Þjóðviljinn - 08.06.1989, Blaðsíða 3

__________FRÉTTIR_____________
Rœkjukvótar
Koppaveiði kyndir
undir brask
Félag rœkju- og hörpudiskframleiðenda: 250 bátar og
skip hafa rœkjuveiðileyfi ogþar afhafa 52% einungis
leyfi til að veiða innan við 50 tonn. Kílóið afóveiddri
rækju svipað og afóveiddum þorski eða um 15
krónur. Fyrstufjóra mánuði ársins dróst
heildarrækjuaflinn saman um 45% en aukning varð í
hörpudiskveiðum um 28,5%
Auðvitað er ekki hægt að bjóða
uppá þetta og afleiðingin er
óeðlilega mikil kvótaviðskipti. I
þeim er boðið eitt tonn af óveiddri
rækju fyrir hið sama í þorski
þannig að kflóið af rækju í sjó er
selt á sama verði og þorskurinn
sem er núna hátt í 15 krónur.
Fyrir utan hvað veiðar með ekki
stærri kvóta eru í senn bæði dýrar
og óhagkvæmar, sagði Lárus
Jónsson framkvæmdastjóri Fé-
lags rækju- og hörpudiskfram-
leiðenda.
Af þeim 250 skipum og bátum
sem hafa rækjuveiðileyfi eru 131
bátur eða 52% sem einungis hafa
Gosdósir
Endunrinnsla
að hefjast
Móttaka á tómum dósum hefst
trúlega í næsta mánuði
í gær var gengið formlega frá
stofnun Endurvinnsiunnar hf.
sem mun annast söfnun og endur-
vinnslu á umbúðum utan um ein-
nota vörur. Skflagjald á gosdósir
og aðrar einnota umbúðir var
lagt á frá og með síðustu mánaða-
mótum, samtals 5 krónur með
söluskatti, en nýja fyrirtækið
mun hefja móttöku á tómum dós-
um eftir nokkrar vikur.
Stefnt er að því að fyrirtækið
hefji móttöku skilagjaldsskyldra
umbúða í næsta mánuði, og verða
settir upp sérstakir gámar í helstu
kaupstöðum auk þess sem hægt
verður að skila tómum ílátum í
verslanir. Að auki hefur skáta-
hreyfingin í samvinnu við Hjálp-
arstofnun kirkjunnar stofnað fyr-
irtækið Þjóðþrif sem ætlar að
koma fyrir skilagámum við bens-
ínstöðvar og fleiri staði, til fjár-
öflunar fyrir þessi samtök.
-•g
leyfi til að veiða innan við 50
tonn. 121 bátur eða 48% hafa
leyfi til að veiða yfir 50 tonn, 60
bátar með kvóta undir 20 tonnum
og 30 bátar með rækjukvóta
undir 10 tonnum. Lárus sagði nær
fyrir stjómvöld og hagkvæmara
fyrir alla aðila að nota veiði-
reynslu fyrri ára til fulltingis við
úthlutun kvóta þannig að útgerð-
irnar sjái sér hag í því að gera út á
rækju í stað þess að versla með
hana óveidda.
Nú fer í hönd aðalveiðitími út-
hafsrækju en eins og kunnugt er
var heildarveiðikvótinn skorinn
niður úr 36 þúsund tonnum árið
1988 í 23 þúsund tonn 1989. Þó
náðist ekki að veiða nema um 25
þúsund tonn á vertíðinni 1988.
Fyrstu fjóra mánuðina í ár dróst
heildarrækjuaflinn saman um
45% eða um 3.150 tonn miðað
við sama tíma í fyrra eða úr 6.938
tonnum í 3.789 tonn. Á sama
tíma jókst hörpudiskafli um 455
tonn eða um 28,5%. Á sama tíma
í fyrra nam hann 1.596 tonnum en
er núna orðinn um 2.051 tonn.
Þrátt fyrir þennan samdrátt í
veiðunum árið 1988 nam fram-
leiðsluverðmæti rækju- og hörpu-
diskafurða á þáverandi verðlagi
4. 630 miljónum króna eða sem
samsvarar 9,5% af sjávarvöru-
| framleiðslunni það árið.
