Þjóðviljinn - 21.02.1990, Blaðsíða 3

FRÉTTIR
Aðstöðugjald
Allir fjölmiðlar
fái undanþágu
Borgarstjórn hefur samþykkt að leggja að-
stöðugjald á allafjölmiðla nema R ÚV. Asgeir
Hannes Eiríksson áAlþingi: Allirfái
undanþágu
Asgeir Hannes Eiríksson, þing-
maður Borgaraflokksins, vill
að Alþingi veiti öllum fjölmiðlum
undanþágu frá aðstöðugjaldi, en
RÚV eitt nýtur slíkrar undan-
þágu nú. Davíð Oddsson vill fara
hina leiðjna og afnema unda-
nþágu RÚV þannig að allir sitji
við sama borð eftir samþykkt
borgarstjórnar um að leggja að-
stöðugjald á fjölmiðla.
Ásgeir Hannes lagði fram
frumvarp um undanþágu fjöl-
miðla frá aðstöðugjaldi í gær.
Borgarstjórn samþykkti hins veg-
ar í síðustu viku að leggja að-
stöðugjald á alla fjölmiðla, nema
RÚV sem hefur undanþágu sam-
kvæmt lögum. Búist er við að að-
stöðugjaldið færi borgarsjóði um
30 miljónir króna í tekjur á árinu.
Af þeirri upphæð greiða Morgun-
blaðið og Stöð 2 langmest.
Sigurjón Pétursson, borgar-
fulltrúi Alþýðubandalagsins,
lagði til í borgarstjórn að fjöl-
miðlum yrði enn um sinn veitt
undanþága frá álagningu að-
stöðugjalds, en borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins og Bjarni P.
Magnússon felldu tillöguna.
Aðstöðugjald nemur um einu
prósenti af veltu fyrirtækja og
Þorvarður Elíasson, sjónvarps-
stjóri Stöðvar 2, hefur sagt í út-
varpsviðtali að gjaldið verði stöð-
inni þungt í skauti. DV hefur
mótmælt ákvörðun borgarinnar
um afnám undanþágunnar.
„Skattheimta af þessu tagi
leggst afar misjafnt á fjölmiðlana
og dregur eflaust úr þjónustu
sumra þeirra en getur riðið öðr-
um að fullu. Með því móti kemur
slagsíða á prentfrelsið," segir Ás-
geir Hannes m.a. í greinargerð
með frumvarpi sínu.
-gg
Áfengi
Tegundum fækkar um 100
r
Afengis- og tóbaksverslun ríkis-
ins hefur ákveðið að fækka
víntegundum í verslunum sínum
um 100. Höskuldur Jónsson for-
stjóri ÁTVR segir ástæðurnar
fyrir þessari ákvörðun vera þrí-
þættar en þyngst vegi sú staðr-
eynd að neyslubreyting hafi orðið
með tilkomu bjórsins og sala áf-
engra drykkja að frátöldum bjór
dregist saman um miljón lítra á
síðasta ári.
Höskuldur sagði Pjóðviljanum
að sala á hvítvíni hefði dregist
saman um 30% og á rauðvíni um
25%. í heildina hefði sala áfengra
drykkja fyrir utan bjór dregist
saman úr um 3,5 miljónum lítra í
2,5 miljónir lítra á milli áranna
1988-1989. Við slíkar aðstæður
hlyti ÁTVR eins og aðrir verslun-
araðilar að endurskoða birgða-
hald sitt og vöruúrval.
„Við fórum þá leið að kasta
ekki bara út þeim tegundum sem
minnst seldist af, við verðum að
bjóða upp á ákveðið úrval,“ sagði
Höskuldur. Tegundir sem seldust
nokkuð en ættu sér hliðstæð vín
sem seldust meira hyrfu Iíka úr
verslunum ÁTVR. Til að mynda
hefði ÁTVR boðið upp á nokkr-
ar tegundir Liebfraumilch hví-
tvíns og sumar þeirra myndu
víkja en ÁTVR vildi hins vegar
einnig bjóða upp á Loire vín og
héldi því áfram.
Að sögn forstjórans vildi
ÁTVR ekki gera sig háða
ákveðnum framleiðendum.
Framleiðendum viskís hefði til
dæmis fækkað og framleiðslan
flutst á hendur stórra hringa.
