Þjóðviljinn - 09.12.1989, Blaðsíða 5

Ahrif Islands
Ólafur H. Torfason skrifar
Orðið Reykjavík er nú að sögn
bandaríska vikuritsins TIME
orðið tákngervingur þess ástands
í stjórnmálum að vera á barmi
einhvers, allra helst afvopnunar,
án þess að ráðfæra sig nægilega
við bandamenn sína. Ákveðnir
aðilar hugsa með hryllingi til
þess, hve nærri Reagan var því að
fallast á stórfelldan samdrátt í
hervörnum á fundunum í Höfða.
Eins og París merkir skemmt-
analíf og menning, öðlast nafnið
Reykjavík trúlega smám saman
merkinguna fífldirfska eða
glannaskapur. En hver er þá
Eiffelturn Reykjavíkur, einkenn-
istákn hennar? New York notar
Empire State bygginguna eða
Frelsisstyttuna, Pisa þekkist á
skakka turninum, Moskva á
Kremlarturnum osfrv.
Turninn sem
táknar Reykjavík
Svo einkennilega vill til, að
ákveðinn turn í Reykjavík hefur
sprottið fram sem tákn borgar-
innar á tugþúsundum tölvuskjáa
um allan heim. Þar er á ferð afar
vinsæll tölvuleikur, sem byggist á
eltingaleik við dýrgripaþjófa vítt
og breitt um veröldina. Þeir
heimsækja helstu borgir og þar á
meðal auðvitað Reyakjavík, og
gefst þeim sem leikur sér meðal
annars færi á að góma þrjótana á
listasafni, að líkindum Kjarvals-
stöðum. En myndin, sem sýnir að
leikurinn hefur borist til Reykja-
víkur, sýnir frægan söluturn, sem
stóð lengstaf við rætur Hverfis-
götu og Arnarhóls, var síðan
fluttur á Árbæjarsafn, þaðan á
Lækjartorg og hefur nú hafnað í
Mæðragarðinum við upptök
Fríkirkjuvegar.
Áhrifa íslands gætir á ólíkleg-
ustu stöðum. í Vestur-Þýska-
landi eru eindregnustu aðdáend-
ur íslenskra hesta, afleiðingin af
hrossaútflutningi Gunnars
Bjarnasonar til Austur-
Þýskalands á sínum tíma. Þá
vantaði dráttarvélar í Alþýðulýð-
veldinu og þeir tóku upp hesta-
verkfæri í landbúnaði um nokk-
urra ára skeið. Upphaflega var
það nefnilega ekki íslenski
reiðhesturinn sem átti að gera
frægan, heldur íslenski dráttar-
klárinn, þolinn, sterkur og
þurftalítill.
Vestur-Þjóðverjar sem halda
íslensk hross með miklum ágæt-
um þar syðra spranga um í lopa-
peysum og snæða íslensk matvæli
til hátíðabrigða, þeir eiga í stof-
um sínum íslensk lands-
lagsmálverk, listmuni og bækur
til jafns við skagfirskar bænda-
fjölskyldur, sumir hverjir. ísland
er tómstundagaman þeirra, líkt
og sumir hérlendis herma eftir
íbúum Miðjarðarhafslanda og
kaupa sér leðurlit á húðina undir
ljósaperum allan ársins hring.
Þessi menningarinnrás íslands
til Vestur-Þýskalands og raunar
allra landa þar sem íslenski hest-
urinn þrífst, er þó alls ekki eina
dæmið um „menningar-heims-
valdastefnu" okkar. Hljómsveit-
in Sykurmolarnir ferðast borg úr
borg, vestan hafs og austan og
fyllir hugi útlendinga af íslensk-
um tónum. Einar Már Jónsson
lýsti því hér í blaðinu fyrir
skemmstu að þeir spila líka
plötur með Hauki Morthens í
stærstu samkomusölum Evrópu.
Nýlega gekk íslenska hljóm-
sveitin HAM til liðs við Syk-
urmolana í þessum menningarút-
flutningi og voru Bretar heila-
þvegnir á skömmum tíma. Þetta
er allt vægast sagt nýstárlegt og
boðar breytta tíð. Fyrir leiðtoga-
fund var annan hvern poppara
búið að dreyma það að fá ein-
hvern tíma tækifæri til að spila á
erlendri grund, en nú flengjast
okkar piltar um héruð og þykir
ekkert sjálfsagðara.
