Þjóðviljinn - 21.02.1990, Blaðsíða 6

ERLENDAR FRÉTTIR
Júgóslavía
Hemum veröur
Forsætisráð Júgóslavíu gaf í
gær hernum fyrirskipun um
að bæla niður þjóðernisátök í
Kosovohéraði þar sem að
minnsta kosti 27 manns hafa látist
í uppþotum í þessum mánuði.
Forsætisráðið tók þessa
ákvörðun eftir neyðarfund um
versnandi ástand í héraðinu þar
sem daglega kemur tii uppþota
þjóðernissinnaðra Albana sem
krefjast afsagnar héraðsyfir-
valda, lýðræðis og sjálfstæðis.
Átta fulltrúar frá öllum fylkjum
Júgóslavíu eiga fulltrúa í forsætis-
ráðinu. Pað fer með æðstu yfir-
stjórn júgóslavneska hersins.
Lögregla beitti táragasi til að
dreifa mörg þúsund manns í að
minnsta kosti tveimur borgum í
Kosovo ígær. Albanar boðuðu tii
verkfalla víðs vegar í héraðinu og
hvorki albönsk né serbnesk börn
mættu í skóla.
Kosovo hefur takmarkaða
sjálfstjórn innan serbneska lýð-
veldisins. Þar búa 1,7 miljónir
Frá mótmælaaðgerðum Albana í borginni Pristina í Kosovohéraði.
Albana en aðeins 200 þúsund
Serbar. Albanar hafa að undan-
förnu risið upp gegn Serbum og
krefjast algjörs sjálfstæðis. Mót-
mælaaðgerðir hafa verið bannað-
ar en Albanar hafa hunsað bann-
ið með öllu.
Hópar serbneskra íbúa Koso-
vohéraðs hafa á síðustu dögum
flúið heimili sín vegna ótta við
þjóðernisofsóknir.
Júgóslavneska fréttastofan
Tanjug sagði í gær að óeirðirnar
hefðu breiðst út til nágrannafylk-
isins Makedóníu þar sem fjöldi
Albana býr einnig. Að sögn frétt-
astofunnar hefur lögregla orðið
að grípa í taumana til að koma í
veg fyrir að reiðir Makedóníu-
menn og Serbar réðust á Albana í
hefndarskyni. Reuter/rb
Hervœðing
Norömenn auka herútnjöld
Norska ríkisstórnin ætlar að
auka útgjöld til hermála um
2,5 prósent á þessu ári þrátt fyrir
samdrátt í ríkisútgjöldum á ýms-
um öðrum sviðum. Þetta er meiri
aukning en hjá flestum öðrum
þjóðum Atlantshafsbandalags-
ins.
Jan Syse forsætisráðherra Nor-
egs sagði í viðtali við norska út-
varpið á mánudag að ástandið í
Sovétríkjunum og Austur-
Evrópu væri mjögóstöðugt. Ekki
kæmi til greina að draga úr hern-
aðarútgjöldum fyrr en Norð-
menn hefðu sannreynt að Sovét-
menn skæru niður herafla á Kola-
skaga.
Norskur herforingi sakaði So-
vétmenn í janúar um að standa
ekki við loforð Gorbatsjovs Sov-
étleiðtoga frá því í fyrra um
brottflutning skammdrægra
kjarnaflauga af SS-21 gerð frá
Kolaskaga. Embættismenn í
varnarmálaráðuneyti Noregs
segja samt að útilokað sé fyrir
Sovétmenn að ráðast á Noreg.
Þrátt fyrir útgjaldaaukningu til
hermála ætlar minnihlutastjórn
Jans Syse að halda fast við áætl-
anir sínar um minni skatta.
Tekjurýrnun ríkissjóðs verður
mætt með niðurskurði til velferð-
armála.
Reuter/rb
Taiwan
Þingslagur
Hörkuslagsmál brutust út við
þinghúsið í Taipei í gær þegar
þingmenn ætluðu að kjósa nýjan
þingforseta. Stjórnarandstöð-
unni tókst að koma í veg fyrir
kosninguna svo að henni var
frestar til 27. febrúar.
Að minnsta kosti sjötíu manns
slösuðust í slagsmálum fyrir utan
þinghúsið, þar af fimmtíu lög-
reglumenn. Þetta eru einhver
hörðustu átök sem orðið hafa á
Taiwan á síðari árum.
Um eitt þúsund mótmælendur
köstuðu grjóti, veltu bílum og
kveiktu í að minnsta kosti einum.