Svo virðist sem markaðir fyrir
frysta skelfletta rækju og hörpu-
disk séu heldur að styrkjast og
hefur rækjuverð á Evrópumark-
aði hækkað um 2% - 3% síðustu
vikur. Svipaða sögu er að segja
um hörpudiskinn á Bandaríkja-
markaði sem hefur lítillega hækk-
að. Gengi Evrópumynta hefur
lítið breyst þessa síðustu mánuði
og gerir það rækjuframleiðend-
um þungt fyrir. Aftur á móti hef-
ur Bandaríkjadollar hækkað sem
kemur sér afar vel fyrir hörpu-
diskframleiðendur þar sem
markaðurinn er nánast allur þar
fyrir hörpudiskinn.
-grh

Hálendisferðir
Kennir nokkurs kvíða
Vegaeftirlitið: Allir hálendisvegir ófœrir. Hugað að
snjómokstri. Stefniríl5% -20% aukningu íhálendis-
ferðir hjá ferðaskrifstofum
Þó sumarið sé komið víðast
hvar á landinu er enn allt á kafl í
siyó á hálendinu og með öllu óvíst
hvenær vegir þar verða færir.
Vegna þessa er nokkurs kviða
farið að gæta meðal þeirra ferða-
skrifstofa sem skipuleggja há-
lendisferðir fyrir innlenda sem
erlenda ferðamenn og stefnir i
15%- 20% aukningu frá síðasta
sumri.
Að sögn Hjörleifs Ólafssonar
hjá vegaeftirliti Vegagerðar ríkis-
ins er með öllu óvíst hvenær há-
lendisvegimir verða færir vegna
mikilla snjóalaga. Þó hefur það
komið til tals hjá Vegagerðinni
hvort veita eigi fjármagn til að
moka þá áður en í óefni verður
komið en engin ákvörðun hefur
enn verið tekin þar að lútandi. í
byrjun máriaðarins kom fyrsta
vegakortið út um ástand fjallvega
sem Vegagerð ríkisins og Náttúr-
uvemdarráð gefa út. Stefnt er að
því að gefa það út vikulega í allt
sumar til upplýsinga fyrir ferða-
langa.
Hjá ferðaskrifstofu Úlfars Jac-
obsens er fyrsta skipulagða há-
lendisferðin á dagskrá 19. júní og
að sögn Njáls Símonarsonar má
búast við að breyta þurfi áætlun
fyrstu 2-3 ferðanna vegna þess
óvenjulega ástands sem ríkir á
hálendinu. Njáll sagði að sér virt-
ist að árferðið á hálendinu vera
tveimur vikum á eftir áætlun mið-
að við það sem hefur verið venju-
lega. Hann sagði að þeir væm þó
ekki enn famir að örvænta yfir
ástandinu. -grh
Fimmtudagur 8. júní 1989 iÞJÓÐVIUINN - SÍÐA 3
Á dögunum urðu hat-
rammar deilur um kjör
stjórnar Alþýðubanda-
lagsfélags Reykjavíkur. í
kjölfar þess komst hópur
manna að þeirri niður-
stöðu að ólíft væri í þeim
félagsskap, menn stigu á
stokk og hrópuðu líkt og
hið ástsæla höfuðskáld
forðum: „Gefið loft, gef-
ið loft, gefið lífsanda loji,
því ég lifi ekíci í rotnandi
gröf!“ Og ákváðu að
tímabœrt vœri að setja
saman nýttfélag
Reykvískir Alþýðubandalagsmenn
Skilnaður á borði og sæng
Síðan hefur staðið hið undar-
legasta fjölmiðlastríð þar sem
klögumálin ganga á víxl og em
sum hver hin skoplegustu. Til að
mynda er nokkrum félögum Al-
þýðubandalagsins borið á brýn
að vera „jafnaðarmenn" en ekki
sósíalistar. Þessari „aðdróttun“
svömðu jafnaðarmenn með því
að segjast að sönnu vera sósíalist-
ar þar eð þeir séu og verði félagar
Alþýðubandalagsins enn um
skeið. Og þegar fólk sem hvað
mest hefur hneykslast á þessum
jafnaðarmönnum fyrir að vera
ekki „sósíalistar“ er spurt út úr
um þann sósíalisma sem það að-
hyllist í orði kveðnu kemur á dag-
inn að hann felst í blönduðu hag-
kerfi og umbótum innan ramma
núverandi þjóðskipulags. Sem sé
hefðbundinni jafnaðarmennsku í
anda vinstri-krata.