Útvarpsstöð bandaríska sjó-
hersins á Keflavíkurflugvelli hef-
ur um langt skeið haft klukku-
tíma langan þátt síðdegis á
laugardögum, þar sem aðeins eru
leikin íslensk dægurlög. Þetta
mun vera afar vinsæll þáttur hjá
hermönnum. Liggja þeir og fjöl-
skyldulið þeirra kylliflatt fyrir
þessari menningarinnrás.
í danska blaðinu Politiken 6.
des. sl. stingur Poul Schou,
formaður félagsins Norræn æska,
upp á því að Norðurlandaþjóð-
irnar opni Norræn hús, eins og í
Reykjavík og Þórshöfn, í öllum
löndum Austur-Evrópu.
Bersýnilegt er að íslendingar
verða í fararbroddi þessara vík-
ingaferða, því reynslan er mest
hér af rekstri svona húsa.
Meining Pouls er sú að við dælum
af vísdómi okkar og menningu
yfir Austur-Evrópu. Reykvíking-
ar verða náttúrlega með sér-
kennslu í glannaskap, eins og
merking alþjóðaorðsins Reykja-
vík ber með sér. Það hlaut að
koma að því að heimurinn upp-
götvaði okkur.
ÞRÁNDUR
SKRIFAR
Umlad
wnekki
neitt
Stjórnarandstaðan, þar sem
Kvennalistinn kúrir undir vinstri
væng Sjálfstæðisflokksins og Ingi
Björn og Hreggviður undir þeim
hægri, tók sig til á dögunum og
flutti tillögu í þinginu um van-
traust á ríkisstjórnina. Ekki verð-
ur séð í hvaða tilgangi tillagan var
fram borin því „ríkisstjórnin hélt
velli í atkvæðagreiðslu um van-
trauststillöguna, sem reyndar var
vitað fyrirfram“ svo vitnað sé í
leiðara Morgunblaðsins. Tillagan
og umræðurnar var eins og uml
um ekki neitt. í því efni hefur
Sjálfstæðisflokkurinn að vísu
talsverða þjálfun, en Kvennalist-
inn hefur hingað til verið talinn
hafa hvort tveggja: sjálfstæða
skoðun og nokkuð af nýtilegum
hugmyndum.
I fyrradag mætti Þorsteinn
Pálsson, oddviti stjórnarandstöð-
unnar í sjónvarpssal á Stöð 2, að
því er virtist til að staðfesta í sam-
tali við Pál Magnússon og Ólaf
Ragnar Grímsson að grunurinn
um hugmyndaleysi Sjálfstæðis-
flokksins eigi við rök að styðjast.
Páll Magnússon spurði hvort ekki
vantaði tillögur frá Sjálfstæðis-
flokknum, sem stöðugt talaði um
skattalækkanir og niðurskurð
ríkisútgjalda, um það hvar ætti að
skera niður.
Þorsteinn Pálsson:
„Nei, það vantar nú ekki. Fyrst
vil ég nú minna á það og árétta
það að þetta svar Ólafs Ragnars
er auðvitað staðfesting á því að
allt sem hann er að segja um tekj-
ulækkun ríkissjóðs og skatta-
lækkun er auðvitað fásinna ein.
En varðandi okkar svar við þess-
ari spurningu þá er það auðvitað
mjög skýrt. Við búum í dag við
minnkandi hagvöxt og tekju-
stofnar ríkisins, þeir eru að
minnka. Fjármálaráðherrann
hefur nú verið að guma af því að
vöruinnflutningurinn sé minni til
landsins en hann hefur verið á
undanförnum árum, og það er út
af fyrir sig alveg rétt. Ástæðan
fyrir því er sú að kaupmáttur
launafólks hefur verið að minnka
um 14% á þessu ári og það hefur
ekki efni á að kaupa jafn mikið af
vörum eins og áður.
En ríkissjóður ætlar ekki bara
að taka jafn mikið og áður, held-
ur að taka rneira."
Páll Magnússon:
„En ykkar tillögur?"
Þorsteinn Pálsson:
„Já. Þess vegna segi ég það:
Vandi ríkissjóðs í dag, hann felst í
því að hér eru þjóðartekjur
stöðugt að minnka. Það sem við
þurfum í dag er hagvöxtur, hag-
vöxtur sem skilar gildari tekju-
stofnum og smám saman þá vinn-
um við þetta tekjubil upp, vegna
þess að það sem Ölafur Ragnar er
að gera, svo ég skýri það á mjög
einfaldan hátt.“
Þegar hér var komið fannst
fréttastjóranum svörin nokkuð
rýr í roðinu, ítrekaði spurningu
sína að minnsta kosti í þrígang og
fékk þessi svör:
„Það þarf auðvitað að skera
niður ríkisútgjöld, en megin-
vandinn er þessi: Að hér er fylgt
efnahagsstefnu, sem felur í sér
minni framleiðslu og minni verð-
mætasköpun, en ríkisvaldið held-
ur alltaf áfram að taka sama til sín
og áður eða meira, sem hefur
lamandi áhrif á framleiðsluna og
hún heldur áfram að dragast sam-
an. Þess vegna segi ég:
Minni skattar. Minni skattar
munu auka framleiðsluna og gefa
ríkissjóði þannig stærri tekju-
stofn, Síðan verðum við....