Þeir skýrðu ofbeldið með því að
þeir væru langþreyttir á að bíða
eftir Iýðræði í fjóra áratugi. Þeir
brynnu innra með sér.
Þingmenn stjórnarandstöð-
unnar komu í veg fyrir kosningu
þingforseta með því að vefengja
rétt aldinna fulltrúa frá megin-
landi Kína til að sitja á þingi. .
Flestir þeirra eru varamenn vara-
manna löngu látinna þingmanna
sem voru kosnir í vafasömum
þingkosningum á meginlandi
Kína fyrir meira en hálfri öld.
Þeir mynda meirihluta á taiw-
anska þinginu sem kínverskir
þjóðernissinnar segja að sé hið
eina og sanna Kínaþing.
Stjórnarandstöðuþingmenn
gerðu hróp að gamalmennunum
og sögðu þeim að hypja sig heim
á sjúkrahúsið. Taiwanska sjón-
varpið sýndi öldungana staulast
úr þinghúsinu við staf með aðstoð
hjúkrunarkvenna og lífvarða
innan um reiða stjórnarandstæð-
inga sem öskruðu ókvæðisorð
upp í andlitið á þeim og óskuðu
þeim skjóts dauðdaga.
Reuter/rb
Fíkniefni
Pöddur gegn kókaíni
Bandaríkjastjórn athugar nú
möguleika á að dreifa miklu
magni af örsmáum lirfum yfir
kókaínakra í Perú og Bólivíu til
að eyðileggja kókaínuppskeruna.
Bandaríska dagblaðið Was-
hington Post skýrði frá þessu í
gær. Blaðið segir að Bandaríkja-
stjórn hafi nýlega fjórfaldað
fjárframlög til rannsókna á að-
ferðum til að eyðileggja kókaín-
og maríúanauppskeru með efn-
um, sýklum eða skorkvikindum.
Jafnvirði fjögur hundruð milj-
óna króna er varið í þessu skyni.
Meðal annars hefur verið prófað
rautt litarefni, sem drepur maríú-
ana, og sveppir sem eyða rótum
kókaínplantna.
Vísindamenn segja að hvít
mölflugutegund, malúbía, lofi
einna bestum árangri. Lirfur
hennar nærast á blöðum kókaín-
jurtarinnar. Hægt er að fjölda-
framleiða lirfurnar og dreifa
þeim yfir kókaínakrana. Þá er
talið að kókaínbændur hafi enga
möguleika á að bjarga uppske-
runni.
Áætlunin hefur verið gagnrýnd
fyrir að vísindamenn geta ekki
sagt fyrir um hvaða áhrif malúbía
kynni að hafa á lífríkið eftir að
kókaínakrarnir væru komnir í
eyði. Talið er hugsanlegt að Iirf-
urnar ráðist þá á aðrar jurtir.
Grasafræðingurinn Walter
Gentner, sem áður var yfirmaður
fíkniefnarannsókna landbúnað-
arráðuneytis Bandaríkjanna,
segir erfitt að ímynda sér að lirf-
urnar fylgi pólitískum fyrirmæl-
um. Engin trygging sé fyrir að
þær ráðist ekki á nytjagróður.
Reuter/rb
Lýðrœðisbarátta
Lögfræðingaverkfall í Nepal
Allir lögfræðingar í Nepal, átj-
án hundruð að tölu, lögðu
niður vinnu í gær til að mótmæla
mannréttindabrotum stjórnvalda
sem beittu vopnavaldi til að bæla
niður mótmælaaðgerðir stjórn-
arandstæðinga undanfarna daga.
Mótmælaaðgerðirnar eru þær
fyrstu gegn stjórnvöldum í ellefu
ár. Stjórnarandstæðingar í Kat-
hmandu höfuðborg Nepals
köstuðu grjóti að Iögreglu sem
svaraði með kúlnahríð. Talið er
að yfir tíu manns hafi fallið fyrir
kúlum lögreglu í Kathmandu og
fleiri borgum, þar af að minnsta
kosti þrír í gær.
Stjórnarandstæðingar krefjast
þess að fá að stofna stjórnmála-
flokka og bjóða fram í kosning-
um. Stjórnmálaflokkar voru
bannaðir fyrir þrjátíu árum en
þeir hafa haldið áfram að starfa
neðanjarðar. Þetta er í fyrsta sinn
sem þeir taka höndum saman í
baráttunni gegn einveldi Birend-
ra konungs Nepals.