Ekki um Olaf Ragnar
Þótt ekki sé í fljótu bragði hægt
að koma auga á málefnalegan
ágreining sem útskýrt geti áral-
angt og mannskætt sundurlyndi
meðal reykvískra Alþýðubanda-
lagsmanna þá kemur sitthvað
uppúr kafinu sé nánar að gætt.
Hitt er svo annað mál að sá ág-
reiningur ætti ekki að öllu eðli-
legu að valda jafn heiftarlegri tví-
drægni og raun ber vitni.
Orsakir sundurþykkjunnar í
Alþýðubandalagsfélagi Reykja-
víkur eru þær sömu skiptu
mönnum í fylkingar í formanns-
kjöri á landsfundi flokksins í hitt-
iðfyrra. En þar með er ekki sagt
að hópurinn sem hyggst stofna
Birtingu sé eindregið stuðnings-
mannalið Ólafs Ragnars Gríms-
sonar né að þeir sem sitji eftir við
stjórn Alþýðubandalags Reykja-
vflcur séu jafn eindregnir fjendur
hans og fyrrum. Þessu til stuðn-
ings má benda á ummæli „Birt-
' ingarmannsins“ Gests Guð-
mundssonar í grein hér í blaðinu í
dag: „Blinda Olafs Ragnars á eðli
„sáttanna“, skortur hans á sam-
ráði við flokksmenn og frunta-
skapur hans gagnvart eðlilegri
kjarabaráttu fólksins í landinu
hafa smám saman verið að rýja
hann trausti og fylgi, amk. í kjör-
dæmi hans og meðal „lýðræðiss-
inna“ í Reykjavík.“
Athyglisvert er að bera þessi
orð Gests saman við ummæli
Stefaníu Traustadóttur, for-
manns ABR og einnar höfu-
ðpersónunnar í því sundurþyk-
kjudrama sem leikið hefur verið í
fjölmiðlum að undanfömu, í
samtali við Þjóðviljann í gær.
Hún sagðist styðja Ólaf Ragnar í
embætti formanns. Það væri óðs
manns æði að efna til átaka um
formannsembættið að hausti og
sjálfsögð regla að formaður
leiddi flokkinn í amk. einum
þingkosningum.
Vandi vinstrimanna
Það er á allra vitorði að vinstri-
hreyfingin á Vesturlöndum hefur
átt við mikinn tilvistarvanda að
glíma. Engir sækja sér nú fyrir-
myndir draumalandsins til ann-
arra ríkja og róttæknihreyfingar
„68 kynslóðarinnar“ hafa flestar
borið beinin. Alþýðubandalagið
hefur ekki svo sannarlega ekki
farið varhluta af þessu en skort
einurð eða áhuga á því að ganga á
hólm við nýja heimsmynd. Gera
upp við drauga fortíðarinnar og
efla umræðu um það hvemig
koma eigi kapítalismanum fyrir
kattamef og setja á fót sósíalískt
þjóðfélag.
í orði kveðnu hyggst Alþýðu-
bandalagið enn koma á fót sósíal-
isma á Islandi en í raun hefur
hvorki forysta flokksins né þorri
almennra félaga slíkt í hyggju.
Það er ár og dagur síðan nokkur
maður hefur minnst á umræðu
innan flokksins um sósíalisma. í
I BRENNIDEPLI
raun hefur Alþýðubandalagið
verið róttækur jafnaðarmanna-
flokkur um langt árabil en sér-
staða þess þó mótast öðm fremur
af afstöðu þess til þjóðfrelsis,
andstöðu við herstöðvar og aðild
að Nató, andstöðu við erlenda
stóriðju og fjármagnsflutninga til
íslands svo eitthvað sé nefnt.
Hin öndverðu viðhorf sem nú
hafa leitt til sundmngar meðal
reykvískra Alþýðubandalags-
manna eiga rót sína að rekja til
þess að ýmsir menn, stundum
nefndir „lýðræðiskynslóð“ í
seinni tíð, fara að láta í ljós efa
um traustleika burðarásanna,
„sósíalismans“ og „þjóðfrelsis-
ins“, vilja að þeir verði metnir að
nýju í ljósi nýrra tíma og nýrrar
heimsmyndar. Á móti tekur hóp-
ur manna sem óttast hmn heims-
myndar við brottnám burðarás-
anna.