Tegundum frá tveimur slíkum
Þorkell Einarsson starfsmaður
ÁTVR tók fram nokkrar tegundir
áfengis sem eiga að hverfa.
Mynd: Kristinn
hringum hefði verið fækkað en
minna seldar tegundir frá smærri
aðilum stæðu óhreyfðar í hillum
ÁTVR. Umboðsaðilum og
veitingamönnum hefði verið
sendur listi yfir þær tegundir sem
fyrirhugað væri að hyrfu og þessir
aðilar hefðu sent athugasemdir
sem sumar hverjar væru þess eðl-
is að hlustað yrði á þær.
Hvannarrótarbrennivín, ís-
lenskt ákavíti og íslenski séniver-
inn græni og blái hverfa, ásamt
td. Chianti rauðvínunum, Cinz-
ano vermútum og Swing, Teac-
her‘s og Crown Royal viskíum.
Höskuldur sagði ATVR ekki
tapa á því að taka þessar íslensku
tegundir úr sölu, þær seldust nán-
ast ekkert og hefðu ekki verið
framleiddar í mörg ár.
-hmp
Borgarráð
Laun og fríðindi Davíðs
Alfreð Þorsteinsson lagði fram
itarlega fyrirspurn í borgar-
ráði í gær um launakjör og fríð-
indi Davíðs Oddssonar borgar-
stjóra. Búist er við að fyrirspurn-
inni verði svarað í næstu viku.
Alfreð segir að í ljósi frétta um
bifreiðaafnot Davíðs sé rétt að fá
upplýst nánar um raunveruleg
launakjör hans.
Spurt er um föst laun, laun
vegna nefndastarfa á vegum
borgarinnar, reglur um bifr-
eiðaafnot, ferðadagpeninga og
risnu.
Davíð hefur tvær bifreiðar til
afnota á vegum borgarinnar, en
hann á jafnframt tvo bfla sjálfur.
-gg
Markmið f iskveiði-
stefnunnar brostin
Halldór Ásgrímsson sjávarút-
vegsráðherra mælti fyrir
frumvarpi til laga um stjórnun
fiskveiða á Alþingi í gær. Skúli
Alexandersson þingmaður Al-
þýðubandalagsins sagði við það
tækifæri að öll þau markmið sem
sett hefðu verið í upphafi með nú-
verandi kvótastefnu, hefði reynsl-
an sýnt að væru brostin og þess
vegna ætti að hverfa frá því fyrir-
komulagi sem haft hefði verið á
frá því 1984.
Kvóti um alla eilífð
í frumvarpinu er gert ráð fyrir
nokkrum breytingum frá núgild-
andi lögum. Fyrsta róttæka
breytingin er sú að gert er ráð
fyrir að lögin gildi ótímabundið,
en frá því lög um stjórnun fisk-
veiða voru samþykkt fyrst árið
1983 hafa þau gilt tvisvar sinnum í
eitt ár í senn, einu sinni tvö ár og
núgildandi lög voru sett til þrig-
gja ára. Halldór sagði það óhag-
ræði sem stuttur gildistími hefði í
för með sér væri augljóst fyrir þá
sem störfuðu við sjávarútveg.
Þeir þyrftu að taka ákvarðanir
um fjárfestingu og rekstur til
margra ára sem ekki gætu verið
traustar á meðan óvissa ríkti um
lögskipun fiskveiðistjórnunar
eins og á undanförnum árum.
Sjávarútvegsráðherra sagði
fiskiskipaflotann of stóran miðað
við afrakstagetu fiskstofnanna og
þess vegna hefðu verið í gildi
strangar reglur um endurnýjun
flotans. í núgildandi lögum eru
hins vegar engar hömlur á fjölgun
skipa undir 6 brúttólestum en því
hyggst ráðherrann breyta. Bátar
undir 6 brl. sem stunda veiðar í
atvinnuskyni falla samkvæmt
frumvarpinu undir sömu endur-
%'junarreglur og stærri skip.
itæðuna fyrir þessu sagði ráð-
herra vera að mælingarreglur
væru svo rúmar að unnt væri að
hanna afkastamikil fiskiskip sem
mældust innan við 6 brl.
Bátar af þessari stærðargráðu
þurfa þess vegna að sækja um
veiðileyfi og gert er ráð fyrir að
aðeins verði hægt að sækja um
slík leyfi innan mánaðar frá
gildistöku laganna, þó þannig að
þriggja mánaða svigrúm verði
gefið fyrir þá báta sem þá eru í
smíðum. Halldór sagði þessar
ráðstafanir ekki settar gegn tóm-
stundaveiðimönnum en þeim
verði aðeins heimilað að veiða
fisk til eigin nota og mættu ein-
ungis veiða á handfæri og stöng.
Tómstundaveiðimenn verða líka
samkvæmt frumvarpinu að sækja
um sérstakt tómstundaveiðileyfi
en það eiga allir að geta fengið
sem vilja.
Breytingar eru gerðar á útgáfu
veiðileyfa í frumvarpinu.
Botnfiskveiðar og þorskveiðar
eru háðar sérstöku leyfi í gildandi
lögum og veiðar á fjölmörgum
tegundum öðrum eru háðar sér-
stöku leyfi. Halldór boðar að út
verði gefið eitt almennt veiðileyfi
fyrir viðkomandi fiskveiðiár
ásamt veiðileyfisskilríkjum fyrir
þær tegundir sem sæta aflahá-
marki. Skipum verði úthlutað fa-
stri aflahlutdeild í leyfilegum
heildarafla og sóknarmarkið
verði lagt niður. En Halldór sagði
sóknarmarkið hafa reynst illa þar
sem sóknarmarksskipin hefðu
getað aukið hlutdeild sína í
heildaraflanum á kostnað aflam-
arksskipanna og sóknarmarkið
ætti mestan þátt í að sú hag-
kvæmni sem hægt væri að ná með
kvótakerfinu hefði ekki náðst.
Fiskveiðiárið á samkvæmt
frumvarpinu að gilda frá 1. sept-
ember ár hvert til 31. ágúst. Sjáv-
arútvegsráðherra sagði það kosti
þessa fyrirkomulags að flest
veiðitímabil féllu innan þessa
tímabils og ef drægi úr aflatopp-
um yfir sumarmánuðina gæti
þetta haft jákvæð áhrif á afkomu
fiskvinnslunnar þar sem sumar-
aflinn nýttist illa til vinnslu.
Reynslan kveður
upp dauðadom
Skúli Alexandersson sagði
reynsluna af kvótakerfinu sýna
að það hefði mistekist. Sjávarút-
vegsráðherra talaði nú ekki
lengur um þau markmið sem sett
hefðu verið með þessu kerfi
í BRENNIDEPLI
Kerfið átti líka að styrkja
byggðirnar í landinu en
það sagði SkúliAlex-
sandersson að hefði ekki
gengið eftir. Þvert á móti
hefði óvissa í atvinnu-
málum aukist á lands-
byggðinni á gildistíma
kvótakerfisins ogframtíð
hennar orðið óvissari
vegna þess að ekkert þeirra hefði
náðst. Skúli rifjaði upp þessi
markmið. Eitt þeirra hefði verið
að styrkjaþorskstofninn. Á árun-
um 1950-1960 hefðu að meðaltali
komið að landi 460 þúsund tonn á
ári. Á árunum 1960-1970 hefði
meðaltalið verið 393 þúsund tonn
og á árunum 1970-1979 384 þús-
und tonn. Á árunum 1980-1990
hefði aflinn síðan enn dregist
saman og verið að meðaltali 365
þúsund tonn þótt kvótakerfið,
sem styrkja átti stofninn hefði
verið við lýði í sex ár af því tíma-
bili.
Eftir sex ár undir kvóta sagði
Skúli Hafrannsóknastofnun
leggja til enn minni þorskveiði
fyrir árið 1990 eða 250 þúsund
tonn, sjávarútvegsráðuneytið
legði til 260 þúsund tonn sem að
vísu gætu farið í 300 þúsund tonn.
Kvótakerfið sem sett hefði verið
til reynslu hefði því algerlega
brugðist sem tilraun til að styrkja
þorskstofninn. Ef kerfið hefði
staðist ætti að vera mögulegt að
veiða amk. 400 þúsund tonn á
þessu ári.
Skúli var heldur ekki alls kost-
ar sammála sjávarútvegsráðherra
um kosti ákveðins aflamarks á
skip sem hann sagði þó geta átt
við um loðnuveiðar og sérstak-
lega síldveiðar. Sú óheillaþróun
hefði engu að síður átt sér stað
varðandi loðnuflotann að loðnu-
verksmiðjurnar hefðu eignast æ
stærri hluta hans.
Markmið kvótalaganna um
takmörkun á stærð fiskiskipaflot-
ans hefur ekki náðst að mati
Skúla. Flotinn hefði haldið áfram
að stækka að afli og rúmlestatölu.
Kostnaðurinn við sóknina hefði
aukist með öflugri skipum og
menn sæktu sjóinn ekki af minni
hörku en áður eins og stefnt hefði
verið að. Skúli sagði gæði hráefn-
isins heldur ekki hafa batnað og
þessu til staðfestingar las hann
grein eftir Halldór Árnason for-
stöðumann Ríkismats sjávaraf-
urða.
í greininni sem Halldór birti í
fréttabréfi stofnunarinnar árið
1988 sagði hann hráefni fara
hrakandi, besta hráefnið væri
flutt út í gámum en það lakasta
færi í vinnslu hér innanlands.
Kerfið átti líka að styrkja
byggðirnar í landinu en það sagði
Skúli að hefði ekki gengið eftir.
Þvert á móti hefði óvissa í at-
vinnumálum aukist á lands-
byggðinni á gildistíma kvótakerf-
isins og framtíð hennar orðið
óvissari. Þegar fyrirtæki færu á
hausinn eða skip væru seld, væri
reyndin sú að byggðirnar ættu
engan rétt til að halda uppi at-
vinnu og sækja fisk í sjó.
Að mati Skúla þarf að gera
veigamiklar breytingar á frum-
varpinu. í 9. grein þess væri gert
ráð fyrir að skerða mætti heildar- -
bolfiskmagn skipa og færa hluta
þess yfir á td. Ioðnuskipaflotann
ef illa áraði hjá honum. Þetta
sagði Skúli fráleitt. Nær væri að
loðnuskipaflotinn stofnaði til
eigin aflatryggingarsjóðs sem
ganga mætti í ef á bjátaði. Skúli
sagði líka ranglátt að fiskur sem
fluttur væri í gámum til útlanda
væri ekki viktaður hér heima.
Hann teldi ekki erfitt að koma
þessu við.
í 11. grein er kveðið á um að
aflamark fylgi skipum. Þetta
sagði Skúli að leitt gæti til þess að
togaraflotinn, sem verið hefði að
kaupa upp stóran hluta af báta-
flotanum, keypti upp trilluflot-
ann. Hann vildi að 17. grein
frumvarpsins yrði felld niður, þar
sem hún gerði ráð fyrir því að
sami aðili, þe. sjávarútvegsráðu-
neytið, ákveddi framkvæmd lag-
anna og sæi um eftirlit. Óháður
aðili ætti að sjá um eftirlitshlið-
ina.
Þingflokkur Alþýðubanda-
lagsins hefur tilkynnt að hann
taki undir bókun sem Skúli lagði
fram í ráðgjafanefndinni en
bendir einnig á tiltekin atriði. At-
hugað verði hvort nauðsynlegt sé
að útfæra betur það grundvallar-
atriði í lögunum, að takmarkaður
afnotaréttur kvóta myndi aldrei
einstaklings- og stjórnarskrár-
varða eign. Ákvæði verði um að
dregið verði úr ferskfiskútflutn-
ingi, gætt verði byggðasjónar-
miða og vísar þingflokkurinn þar
í samþykkt landsfundar Alþýðu-
bandalagsins. f lögunum verði
ákvæði sem girði fyrir röskun
hlutfalla skipaflotans eftir stærð.
Sjávarútvegsráðuneytið eigi ekki
að annast eftirlit með fram-
kvæmd laganna né úrskurða
vegna brota á þeim og smábátar
undir 6 tonnum verði án allra
kvaða.
Þingflokkurinn samþykkir að
frumvarpið verði lagt fram á Al-
þingi með fyrirvörum og bókun-
um en áskilur sér rétt til að flytja
eða fylgja breytingartillögum.
-hmp
Miðvikudagur 21. febrúar 1990 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3