Þjóðviljinn - 21.09.1990, Síða 16

0
Elísabet
Þorgeirsdóttir
Af
umburðarlyndi
og hlátri
Þegar ég sat við tölvuna um
daginn að sjóða saman pistil-
kom, spurði sonur minn 12 ára
mig af hverju ég skrifaði ekki
um það hvemig er að vera lesb-
ía. „Þú segir bara að þetta sé al-
veg eðlilegt, fólk elski bara
hvort annað þó það sé af sama
kyni,“ sagði hann. Ég var upp-
tekin af einhveiju öðm efni og
sagði honum það, en auðvitað
hafði ég gaman að þessari
ábendingu. Hún sýnir mér að
hann skynjar að með þvi að
skrifa í blöð er hægt að hafa
áhrif. Hún sýnir einnig að hon-
um fínnst þörf á að skýra fjöl-
skylduform okkar út fyrir fólki.
Sjálfur þarf hann að gera grein
fýrir því í sínu lífi og hefur
kannski fundist þörf á liðsinni,
þó hæpið sé að félagar hans og
vinir lesi pistil í Helgarblaði
Þjóðviljans.
Það kemst upp í vana að lifa
eflir öðm lífsmynstri en almennt
gerist. Maður hefur í raun aldrei
lifað öðmvísi, en kemst þó ekki
hjá því að finna að stundum
truflar það aðra. Maður reynir
að láta það ekki á sig fá, heldur
sínu striki og sjálfsvirðingunni,
- það er fyrir öllu. Og brátt hætt-
ir maður að verða var við að um-
burðarlyndið er ekki í hávegum
haft alls staðar. En auðvitað má
ekki gleyma því, að réttindabar-
átta minnihlutahópa á enn langt
í land og íjöldi verkefna liggur
fyrir. Maður nennir bara ekki
alltaf að vera í baráttu. Eða er
baráttan kannski falin í því að
halda sínu striki og láta eins og
ekkert sé? Vonandi eykst svo
skilningur og umburðarlyndi
náungans smátt og smátt, sem
myndí gera lífið mun auðveld-
ara fyrir þau tíu prósent mann-
kyns sem em fædd samkyn-
hneigð. Enginn getur verið ham-
ingjusamur ef hann þarf að bæla
tilfinningar sínar til lengdar.
Nýlega kom út bók um kyn-
hegðun Islendinga þar sem fram
kemur hvað hjón og sambúðar-
fólk „gerir það“ ofl. í fréttum af
þessu fengum við m.a. að vita
að karlmenn telja sig hafa fmm-
kvæði í yfir 90% tilvika og kon-
um finnst yfirdrifið nóg að gera
það átta sinnum í mánuði.
Mér kemur það satt að segja
mjög lítið við hvemig aðrir haga
sínu kynlífi. Ég segi, eins og
Jóna Ingibjörg sagði þegar Katr-
ín Baldursdóttir á Rás 2 spurði
hana hvort hún væri ánægð með
þessa niðurstöðu: - „Mér finnst
gæðin skipta meira máli en
magnið.“ Katrínu virtist finnast
hálf klént að gera það bara átta
sinnum, og var komin í hasar-
fféttamannsham. Jóna benti
henni þá vinsamlega á að fólk
gæti látið vel hvort að öðm
miklu oftar, þó það kallaðist
ekki að hafa samfarir.
Þessi umfjöllun minnti mig
óneitanlega á algengt viðhorf til
samkynhneigðra. Vangaveltur
um okkur snúast oftar en ekki
um kynlíf og aðferðir, annað
kemst ekki að. Hvemig fyndist
ykkur ef þið hefðuð það á til-
finningunni að alltaf væri verið
að bijóta heilann um það hvað
þið gerið i rúminu?
En ég fékk aðra vinsamlega
ábendingu um efni sem ég ætti
að skrifa um í pistli. Það var ffá
vinkonu minni sem býr á Rauf-
arhöfn og var í borginni að
birgja sig upp til vetrardvalar.
Hún vildi endilega að ég skrifaði
um hvað það er nauðsynlegt að
hlæja. „Það er hreint og beint
heilsubætandi, alveg nauðsyn-
legt fyrir líkamann, og sálina
auðvitað líka. Ef þú hlærð mikið
áttu líka auðveldara með að
gráta, sem er líka heilsubæt-
andi,“ sagði hún.