Þessir aðiljar hafa borist á ban-
aspjót innan flokksins um árabil
og heiftin á milli ýmist stigið eða
hnigið eftir atvikum. Fyrir sjónir
almennings í landinu hafa borið
dramatísk átök með jöfnu milli-
bili allar götur frá verkfalli BSRB
haustið 1984. Formannnslagur-
inn, fjölmargar uppákomur
vegna ritstjórnarmála á Þjóðvilj-
anum, deilur um ríkisstjómar-
þátttöku, afstaða flokksins til
verkfalls BHMR og nú rimman í
ABR. Allar virðast þessar uppá-
komur við fyrstu sín eingöngu
snúast um persónur og völd
þeirra. En undirtónninn er hug-
myndafræðilegur ágreiningur um
ýms atriði.
Nefnum tvö dæmi. Fyrra: Fólk
er á öndverðum meiði um það
hvort Alþýðubandalagið eigi að
vera „breiður“ vinstri flokkur,
hús með mörgum vistarverum
fyrir lausskilgreint félagshyggju-
fólk og lýðræðissinnaða jafnaðar-
menn sem gert hafa með sér ein-
hverskonar lágmarkssamkomu-
lag um markmið og leiðir. Eða
hvort flokkurinn eigi þvert á móti
að ydda sérstöðu sína sem flokk-
ur „sósíalisma" og „þjóðfrelsis"
og mæta nýjum tíma sterkur í
staðfestu sinni.
Seinna: Fólk greinir á um það
hvort fylgja eigi hefðbundinni
stefnu um að hundsa Nató uns
íslendingar segja skilið við þann
félagsskap eða hvort reyna eigi
að „eyðileggja það innan frá“
með því að starfa þar með vinstri-
mönnum að afvopnun og því að
einangra helstu hernaðarsinna.
Þessi dæmi eru um málefnaá-
greining sem hollt og gott hefði
verið að ræða af bróðemi og
drenglyndi innan raða flokksins,
Alþýðubandalags Reykjavíkur
sem annars staðar. Félagar sem
hyggjast stofna Birtingu fullyrða
að þetta hafi bara ekki fengist
rætt í röðum ABR en Stefanía
formaður Traustadóttir staðhæfir
að þetta sé rangt.
Kornið sem
fyllti mælinn
Langvarandi „tortryggni og
skotgrafarhernaður“ í félaginu
leiddi loks til þess að sú ákvörðun
uppstillinganefndar fyrir
stjórnarkjör ABR að fallast ekki
á visst hlutfall „jafnaðarmanna“ í
stjórn varð kornið sem fyllti mæ-
linn. Ekki gekk saman með
fjendum þótt Svavar Gestsson
reyndi að bera klæði á vopnin.
Össur Skarphéðinsson sagði
við Þjóðviljann í gær að hann ög
félagar hans hafi fundist sem þeir
væru í fjötrum í ABR. Aðskiln-
aðurinn hafi verið óhjákvæmi-
legur, yrði án efa til góðs og
myndi glæða líf beggja félaga. A
milli þeirra muni skapast viss
samkeppni og með bættu and-
rúmslofti ættu sættir að takast í
fyllingu tímans og í kjölfar þeirra
sameining á ný. Þessu til árétting-
ar lét hann þess getið að hann
hygðist beita sér fyrir því að eitt
fyrsta verk Birtingar yrði að efna
til fundar með Svavari Gestssyni.
Svavar Gestsson staðfesti í við-
tali við Þjóðviljann í gær að hann
hefði í lengstu lög freistað þess að
sætta deiluaðilja í ABR með því
að koma því um kring að 1 eða 2
„jafnaðarmenrí* fengju sæti í
stjóm. Allt hefði það verið um
seinan og því komið fyrir ekki.
Svavar sagðist ekki viðurkenna
að slíkur gmndvallarágreiningui ’
væri á milli manna að það rétt-
lætti skiptingu þeirra í tvö félög.
' Hann vonaði að menn næðu sam-
an á ný, hér væri hvorki um klofn-
ing né lögskilnað að ræða heldui
skilnað að borði og sæng.
ks