Það þarf að skera niður á öllum
sviðum í ríkisrekstrinum og það
væri auðvitað allt of langt mál til
þess að telja það upp hér. En...
Að sjálfsögðu þá munum við
auðvitað, eftir næstu kosningar,
og við fáum umboð og traust til
þess, þá munum við auðvitað
sýna fram á það í okkar störfum
að við munum ná ríkisútgjöldun-
um niður. Það er auðvitað enginn
hægðarleikur. Ég get ímyndað
mér það á einu kjörtímabili, og
við höfum verið að skoða það í
vinnu okkar í milli, að þá væri
hægt á kjörtímabili að ná þeim
niður um 5% að raungildi og við
skulum bara spyrja að leikslok-
um og við skulum sýna ykkur
þetta.“
Við svo skilmerkileg og
greinargóð svör hefur undirritað-
ur engu að bæta, nema því að
Þorsteinn Pálsson komst loks að
þeirri skarplegu niðurstöðu að
eitthvað mætti höggva í niður-
greiðslur og skera niður útgjöld
til atvinnuveganna, sem fyrir-
finnast ekki í fjárlagafrumvarp-
inu samkvæmt upplýsingum nú-
verandi fjármálaráðherra í sama
sjónvarpsþætti.
- Þrándur
Þrjár nýjar frá Björk
í HEIMSÓKN HJÁ HÖNNU
KÖTTURINN BRANDA
LITLA RAUÐA HÆNAN
komu allar út í haust í fyrsta sinn. Þær eru í
bókaflokknum: Skemmtilegu smábarnabæk-
urnar, sem eru hinar vinsælustu fyrir lítil börn,
sem fyrirfinnast á bókamarkaðinum, enda valdar
og íslenskaðar af hinum færustu skólamönnum
og prentaðar í mörgum litum. Nokkrar þeirra hafa
komið út í áratugi og eru þó alltaf sem nýjar. Fást í
öllum bókaverslunum og heita:
1. Bláa kannan
2. Græni hatturinn
3. Benni og Bára
4. Stubbur
5. Tralli
6. Stúfur
7. Láki
8. Bangsi litli
9. Svarta kisa
10. Kata
11. Skoppa
12. Leikföngin hans bangsa
13. Dísa litla
14. Dýrin og maturinn þeirra
15. Kalli segir frá
16. Geiturnar þrjár
17. Gettu hver ég er
18. Dýrin á bænum
19. Tommi er stór strákur
20. Kötturinn Branda
21. í heimsókn hjá Hönnu
22. Litla rauða hænan
I HEIMSÚKN HJÁ
HÖNNU
KÖTTURINN
BRANDA
,RAUÐA
HÆI'iAN
~Y7, i
Fallegar - Vandaðar
- Ódýrar
Aðrar bækur fyrir börn:
Húsið mitt
Mídas konungur
Nýju fötin keisarans
Tóta tætubuska
Bókaútgáfan Björk
Innilegar þakkir fy rir auðsýnda samúð og vináttu við andlát
og jarðarför
Oddgeirs Péturssonar
Grýtubakka 28
Anna Árnadóttir
Gígja Friðgeirsdóttir Örn Erlendsson
Árni Hrafn Árnason Hlín P. Wium
Orlygur Oddgeirsson Jóhanna Kr. Hauksdóttir
Þorbjörg A. Oddgeirsdóttir Óttar Geirsson
Auður Oddgeirsdóttir Árni V. Árnason
PéturOddgeirsson Kristrún Tómasdóttir
Sigurgeir Oddgeirsson
barnabörn og barnabarnabarn
Laugardagur 9. desember 1989 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
Hugheilar þakkir til allra er sýndu samúð, vináttu og virð-
ingu við andlát og útför hjartkærs eiginmanns míns, föður,
tengdaföður, afa og bróður
Magnúsar G. Jónssonar
frönskukennara
Tjarnargötu 40
Jóna Kristín Magnúsdóttir
Magnús Sigurður Magnússon Ágústa Sveinbjörnsdóttir
Jón Ingólfur Magnússon Ellen Larsen
barnabörn
Valgerður Jónsdóttir