Þjóðviljinn - 16.11.1990, Page 16

Ásdísardóttir
Rasl og drusl
Það er þetta með sorpið. Hvað
á að gera við það? Óskapleg um-
ræða í gangi og meira að segja bú-
ið að stoftia umhverfisráðherra.
Þá þótti mér týra á skarinu. Hvað
átti þetta nú að þýða? Er hér ekki
hreinasta loft í heimi? Höfúðborg-
in hin reyklausa borg? Vatnið hér
það tærasta um víða veröld? Og
bæði heitt og kalt! Ómælisvíðátt-
ur öræfanna og óspillt náttúra.
Nei, heilum umhverfísráð-
herra máttum við gera svo vel að
taka við. Eins gott að við slupp-
um, að minnsta kosti í bili, við
ráðuneytið sem átti að fylgja hon-
um. Þá hefði nú kastað tólfúnum.
Þá hefði ekki orðið þverfótað fyr-
ir nefndum og ráðum og boðum
og bönnum og áreiðanlega orðið
ráðuneytisins fyrsta verk að skipta
um mynd utan á ruslafotunum
sem hanga á ljósastaurum bæjar-
ins. Og þá hefðu útlendingamir
hætt að setja bréfin sín í ruslafot-
umar eins og þeir gera ennþá af
því að þeir halda að þær séu póst-
kassar.
Hvað gerir það svo sem til
þótt einu og einu sælgætisbréfi sé
skutlað út um bílgluggann. Eða
einni og einni áldós. Eða úrgangi
úr öðm álveri veitt í fjöruna.
Lengi tekur sjórinn við, segir ein-
hvers staðar.
Það er nú óþarfi að fara með
allt út í öfgar, umhverfisvemdina
eins og annað.
Mér finnst alltaf svo heimilis-
legt að koma út á tröppumar á
heimili minu í Þingholtunum á
sunnudagsmorgnum og sjá bjór-
dósir og flöskur standa í röð á
tröppunum, - þetta er svona ljúf
kveðja ffá æskuglöðum ungling-
um sem hafa verið að skemmta
sér kvöldið áður og hafa ekki séð
sér fært að ganga þessi tvö skref
innar í portið þar sem ruslatunn-
umar em.
Eða tónlistin sem hljómar fýr-
ir utan gluggann þegar dósimar
feykjast fram af tröppunum og
skellimir í þeim blandast um-
ferðagnýnum, flautinu og lög-
reglusírenunum, að ég nú ekki tali
um þegar tilbrigði brotinnar rúðu
bætast við hana þegar menn bijót-
ast inn í Rómeó og Júlíu hinum
megin götunnar. Ég mundi sakna
hennar ef hún þagnaði.
Ég man líka eftir því hvað það
var fallegt í Atlavíkinni hér á ár-
unum á meðan ég var enn ung-
lingur og sótti samkomumar þar,
þegar pulsubréfm huldu gras-
svörðinn og smokkamir vom að-
allega notaðir til að hengja í trjá-
greinamar. Þá var nú ekki eidsinu
fyrir að fara og smokkurinn
sjaldnast settur á oddinn.
Það væri líka laglegt ef góð-
gerðarklúbbamir misstu af þeirri
árlegu skemmtan sem því fylgir
að tína upp þessi tvö eða þrjú tonn
af msli sem liggur utan vegar á
Hellisheiðinni. Það var svo gaman
hjá þeim héma um árið þegar þeir
fundu kvennærbuxumar i tveimur
hlutum sitt hvora megin vegarins.
Fóm með fféttina í blöðin og
hvaðeina og þjóðin gat skemmt
sér í ofúrlitlum getraunaleik lengi
á eftir.
