Þjóðviljinn - 22.12.1989, Blaðsíða 14

Á höttunum eftir
Ijósfælnu skáldi
Patrick Síiskind er sá rithöf-
undur þýskur sem vakiö hefur
hvaö mesta athygli á síðustu
árum. í Þýskalandi er hann nú
þegar orðinn þjóösagnaper-
sóna og þykir með eindæm-
um dularfullur maður. Patrick
Suskind virðist ákaflega hlé-
drægurog feiminn. Eftirað
skáldsaga hans llmurinn
gerði hann heimsfrægan, hef-
ur hann dregið sig algjörlega
út úr sviðsljósinu og forðast af
fremsta megni athygli
heimsins. Hann hefur það
fyrir reglu að veita fjölmiðlum
ekki viðtöl. HefurSuskind
látið þau boð út ganga, eftir að
hann var heiðraðurfrönskum
bókmenntaverðlaunum, að
hann afþakki fyrir lífstíð öll
bókmenntaverðlaun.
Nú hafa birst á prenti eftir hann
eitt leikrit og tvær skáldsögur. Öll
hafa þessi verk komið ut í ís-
lenskri þýðingu. Leikritið
„Kontrabassinn” sýndi leikhúsið
Frú Emilía í óhrjálegu bakhúsi á
Laugaveginum fyrir u.þ.b. 2
árum við afar góðar undirtektir.
„Ilmurinn” kom út í íslenskri
þýðingu Kristjáns Árnasonar
1987 og nú var að koma út á ís-
lensku nýjasta bók Suskinds
„Dúfan” í þýðingu Hafliða Arn-
grímssonar.
Söguhetjur Suskinds eru jafn-
an undarlegar mannverur. Þær
eru helteknar af einni djúpstæðri
áráttu og líf þeirra snýst um hana.
Grenouille söguhetja Ilmsins er
ofurþefnæmur og hefur hann það
eitt markmið að búa til hinn
fullkomna ilm. Kontrabassa-
leikarinn í leikritinu Kontrabass-
inn er mikill einstæðingur, þrúg-
aður af hljóðfæri sínu og þráir
ekkert heitara en ást konu. Jon-
athan söguhetja Dúfunnar þykir
líkjast höfundi sínum mjög.
Hann hefur komið sér fyrir í litlu
risherbergi í París og hefur aðeins
eina þrá: að fá að lifa óáreittur af
mönnunum. Það hefur verið haft
eftir Suskind (áður en hann varð
frægur) að „...Kontrabassinn
fjalli m.a. um tilveru manns í litla
herberginu sínu. Við samningu
verksins gat ég stuðst við eigin
reynslu að því leyti, að ég hef eytt
mestum hluta lífs míns í sífellt
minni og minni herbergjum, sem
ég á sífellt erfiðara með að yfir-
gefa. En ég vona að einhvern
daginn finni ég herbergi svo
smátt og umlyki mig svo náið, að
það fylgi mér þegar ég yfirgef
það... Fyrir fólk sem þekkir mig
er samsvörunin milli mín og
kontrabassaleikarans greinileg. ”
Ljósmyndarar segja að erfið-
ara sé að ná mynd af Suskind á
götu en Loch Ness skrímslinu,
Með því að neita öllum viðtölum
og forðast sviðsljósið eins og
Tilkynning um skuldabréfaútboð
Byggingarsjóður ríkisins
HEiSEiiiagn5i|[EiBBiiiagn5H
Húsbréf 1. flokkur 1989
kr. 2.000.000.000,-
- krónur tvöþúsundmilljónir 00/100 -
Bréfin eru til 25 ára. Endurgreiðsla
með útdrætti flórum sinnum á ári,
í fyrsta sinn 15 febrúar 1991.
Vextir 5,75%.
Einingar bréfa: kr. 5.000,-, kr. 50.000,-, kr. 500.000,-
Útgáfudagur 15. nóvember 1989-
Umsjón með útboði og viðskiptavakar á Verðbréfaþingi íslands:
LANDSBRÉF
Veróbrófamarkaður Landsbankans
Landtbréf h f.
