Þjóðviljinn - 21.11.1989, Blaðsíða 11

NÝJAR BÆKUR
I DAG

Sigurjón Rist og Hermann Sveinbjörnsson handfjatla ísöxi, sem kom
að góðum notum í fransk-íslenska Vatnajökulsleiðangrinum 1951.
Ljósm.: G.V.A.
Æviminningar
Sigurjóns Rist
„Vadd’út í” heitir ævisaga Sig-
urjóns Rist, vatnamælinga-
manns, sem bókaútgáfan Skjald-
borg gefur út. Sigurjón er þjóð-
kunnur fyrir störf sín við vatna-
mælingar í yfir 40 ár. Hann var
frumkvöðull í sínum störfum og
átti ómetanlegan þátt í því að afla
nauðsynlegfrar vitneskju um
vatnsföllin á íslandi, svo unnt
væri að virkja þau. Hermann
Sveinbjörnsson skráði æviminn-
ingar Sigurjóns.
Sigurjón segir frá uppvaxtar-
árum sínum í Eyjafirði, sundæf-
ingum í Eyjafjarðará, en faðir
hans var Lárus J. Rist, kunnur
sundfrömuður og kennari. Hann
segir frá ræktunarátakinu, sem
var eina svar sveitafólksins við
kreppunni, draugagangi á
Grund, frjálsyndum presti og
brottrekstri hans, menntaskóla-
árum sínum og sérstökum og
minnisstæðum kennurum þar.
Sigurjón segir einnig frá dvöl
sinni í Kaupmannahöfn rétt fyrir
seinni heimsstyrjöldina. Pá voru
nasistar farnir að undirbúa stríðs-
átökin og Sigurjón fléttaðist inn í
það með sérkennilegum hætti.
Hann greinir frá hernáminu og
gervimönnunum svokölluðu, en
einnig spillingunni sem þróaðist á
þessum árum, einkum í tengslum
við breska hernámsliðið.
Eftir að Sigurjón hóf störf hjá
Raforkumálaskrifstofunni var
eitt af hans fyrstu verkum að að-
stoða „fossajarlinn” Mr. Barry,
sem kominn var til landsins til
þess að mæla Þjórsá, en öll vatns-
rettindi þessarar dýrmætu orku-
lindar voru þá í eigu útlendinga.
Sigurjón segir frá ferðalögum sín-
um um einangraðar sveitir á
skíðum og ísbroddum, sundæf-
ingum í stórfljótum, og fjöl-
mörgu fleiru, sem nútímafólki
kann að þykja framandi, þótt
ekki sé ýkja langt um liðið.
Þegar undirbúningur stóð sem
hæst að virkjun Þjórsár lenti Sig-
urjón í deilum vegna Þjórsárísa,
sem sumir vildun hundsa og ekk-
ert af vita, þar sem það gat komið
illa við fyrirhugaða stóriðju í
Straumsvík. Var honum jafnvel
hótað vegna þessa máls og í
tengslum við það kom „friðar-
gæslusveit” til landsins á vegum
Sameinuðu þjóðanna.
Bókin um Sigurjón Rist er tæp-
lega 250 blaðsíður og prýdd á
annað hundrað myndum.
Endur-
minningar
Hrefnu
Benedikts-
son
Bókaútgáfan Forlagið hefur
sent frá sér nýja bók eftir Gylfa
Gröndal sem ber heitið Dúfa
töframannsins, minningar Katr-
ínar Hrefnu yngstu dóttur Einars
Benediktssonar skálds.
í bókarkynningu segir m.a.:
„Hrefna kvaddi Island að loknu
stúdentsprófi fyrir rúmum 60
árum og hélt í óþökk föður síns til
Suður-Ameríku ásamt ástmanni
sínum. Á gamals aldri sneri
Hrefna ioks aftur heim til íslands
til að eyða hér síðustu ævi-
dögunum. í bókinni varpar
Hrefna nýju ljósi á föður sinn,
hið stórbrotna skáld og fram-
kvæmdamann sem var langt á
undan samtíðinni í hugsjónabar-
áttu sinni. Hún lýsir honum á
hispurslausan og áhrifaríkan
hátt, ágæti hans og yfirburðum,
en jafnframt veikleika og van-
mætti.”