Konungurinn neitar að ljá
máls á breytingum á stjórnarsk-
ránni til að leyfa stjórnmála-
flokka. Hann segir að þjóðarat-
kvæði um stjórnmálakerfi lands-
ins fyrir tíu árum hafi njörvað það
niður í eitt skipti fyrir öll.
Debendra Raj Panday leiðtogi
Mannréttindasamtaka Nepals
segir að samtökin hafi lista yfir
sextán hundruð manns sem sitji í
fangelsi vegna kröfu sinnar um að
stjórnmálaflokkar verði leyfðir.
Stjórnvöld segja þetta stórlega
ýkt, einungis 764 menn séu í fang-
elsi vegna þessara saka.
Reuter/rb
Matvœlaaðstoð
Sovétmenn
þiggja þýskan
mat
Sovétmenn hafa þegið matar-
gjöf frá Vestur-Þjóðverjum að
jafnvirði nærri átt miljarða ís-
lenskra króna.
Vestur-þýska stjórnin bauð
Sovétmönnum matvælaaðstoð
rétt fyrir heimsókn Kohls kan-
slara til Moskvu fyrr í þessum
mánuði.
Bandarískir og nýsjálenskir
embættismenn hafa látið í ljós
áhyggjur af því að gjöfin kunni að
hafa áhrif á verð á landbúnaðar-
vörum. Sovétmenn hafa að jafn-
aði keypt um 40 prósent af öllum
mjólkurafurðum sem seldar hafa
verið á heimsmarkaði.
Ákvörðun Sovétmanna um að
þiggja beina matargjöf er talin
merici um versnandi efnahagsá-
stand í Sovétríkjunum.
Gjöfin nægir til að kaupa 52
þúsund tonn af nautakjöti, 50
þúsund tonn af svínakjöti, 20
þúsund tonn af smöri, 15 þúsund
tonn af þurrkaðri mjólk og fimm
þúsund tonn af osti.
Reuter/rb
Frakkland
Mengað
neysluvatn
Brice Lalonde umhverfismál-
aráðherra Frakklands sagði í gær
að neysluvatn á stórum svæðum
væri mcngað og óhæft til drykkj-
ar.
Hann sagði að áætlun um að
hreinsa neysluvatn hefði dregist
óhóflega á langinn. Hann hefði
hrokkið við þegar hann las að
árið 1975 hefði verið ákveðið að
stefna að því að 90 prósent
neysluvatns yrði hreinsað árið
1990. Staðreyndin væri sú að ein-
ungis 35 prósent neysluvatns væri
hreinsað.
Drykkjarvatn í mörgum borg-
um og bæjum hefur verið óhæft
til drykkjar. Núverandi markmið
heilbrigðisyfirvalda er að 60 prós-
ent drykkjarvatns verði hreinsað
fyrir aldamót.
Lalonde segir að franskur al-
menningur verði að leggja hærri
fjárhæðir af mörkum ef þetta
markmið eigi að nást. Þetta eigi
sérstaklega við um búfjárbændur
sem beri að miklu leyti ábyrgð á
grunnvatnsmengun.
Yfirlýsing ráðherrans kemur í
kjölfar þess að stærsti lindar-
vatnsframleiðandi Frakklands,
Perrier, neyddist til að innkalla
allar flöskur frá fyrirtækinu um
víða veröld eftir að snefill hættu-
legs eiturefnis fannst í vatninu.
Reuter/rb
Moskva
Kommúnistar dala
Kjósendur í Moskvu hafa meira
álit á samtökum róttækra um-
bótasinna en kommúnistaflokkn-
um ef marka má skoðanakönnun
sem sovéskt vikurit lét gera.
Níu hundruð Moskvubúar
voru beðnir um að gefa nokkrum
tugum stjórnmálasamtaka og
hópa allt að fimm stig eftir því
hvaða álit þeir höfðu á þeim.
Samtök róttækra umbótasinna
á sovéska þinginu voru efstir með
fjögur stig. Andrei Sakharov
heitinn og Boris Yeltsin voru
meðal stofnenda þessara sam-
taka sem ná bæði til óflokksbund-
inna þingmanna og umbótasinna
innan kommúnistaflokksins sem
telja umbótastefnu Gorbatsjovs
ekki ganga nægjanlega langt.
Kommúnistaflokkurinn kom
næstur með 3,9 stig og Lýðræðis-
fylking Moskvu var í þriðja sæti
með 3,6 stig.
Reuter/rb
6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 21. febrúar 199t