Landsbanki
íslands
Banki allra landsmanna
DlD
1

heitan eldinn hefur einkalíf hins
fertuga Patricks Suskinds auðvit-
að vakið mikla athygli fjölmiðla-
manna. Suskind, sem nú er orð-
inn auðugur maður á skrifum sín-
um, býr í litlu risherbergi í Múnc-
hen og lætur lítið fyrir sér fara.
Munaður hans er lítið aukarisí-
búð í París.
í þýsku tímariti birtist fyrir
nokkru frásögn blaðamanns sem
reyndi að hafa uppi á Patrick Sús-
kind og fá viðtal við hann. Hann
hóf leit sína að Patrick Súskind á
símtali við útgáfufyrirtæki Stis-
kinds, Diogenes í Ztirich. Hon-
um var vísað á upplýsinga-
fulltrúann (sem hefur séð rithöfu-
ndinn augliti til auglitis). Fulltrú-
inn andvarpaði þunglega þegar
spurt var um hinn fertuga rit-
höfund og sagði: „Ég gef þér lítið
heilræði, láttu eins og Stiskind sé
látinn ef þú ferð að spyrjast fyrir
um hann hjá ættingjum og vin-
um. Hér er engar upplýsingar um
hann að fá. Stiskind talar aldrei
um framtíðaráform.” Næst
hringdi hann í símanúmer Stis-
kinds í Mtinchen. Konan sem
svaraði virtist sannfærð um að
maðurinn væri á lífi. „Nei Sús-
kind er því miður ekki við, hann
var bara að fara út. Gætirðu
hringt seinna í dag.” Blaðamað-
urinn hringir ekki heldur ákveður
að fara á staðinn. Ung kona kem-
ur til dyra. „Nei, Stiskind er á
leiðinni til London. Hann kemur
til baka í æstu viku. Hvað liggur
þér á hjarta?”
„Ég hafði áhuga á að eiga við-
tali við hann.”
„Það er nefnilega það já. Stis-
kind hefur alveg þvertekið fyrir
að láta ókunnugt fólk spyrja sig
út úr. Það er alltaf eitthvert fólk
að hringja og vill fá að vita hvað
hann er að skrifa og hvenær ný
bók komi út. Honum finnst þetta
mjög þrúgandi og truflandi.”
„Ert þú kannski konan hans?”
„Nei ég er nú bara kunningi.
Ég á lítið barn og Stiskind passar
barnið stundum fyrir mig. Sus-
kind er nefnilega einstaklega
barngóður og elskulegur maður,
þ.e.a.s. ef maður lætur hann í
friði.”
Blaðamaðurinn ákvað nú að
bíða rólegur heimkomu Stiskinds
frá London. Hann vaktaði íbúð
hans í heila viku, en ekki bólaði á
skáldinu feimna. Blaðamaðurinn
hringir því aftur. Ennþá svarar
vinsamleeg konurödd: „Nei,
Stiskind er í risíbúð sinni í París.
Nei, ég get því miður ekki gefið
þér upp heimilisfangið þar. Vertu
sæll.”
Útgefandi Stiskinds segist
heldur ekki geta veitt neinar upp-
lýsingar um dvalarstað Stiskinds í
París. „Stiskind situr við skriftir
og vill ekki iáta trufla sig. í íbúð-
inni í París er enginn sími, það er
þýðingarlaust fyrir þig að reyna
að hafa uppi á honum þar.”
Blaðamaður deyr ekki ráða-
laus. Móðir Stiskinds er enn á lífi
en faðir hans lést 1970. Hún býr
enn á þeim stað sem Stiskind ólst
upp, í Ambach við Starnberg
vatn í Bæjaralandi. Hann er
sonur W. E. Stiskind sem er
þekktur rithöfundur í Þýska-
landi. Hann skrifaði fjölda skáld-
sagna, en þekktastur er W. E.
Stiskind þó fyrir ritgerðir sínar
um þýska tungu. Patrick Stiskind
var snemma sendur í tónlistar-
Snæbjörn
Arngrímsson
skrifar um
Patrick Siiskind
skóla, stundaði nám í píanóleik
frá 7 ára aldri og lauk því námi
með einleikaraprófi 19 ára. Þar
sem hann er með of stutta litlap-
utta lagði hann til hliðar frekari
áform um metorð í píanóleik.