Dúfa töframannsins er fjórt-
ánda ævisaga Gylfa Gröndal og
telur hann minningar Hrefnu
Benediktsson merkasta efni sem
sér hafi verið trúað fyrir.
Dúfa töframannsins er 245 bls.
Bókin er prýdd miklum fjölda
mynda.
Nýr skilningur
á migreni
Migrensamtökin hafa gefið út
bókina „Migrenbyltingin - með-
ferð án lyfja”. Höfundur bókar-
innar, breski læknirinn dr. John
Manfield, gengur út frá því að
migren sé í 80-95% tilfella fæðu-
ofnæmi. Þessi vistfræðilega nálg-
un við sjúkdóminn, sem oftast
hefur verið afgreiddur sem
móðursýki, er algjör bylting.
Tilgangurinn með útgáfu bók-
arinnar er að hjálpa sjúklingum
við að skilja sjúkdóminn og læra
að umgangast hann þannig að
hann valdi ntinni skaða en áður.
Árni Benediktsson þýddi bók-
ina. Hún fæst í bóksölum, heilsu-
verslunum og á skrifstofu
Migrensamtakanna að Borgar-
túni 27.
Ljóðabók eftir
Ingibjörgu
Haraldsdóttur
Mál og menning hefur sent frá
sér ljóðabók Ingibjargar
Haraldsdóttur, Nú eru aðrir
tímar. Þetta er þriðja ljóðabók
höfundar en hún hefur jafnframt
getið sér orð fyrir þýðingar sínar
úr spænsku og rússnesku.
í bókarkynningu segir m.a.:
Ljóð Ingibjargar eru einföld og
knöpp, þar má sjá söknuð og
trega og jafnframt margræðari
tilfinningar. Samkennd tekst á
við einsemd, sátt við þrár, frið-
sæld við gný borgarinnar, fortíð
við nútíma. Yrkisefni sækir hún
bæði í reykvískan veruleika og
þau lönd þar sem hún hefur verið
langdvölum, Sovétríkin og
Kúbu.
Ingibjörg Eyþórsdóttir gerði
kápu.
vbnm FJÖLFRÆOI FYRIR BÖRN OG Pk' NA JNGUNQJL jjÉj

"V'' %
!!l

Armabsl Cfííig <jg Clíff Rosrt&y yrmiiwuwwm
Ný fjölfræðibók
fyrirböm
og unglinga
Bókaútgáfan Forlagið hefur
sent frá sér bókina Heimur vís-
indanna eftir Annabel Craig og
ClifT Rosney. Þessi litríka fjöl-
fræðibók hefur að geyma mikið
af hagnýtum fróðleik um vísindin
og störf vísindamanna. Þeir leita
skýringa á flestum hlutum, svo
sem hvaðan eldingarnar koma og
hvers vegna árnar renna niður í
móti. Þeir uppgötva og finna upp
nýjungar sem breyta lífi fólks,
eins og rafmagnið, bílana, tölv-
urnar og kjarnorkuna.
Heimur vísindanna svarar
mörgum spurningum ungra les-
enda um veröldina og útskýrir
vísindin í dagsins önn. Aftast í
bókinni er Hugvitsmannatal þar
sem hægt er að fræðast um þá
snillinga sem miðlað hafa
mannkyninu af hugviti sínu. Mik-
ill fjöldi litmynda er á hverri blað-
síðu í bókinni.
Heimur vísindanna er 128 bls.
Bjarni Fr. Karlsson þýddi.
þJÓOVILIINN
fyrir50árum
Herskip eyðileggur kaupfar úti
fyrir Hornafirði. I gærdag kom til
sjóorustu út undan Hornafirði.
Var það ókunnugt herskip sem
elti uppi kaupfar og náði því f ram -
undanfirðinum. Skauther-
skipið mörgum skotum að
kaupfarinu og kviknaði í því. Sást
til kaupfarsins þar sem það rak
logandi austur með landi. Um
skipshöfnina er ekkert vitað enn-
þá, en engir bátar voru komnirfrá
þvítil Hornafjarðarkl. 8 ígær-
kvöldi.
21. nóvember
þriðjudagur. 325. dagur ársins.
Príhelgar. Maríumessa. Sólar-
upprásíReykjavíkkl. 10.15-
sólarlag kl. 16.11.
DAGBÓK
APÓTEK
Reykjavík. Helgar- og kvöldvarsla lyfj-
abúða vikuna
17.-23. nóv. er í Laugavegs Apóteki og
HoltsApóteki.
Fyrrnefnda apótekið er opið um helgar
og annast næturvörslu alla daga 22-9 (til
10 fridaga). Siðarnef nda apótekið er
opið á kvöldin 18-22 virka daga og á
laugardögum 9-22 samhliða hinu fyrr-
nefnda.
LÖGGAN
' Reykjavík sími 1 11 66
Kópavogur...............simi 4 12 00
Seltj.nes...............sími 1 84 55
Hafnarfj................sími 5 11 66
Garðabær................sími 5 11 66
Slökkvilið og sjúkrabilar:
Reykjavík...............sími 1 11 00
Kópavogur...............sími 1 11 00
Seltj.nes...............sími 1 11 00
Hafnarfj................sími 5 11 00
Garðabær................sími 5 11 00
LÆKNAR
Læknavakt fyrir Reykjavík, Sel-
tjarnarnes og Kópavog er i Heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur alla virkadaga
frá kl. 17 til 08, á laugardögum og helgi-
dögum allan sólarhringinn. Vitj-
anabeiðnir, símaráðleggingar og tíma-
pantanir í síma 21230. Upplýsingar um
lækna og lyfjaþjónustu eru gefnar í sím-
svara 18888.
Borgarspítalinn: Vakt virka daga kl. 8-
17 og fyrir þá sem ekki hafa heimilis-
lækni eða ná ekki til hans. Landspít-
alinn: Göngudeildin eropin 20-21.
Slysadeild Borgarspítalans: opin allan
sólahringinn simi 696600.
Hafnarfjörður: Dagvakt, Heilsugæslan
simi 53722. Næturvakt lækna simi
51100.
Garðabær: Heilsugæslan Garðaflöt s.
656066, upplýsingar um vaktlækna s.
51100.
Akureyri: Dagvakt 8-17 á Læknamið-
stöðinni s. 23222, hjá slökkviliöinu s.
22222, hjá Akureyrarapóteki s. 22445.
Farsimi vaktlæknis 985-23221.
Keflavík: Dagvakt. Upplýsingar s. 3360.
Vestmannaeyjar: Neyðarvakt lækna s.
1966.
SJÚKRAHÚS
Heimsóknartímar: Landspítalinn: alla
daga 15-16,19-20. Borgarspítalinn:
virkadaga 18.30-19.30, helgar 15-18,
og eftir samkomulagi. Fæðingardeild
Landspítalans: 15-16. Feðratími 19.30-
20.30. Öldrunarlækningadeild Land-
spítalans Hátúni 10 B. Alla daga 14-20
og eftir samkomulagi. Grensásdeild
Borgarspítala:virkadaga 16-19, helgar
14-19.30. Heilsuverndarstöðin við
Barónsstig opinalladaga 15-16og
18.30-19.30. Landakotsspitalhalla
daga 15-16 og 18.30-19. Barnadeild:
heimsóknir annarra en foreldra kl. 16-17
daglega. St. Jósefsspítali Hafnarfirði:
alladaga 15-16og 19-19.30. Klepps-
spitalinn-.alladaga 15-16og 18.30-19.