Einhvem tíma var líka sagt ffá
því í blöðunum, og fféttin meira
að segja myndskreytt lesendum til
yndisauka, hvemig girðingar á
Vestfjörðum líta út eftir hvass-
viðri og rok. Allar girðingar með-
fram strandlengjunni endilangri
og jafnvel langt upp á heiðar vom
skreyttar litskrúðugum plastpok-
um sem þyrlast höfðu eins og
snjókom með særokinu langt upp
á land þar til þeir festust í gadda-
vímum. Þetta er náttúrlega gott
mál og óþarfi að vera að fetta
fingur út í það. Menn átta sig bara
ekki á því hvað það getur komið
þessum fáu riðlausu rollum til
góða, að geta séð girðingamar á
færi, í stað þess að koma ekki
auga á þær fyrr en þær em rétt
gengnar á gaddavírinn. Svona
plastpokaskraut getur nefnilega
sparað þeim ófá sporin, og mér
fínnst sjálfsagt mál, að menn Ieiði
stundum hugann að velferð sauð-
kindarinnar sem hefúr haldið í
okkur lífinu eins Iengi og raun ber
vitni.
Kókdósimar í Dimmuborgum
em líka litrík tilbreyting og innan
um svarta og tilbreytingarlausa
hraundrangana og skemmtilegt og
upplífgandi að sjá eitthvað kunn-
uglegt þegar maður gengur þar
um.
Eins gæti verið gaman að fá
að sjá einhveija ána héma eða
stórfljótið, til dæmis Sogið, eða
Þjórsá, skipta um lit svona einu
sinni, - verða gula eða rauðgula til
augnayndis í stað þessa grængo-
landi og mórauða sveitalitar sem
alltaf er á þeim. Þessi draumur
gæti svo auðveldlega orðið að
vemleika með einni góðri útlendri
lyfjaverksmiðju með lélegum
hreinsibúnaði, ef þá nokkmrn,
enda er slíkur útbúnaður hreinasta
pjatt og óþarfi.
Svo sitja menn með sveittan
skallann að búa til fín nýyrði eins
og „vistarvænn“ eða „umhverfis-
hollur". Þetta er nú meira bullið.
Hvaða máli skiptir svo sem, þótt
ég noti bara venjulegan upp-
þvottalög á þessa þijá diska og
eina pott sem ég þvæ upp heima
hjá mér? Þetta em nú eklci nema
nokkrir dropar á dag, og svei mér
þá að þeir geti skipt höfúðmáli
fyrir heiminn. Það er þegar mikið
búið að banna alla spreibrúsana
sem gerðu lífið svo miklu þægi-
legra, og ég hélt að þá væri maður
kannski laus við þetta umhverfis-
vemdandi blaður, þegar búið væri
að bjarga ózónlaginu, en því er nú
víst ekki að heilsa. Hvar endar
þetta allt saman?
Umhverfísráðherra, ekki
nema það þó! Og farið að stofna
fyrirtæki tii að endurvinna rasl.
Og heimti. að einstaklingar og fyr-
irtæki flokk' mslið. íkea er meira
að segja farið að selja tvöfaldar
mslafötur nú þegar. Á maður
virkilega að standa yfír raslaföt-
unum og telja ofan í þær til skipt-
is? Svo má að auki búast við því
að eftir nokkur ár nægi ekki tvær
mslafötur. Nei, það gæti þurft
fjórar, eða jafúvel fleiri inn á hvert
heimili. íbúðin bara fúll af msla-
fötum. Manni gæti nú blöskrað og
ofboðið.
Og ekki nóg með það. Blöðin
segja að kaupmönnum verði jafn-
vel gert að taka við umbúðum ut-
an af vömm í náinni framtíð. Ég
hélt að nóg væri á þá menn lagt þó
að þetta bætist ekíci ofan á. Fyrst
fer fólk inn í búðina og nær sér í
vömmar sem það vanhagar um og
standa í fallegum og lokkandi um-
búðum í hillunum, síðan stendur
að í biðröð við kassana til að
orga innihaldið og umbúðimar,
og fer loks í enn aðrar biðraðir við
þessa tilvonandi ruslagáma, tekur
þar utan af nýkeyptum vömnum
og sortérar umbúðimar eftir þar til
gerðum reglum og fleygir þeim í
gámana og trillar sér svo með
vaminginn strípaðan heim. