landgræðslu, Skógrækt og
Rala undir yfirstjórn landbúnað-
arráðuneytisins og vinna að þessu
verðugasta af öllum verkefnum,
stækkun hins græna lslands og
stýra málum þannig, að við get-
um stundað hér landbúnað í sátt
við náttúruna.
(Fyrirsagnir eru blaðsins).
-mhg
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN