Þjóðviljinn - 01.11.1990, Blaðsíða 12

þJÓfMflLIINN
Fimmtudagur 1. nóvember 1990 206. tölublað 55. árgangur
■ SPURNINGIN ■
Húsvernd
Hvenær er maður
dauður?
Guðmundur Guðmundsson
uppeldisfulltrúi:
Maður er aldrei dauður. Það er
vegna þess að við erum eilíf.
Anna Sigurðardóttir
þroskaþjálfi:
Þegar sannað er að öll líkams-
starfsemi hefur stöðvast. Það á
að vernda alit líf á meðan það
lifir og virða það að því loknu.
Lilja Ægisdóttir
verslunarmaður:
Þegar heilinn er hættur að
starfa. Mér finnst það lang eðli-
legast uppá líffæraflutninga.
Jón Þór Rósmundsson
öryggisvörður:
Þegar að öll starfsemi líkamans
hefur stöðvast.
RAFRÚN H.F.
Smiöjuvegi 11 E
Alhliða
rafverktakaþjónusía
Islandssagan í húsveggjum
Þingholtsstrœti 29 eitt fárra húsa í Sveitserstíl sem varðveist hefur óbreytt hér á landi. Um alda-
mótin keyptu íslenskir efnamenn hús sín uppúr norskum pöntunarlistum
Svona leit Þingholtsstræti 29 (til hægri) út fyrr á öldinni.
Við Þingholtsstræti 29 stend-
ur hús sem nú hýsir Stofnun
Sigurðar Nordals. Húsið er
merkilegt fyrir þær sakir að
það er eitt af fáum svo kölluð-
um katalóghúsum sem enn
standa uppi óbreytt frá bygg-
ingu, en húsið lét Jón Magnús-
son landshöfðingjaritari, seinna
forsætisráðherra, reisa árið
1899. Um þessar mundir er
unnið að lokaáfanga viðgerða á
húsinu undir stjórn Leifs Blu-
mensteins, sem hefur haft um-
sjón með endurbyggingu 50-60
húsa i nálægð tjarnarinnar í
Reykjavík.
í samtali við Þjóðviljann
sagði Leifur Höfða einnig vera
katalóghús, en nafn sitt draga
húsin af því að þau voru keypt inn
til landsins eftir pöntunum úr
norskum sölulistum. Húsið við
Þingholtsstræti er í Sveitserstíl
sem á rætur í iðnbyltingunni í
Noregi, þegar Norðmenn keyptu
inn vélar og tæki til húsbygginga
ffá Mið-Evrópu. Leifur sagði
muninn á húsinu við Þingholts-
stræti og Höfða vera þann, að
franski konsúllinn hefði lagt
meira í iburð innandyra, en Jón
Magnússon utandyra. Þannig
væri anddyrið í Höfða í dæmi-
gerðum drekastíl norskrar þjóð-
emishyggju, en smekkur og kröf-
ur franska konsúlsins og konu
hans væri áberandi í öðrum her-
bergjum.
Sveitser-húsin voru uppruna-
lega timburklædd að utan. Norsk-
ir hval- og síldarspekúlantar voru
fyrstir til að flytja þessi hús til
Austfjarða og ráðherrabústaður-
inn, sem upprunalega var í On-
undarfírði, er eitt af þessum hús-
um. Fljótlega kynntust íslending-
ar hins vegar bárujáminu í Eng-
landi í gegnum sauðasöluna
þangað og heimfærðu Sveitser-
stílinn yfir á bárujámsklædd hús.
Leifur segir bámjámið að vísu
vera góða vatnsvöm, en hann telji
aðalástæðu notkunar þess vera þá
eldvöm sem það gefíir. Af þeim
ástæðum hefðu tvær hliðar á hús-
inu í Þingholtsstræti verið klædd-
ar bárujámi.
Húsið í Þingholtsstræti er í
mjög góðu ástandi, að sögn Leifs,
og hvergi fúa að finna eftir 100 ár.
En það var aðeins efna-
mikið fólk sem hafði
auraráð til að kaupa
slík hús, almenningur
varð að láta sér fátæk-
legri húsakost lynda.
Sveitserhúsin komu
tilsniðin frá Noregi til
íslands, en það var þó
ekki um einingarhús að
ræða eins og Islending-
ar þekkja þau í dag.
Gluggar og hurðir
komu tilbúnar og allar
fjalir tilsniðnar og hús-
in síðan byggð eftir
teikningu. „Þetta er það
eintak sem minnst hef-
ur verið skemmt með
svo kölluðum endur-
bótum,“ sagði Leifur.
Af öllum þeim húsum
sem hann hefði komið
nálægt að gera við,
væri þetta í einna besta
ástandinu.
Leifúr sagði húsið alfriðað,
þannig að litlu mætti breyta bæði
innan- og utandyra. Þetta sagði
hann að setti starfsemi Stofnunar
Sigurðar Nordals ýmsar skorður.
Úlfar Bragason starfsmaður
stofnunarinnar sagði húsið hafa
verið í óíbúðarhæfú ástandi þegar
stofnunin fékk það á miðju ári
1987. Það sem helst hefði háð
starfsemi stofnunarinnar væri
hvað rikisvaldið væri tregt að láta
fé í viðgerðimar. Nú ynni Istak að
viðgerðum, en það væri í fjórða
skipti sem ráðist væri til atlögu
við þetta verk.
Stofnun Sigurðar Nordals
hefúr skrifstofúaðstöðu sína á
jarðhæð hússins, og á efri hæð er
fræðimannaíbúð. Astæða þess
hvað húsið hefúr varðveist sem
líkast upprunalegu ástandi, er sú,
að sama fjölskyldan hefur búið í
því nánast frá upphafi, að sögn
þeirra Leifs og Úlfars. Árið 1915
hefði Pálmi Pálsson yfirkennari I
Menntaskólanum í Reykjavík
keypt húsið. Eftir hans dag hefði
sonur hans Páll Pálmason búið í
því til dauðadags, en þá festi ríkið
kaup á því undir starfsemi Stofn-
unar Sigurðar Nordals. -hmp
Leifur Blumenstein (til vinstri) hefur umsjón með viðgerðum á húsinu, en
ístak sér um framkvæmdir. Með Leifi á myndinni er Úlfar Bragason
starfsmaður Stofnunar Sigurðar Nordals.
Sími 641012