Vestmannaeyjum: alla virka daga 15-
16og 19-19.30. Sjúkrahús Akraness:
alladaga 15.30-16 og 19-19.30. Sjúkra-
húsið Húsavik: alla daga 15-16 og
19.30-20.
ÝMISLEGT
Hjálparstöð RKÍ. Neyðarathvarf fyrirung-
linga Tjarnargötu 35. Simi: 622266, opið
allansólarhringinn.
Sálfræðistöðin. Ráðgjöf i sálfræðilegum '
efnum. Sími 687075.
MS-félagiðÁlandi 13. Opið virkadagafrá
kl. 8-17. Síminner 688620. ’
Kvennaráðgjötin Hlaövarpanum Vestur-
göíu 3. Opið þriðjudaga kl.20-22,
fimmtudaga 13.30-15.30 og kl. 20-22,
sími 21500, simsvari.
Sjálfshjálparhópar þeirra sem orðið hafa
fyrir sifjaspellum, s. 21500, símsvari.
Upplýsingar um eyðni. Simi 622280,
beint samband við lækni/hjúkrunarfræðing
á miðvikudögum kl. 18-19, annars sím-
svari.
Samtök um kvennaathvarf, sími 21205.
Húsaskjól og aðstoð fyrir konur sem beittar
haf a verið ofbeldi eöa oröiö fyrir nauögun.
Samtökin '78. Svarað er i upplýsinga- og
ráðgjafarsíma félags lesbia og homma á
mánudags- og f immtudagskvöldum kl. 21 -
23. Simsvari á öðrum tímum. Síminn er
91-28539.
Bilanavakt rafmagns- og hitaveitu: s.
27311. Rafmagnsveita bilanavakt s.
686230.
Vinnuhópur um sif jaspellamál. Sími
21260 allavirkadagakl. 1-5.
Lögfræðiaðstoð Orators, félags laga-
nema, erveittísima 11012 milli kl. 19.30
og 22.00 á fimmtudagskvöldum.
„Opið hús“ krabbameinssjúklinga
Skógarhlíð 8 er „Opið hús“ fyrir alla krabb-
ameinssjúklinga og aðstandendur þeirra á
fimmtudögumkl. 17.00-19.00.
Samtök áhugafólks um alnæmisvand-
ann sem vilja styðja við smitaða og sjúka
og aðstandendur þeirra. Hringið í síma91 -
22400 alla virka daga.
GENGIÐ
Gengisskráning
20. nóv. 1989
kl. 9.15.
Sala
Bandaríkjadollar............. 63.08000
Sterlingspund................. 98.33900
Kanadadollar.................. 53.92100
Dönskkróna.................... 8.80080
Norsk króna.................... 9.09850
Sænsk króna.................... 9.75260
Finnskt mark................ 14.73490
Franskurfranki............... 10.05260
Belgískurfranki................ 1.62780
Svissneskurfranki............. 38.57400
Hollensktgyllini.............. 30.27960
Vesturþýskt mark.............. 34.17030
ítölsk líra.................... 0.04657
Austurrískursch................ 4.85140
Portúg. Escudo................ 0.39700
Spánskurpeseti................. 0/53710
Japansktyen.................... 0.43559
írsktpund..................... 90.55400
KROSSGÁTA
Lárétt: 1 vaöa4hróss
6 þannig 7 saklaus 9
stubb 12 hlífir 14 sjór 15
súld 16 pennar 19 reiði
20sægur21 borgi
Lóðrétt:2gróður3
kjáni4leysi5kona7
heigull 8 endurþekking
10 dyggri 11 holdugir
13dans 17hæðir18
beita
Lausnásíðustu
krossgétu
Lárétt: 1 svöl 4 segg 6
áll7batt9ómak12
ístra 14 lík 15 gát 16
asnar 19núll20gani
21 lágir
Lóðrétt:2vía3láts4
Slór5góa7bælinu8
tikall 10 magrar 11 kett-
ir 13 tin 17 slá 18 agi
Þriðjudagur 21. nóvember 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11