Ég er henni hjartanlega sam-
mála. Ég man hvað mér fannst
ómissandi að sitja fýrir ffaman
sjónvarpið á laugardagkvöldum
í vetur og horfa á 90 á Stöðinni.
Það er eins og óhreinir vessar
skolist burt við hressilegan hlát-
ur. Ég er viss um að hlátur er
yngjandi, enda er kona í Eng-
landi víst orðin vellrik á nýju
kerfi sem hún fann upp, þar sem
andlitsvöðvamir em þjálfaðir og
árangurinn lætur ekki á sér
standa í unglegra útliti. (Ég las
þetta í Pressunni fýrir hallarbylt-
ingu og sel það ekki dýrara en
ég keypti.) Auðvitað hlýtur að
eiga að nota og þjálfa andlits-
vöðvana eins og aðra vöðva og
ómögulegt að hafa þá alltaf í
einhverri hugsuða- eða fýlu-
pokastellingu.
Vinkona mín er stórtæk í
hugsun og verki og hefur oft
gert kraflaverk þegar hún hrind-
ir hugmyndum sínum í fram-
kvæmd. Henni er frekar vel við
suma núverandi ráðherra og
kom með þá hugmynd að ríkis-
stjómin veitti atvinnulausum
leikumm styrk til að semja og
flytja grin og gaman fyrir þjóð-
ina, eins ofl og hægt væri. Það
myndi fljótt skila sér í minni
lyfja- og lækniskostnaði, sál-
gæslu og sjúkrarúmum. Hún er
sannfærð um þetta og ég kem
því hér með á framfæri.
Elsku vinur, fyrirgefðu okkur, grátbiðja frn Chandebise (Guðrún Gfsladóttir) og kvennabósinn, (Guðmundur Ólafs-
son) hinn gmnnhyggna þjón Poche (Ami Pétur Guðjónsson) á Hótel Kisunóm, sem skilur ekki upp né niður f þvf
sem fram fer...frekar en aðrir.
Leiklist
Vítamínssprauta í
skammdeginu
Margir muna vafalaust eftir
Flónni. Ekkert leikrit sem Leik-
félag Reykjavíkur hefur nokkm
sinni sett upp hefur notið jafn-
mikilla vinsælda. Það var fmm-
sýnt í Iðnó í desember 1972 og
gekk í þijú leikár fýrir fullu húsi.
Nú fá „gamlir“ leikhúsgestir
tækifæri til að endumýja kynnin
við Flóna og þeir yngri tækifæri
til að sjá hana í fýrsta skipti.
Höfúndur farsans er Frakkinn
Georges Feydeau, en þýðinguna
gerði Vigdís Finnbogadóttir.
Leikstjóri er Jón Sigurbjöms-
son, en hann leikstýrði einnig
áðumefndri uppsetningu sem sló
í gegn fýrir næstum tuttugu ár-
um.
Til þess að fræðast nánar um
verkið hitti blaðamaður Nýs
Helgarblaðs hjónin
Ragnheiði Tryggva-
dóttur og Jón Hjartar-
son, og dóttur Jóns,
Helgu Brögu, en þau
leika öll í gaman-
leiknum. Jón Hjartar-
son er meira að segja
í sama hlutverki nú
og fýrir seytján ámm
eða svo.
Um hvað fjallar
Fló á skinni?
Jón: Söguþráður-
inn er svo flókin að
ekki er nokkur leið að
rekja hann. Sagan
hefst heima hjá flnum
Þú leikur nú eins og í fyrri
uppsetningu Leikfélagsins hót-
elstjóra Kisunóru Augustine
Ferraillon. Finnst þér þessi
uppsetning ólík þeirri fyrri?
Það em fleiri í sýningunni
nú sem vom einnig i þeirri fýrri,
en ég er sá eini sem leikur sama
hlutverkið. Má vera að ég sé
eins og mubla sem dusta má af á
17 ára ffesti. Sjálfur hallast ég
þó að þeirri skýringu að ég hafi
verið fullungur í gamla daga.