Stiskind hóf nám í sagnfræði við
háskólann í Mtinchen 1968 stund-
aði sagnfræðinámið þar og í Aix
en Provence og lauk prófí 1974
með ritgerð um Bernard Shaw.
„Þú færð engar upplýsingar um
son minn hjá mér,” sagði móðir
Stiskinds. „Ég er mjög stolt af
syni mínum og rithöfundarfrægð
hans breytir þar engu. Hann hef-
ur alltaf verið sérstakur. Eftir
stúdentsprófíð neitaði hann að
gegna herskyldu og þurfti að
ganga í gegnum allskyns próf og
þvinganir. Honum tókst þar að
rökstyðja að þverstæða væri í
málflutningi prófdómaránna,
þessara hershöfðingja. Stórkost-
legur drengur. En ég get ekki gef-
ið þér upp heimilisfang hans í
París. Hér er símanúmer þú getur
reynt að hringja.”
Blaðamaðurinn hringir. Kona
svarar og blaðamaðurinn segir til
nafnsogspyr: „Heyrðu, hvertvar
aftur heimilisfang Patricks Susk-
ind í París. Ég þarf nefnilega að
_ná í hann.” Konan tekur augljós-
lega blaðamanninn fyrir einhvem
annan og gefur upp heimilisfang-
ið í París.
Jæja, þá var heimilisfangið í
París komið og bara eitt að gera,
fara til Parísar og hafa uppi á
þessum ljósfælna rithöfundi.
Þegar komið var til Parísar var
stefnan tekin á Boulevard Raspa-
il. Þar býr Stiskind í risherbergi á
6. hæð fjölbýlishúss. Blaðamað-
urinn gengur inn í anddyrið. Á
einum af póstkössunum er nafn
Stiskind ritað stóram stöfum.
PATRICK SÚSKIND ÍBÚÐ 23.
Jónathan hetja Dúfunnar býr í
herbergi 24 á 6. hæð fjölbýlishúss
við Rue de la Planche, næstu götu
við Boulevard Raspail. Stiskind
og Jónathan Noel eru því ná-
grannar. „Jonathan leitaði ekki
þæginda, heldur að tryggum íver-
ustað, sem heyrði honum og að-
eins honum til, sem verndaði
hann gegn óþægilegum óvæntum
uppákomum lífsins og þar sem
enginn gat framar flæmt hann
burt. Og þegar hann gekk inn í,
herbergi númer 24 í fyrsta sinn,
þá vissi hann samstundis: Þetta er
það, þetta vildirðu eiginlega
alltaf, hér munt þú búa. (Nák-
væmlega eins og kemur fyrir
karla, eftir því sem sagt er, við
svokallaða ást við fyrstu sýn, þeg-
ar þeim verður ljóst, þrumu
slegnum, að kona, sem þeir
aldrei fyrr hafa augum litið verð-
ur kona lífsins, sem þeir eiga og
sem þeir munu búa með, allt til
hinsta dags.)” (Dúfan bls. 9).
Blaðamaðurinn fer upp mjóan
stiga fjölbýlishússins, upp á 6.
hæð og ber að dyrum íbúðar 23.
Enginn opnar. Á ganginum er
maður sem segir að Stiskind sé
ekki við. Hann hafi farið út úr
húsi í gærmorgun með ferðatösku
í hendi. Blaðamaðurinn fer frá
París með næstu lest og ákveður
að hætta leit sinni að Stiskind.
Það má ef til vill segja að flótti
hins hlédræga og feimna Stis-
kinds frá sviðsljósinu sé eðlilegur
nú á tímum endalausra opin-
skárra forsíðuviðtala. Hann var
alveg óþekktur þegar Ilmurinn
vakti athygli fjöimiðlamanna á
honum. „Það er skelfilegt að hafa
skrifað skáldsögu eins og Ilminn,
ég efast um að ég geri það aftur,”
er eitt af því fáa sem fjölmiðla-
menn höfðu eftir honum eftir að
Ilmurinn komst á metsölulista.
14 SÍÐA-NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 22. desember 1989