Þjóðviljinn - 22.12.1989, Page 18

HEIX,ARMKr
Þótl móðir Vernhörðu (Herdís Þorvaldsdóttir) sé í strangri gæslu tekst henni stundum að snúa á fangaverð-
ina.
„Minna öskur
og meiri
iðjusemi“
Heimili Vernhörðu Alba frumsýnt í Þjóðleikhúsinu
Heimili Vernhörðu Alba er
lokaverkið í laustengdum þríleik
Lorca um misbeitingu valds, -
kúgara og þá sem kúgaðir eru.
Fyrri verkin eru Blóðbrullaup og
Yerma og eru þau öll samin á
umbyltingartímum í spönsku
þjóðfélagi, þegar mikil vonbrigði
ríktu meðal alþýðunnar yfír því
að lýðveldið skyldi ekki halda
velli og komast til þroska.
Eitthvað virðist boðskapur Lorca
hafa farið fyrir brjóstið á spönsk-
um fasistum, í það minnsta myrtu
þeir hann skömmu eftir að hann
lauk við Heimili Vernhörðu Alba
árið 1936, en leikritið var fyrst
sýnt níu árum eftir dauða hans, í
Buenos Aires árið 1945.
Vernharða Alba er heimilis-
harðstjóri af verstu sort, kúgar
allt og alla í kringum sig; móður
sína, elliæra, þjónustustúlkurnar
og ekki síst dætur sínar fimm,
sem eru á aldrinum 20 til 39 ára.
Eina manneskjan, sem vogar sér
að standa uppi í hárinu á Vern-
hörðu er Poncíá þjónustustúlka
hennar, sem er bundin henni ein- Poncía (Bríet Héðinsdóttir).
Allt er þá þrennt er, segir mál-
tækið og nú um jólin f rumsýnir
Þjóðleikhúsið Heimili Vernhörðu
Alba, þriðju túlkunina á þessu
gagnmerka verki, sem okkur hef-
ur boðist á nokkrum mánuðum.
Heimili Vernhörðu Alba eða Hús
Bernörðu Alba (á frummálinu La
casa de Bernarda Alba) eftir Fe-
derico García Lorca hef ur verið
sýnt bæði í sjónvarpi og hjá
Leikfélagi Akureyrarí veturog
ekki seinna vænna fyrir þá sem
misstu af þeim sýningum, annarri
eða báðum, að drífa sig nú í
leikhúsið. Eins er nú kjörið tæki-
færi fyrir sanna áhugamenn að
líta á þann mun, sem kann að
vera á þessari uppfærslu og
þeim, sem áður voru boðnar, auk
þess sem verkið er nú leikið í
splunkunýrri þýðingu Guðbergs
Bergssonar.
Húsmóðirin og þjónustustúlkan: Vernharða (Kristbjörg Kjeld) og
Poncía (Bríet Héðinsdóttir).Myndir - Jim Smart.
hvers konar hatursböndum og
fræðir áhorfandann á eðli Vern-
hörðu frá fyrstu stundu: „Hún
kúgar alla í kringum sig. Henni
væri trúandi til að klessa sér ofan
á hjartað í þér til að sjá hvernig þú
týnir tórunni, án þess að kulda-
brosið fari af bölvuðu fésinu..."
í upphafi leiksins koma Vern-
harða og dæturnar frá jarðarför
húsföðurins og enginn þarf að
fara í grafgötur um hver þar
gengur inn, hennar fyrsta skipun
er „Þögn!“ og það næsta sem hún
segir: „Minna öskur og meiri
iðjusemi..." Þarnæst boðar harð-
stjórinn átta ára sorgartímabil
þar sem andblær frá götunni fær
ekki að komast inn í húsið, „Gáið
að því, að nú höfum við múrað
upp í dyr og glugga. Þannig var
þetta heima hjá pabba og hjá afa
mínum. Á meðan getið þið byrj-
að að sauma í brúðarlínið."
Vernharða fær reyndar að
reyna að betra er að temja hundr-
að flær á hálu skinni en píkur tvær
á palli inni og gengur á ýmsu á
heimili hennar uns yfir lýkur.
Kristbjörg Kjeld leikur Vern-
hörðu, Herdís Þorvaldsdóttir
móður hennar og Bríet Héðins-
dóttír Poncíu. Dæturnar fimm
eru leiknar af þeim Helgu E.
Jónsdóttur (Angústías), Ragn-
heiði Steindórsdóttur (Magda-
lena), Tinnu Gunnlaugsdóttur
(Amelía), Guðrúnu Gísladóttur
(Martírío) og Sigrúnu Waage
(Adela). HjálmarH. Ragnarsson
hefur samið tónlist við verkið,
leikmynd gerir Þórunn Sigríður
Þorgrímsdóttir og búninga Sig-
ríður Guðjónsdóttir. Leikstjóri
er María Kristjánsdóttir.
María Kristjánsdóttir: Kannski
einkennist verkið fyrst og fremst
af næmleika Lorca fyrir kvensál-
inni
- Það sem mér finnst áhuga-
verðast í þessu leikverki er þem-
að um valdið og hversu auðveld-
lega menn láta kúga sig, segir
María Kristjánsdóttir leikstjóri.
18 SÍÐA-NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 22. desember 1989