(Helga Braga skýtur því inn
i að nú sé hann orðinn nægilega
tuddalegur í hlutverkið.)
Hótelstjórinn er uppgjafa-
hermaður, og er eflaust nær
þeim aldri sem ég er núna. Hvað
uppsetninguna varðar þá er hún
öðmvísi vegna þess að nú leik-
að orði komast, og verði of
öfgakenndir?
Ragnheiður: Jón Sigur-
bjömsson passar mjög upp á
þetta í leikstjóm sinni.
Helga Braga: Við reynum
að gera þetta leikandi létt, og að
gera ekki of mikið.
Ragnheiður: Það er mjög
auðvelt að skella á skeið, og
gera hluti sem alls ekki eiga við.
Leikstjórinn verður að hafa
hömlur á leikumnum, það skipt-
ir meginmáli.
Helga Braga: Leikarinn
verður að vera mjög nákvæmur
og fara ekki út í einhveijar til-
finningalegar túlkanir. Maður
má ekki sleppa sér, en þetta er
mjög skemmtilegt. Ég lék í Litlu
fjölskyldufýrirtæki í fýrra, sem
Ragnheiður Tryggvadóttir, Jón Hjartarson og Helga Braga Jónsdóttir eru sammála
um að Flóin höfði ekki síður til áhorfenda nú en fýrir nær tuttugu árum.
hjónum. Frúin er áhyggjufull af
því hana gmnar að eiginmaður-
inn sé að leita á önnur mið í
kvennamálum. Hún trúir vin-
konu sinni fýrir raunum sínum.
Þær ákveða að leggja fýrir hann
eins konar gildm, svívirðilega
gildru, og þar með koma kon-
umar af stað endalausri vitleysu
og misskilningi sem þær botna
að lokum ekkert í sjálfar. Þær
em þá margflæktar í hana eins
og flugur í köngullóarvef. Per-
sónumar lenda inn á vafasömu
hóteli þar sem ærslin ná há-
marki. Hótel Kisunóra kallast
það, og eins og segir í verkinu þá
er það tæpast staður fyrir böm
og gamalmenni. Spinnst svo
flækjan alveg fram í bláendinn
þegar hlutimir em orðnir mjög
svo flóknir. Síðan er Iausnin,
eins og oft er um flóknar skák-
þrautir, einfold.
um við í öðm og stærra rými.
Það var erfitt að koma þessu
stykki fýrir á sviðinu í Iðnó, eins
og mörgum öðrum stómm verk-
um sem við settum upp þar. Um-
gjörðin verður við það stærri og
kannski glæsilegri en í þá daga.
Hitt er líka að leikstjórinn er bú-
inn að setja upp verkið áður, og
veit að hveiju hann gengur. Auk
þess vom í fýrri sýningunni sjó-
aðir gamanleikarar í aðalhlut-
verkum, nú em það hins vegar
ungir leikarar, sem ekki hafa
leikið slík hlutverk áður. Og það
er spennandi að fýlgjast með
þeim og sjá hvemig sýningin
þróast. Eg hef mjög gaman af
því að fást við þessa tegund leik-
listar.
Er ekki rnjög krefjandi fyrir
leikara að leika í farsa, m.a. af
því að stundum er hœtt við að
menn fari yfir strikið, ef svo má
er kannski ekki alveg sambæri-
legt. Það er fremur svört kómed-
ía. Ég reyndi einnig absúrd leik-
hús þegar ég var í Nemendaleik-
húsinu í Sköllóttu söngkonunni.
Ragnheiður: En það má
segja að við ungu leikaramir
höfúm alls ekki haft tækifæri til
að sjóast í að verða reyndir gam-
anleikarar eins og til vom héma
í gamla daga þegar meira var
leikið af försum eins og Flónni.
Helga Braga: Verkið er
byggt á stórkostlegum misskiln-
ingi, og það er vel skrifað. Fars-
ar eins og þessi em yndislegir,
og flækjan er skemmtileg.
En er mögulegt að smekkur
áhorfenda hafi breyst frá því að
Flóin sló í gegn i upphafi átt-
unda áratugarins?
Ragnheiður: Við veltum
þessu mikið fyrir okkur á æf-
ingatímanum. Fólk hefúr að-
16 SÍÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 21. september 1990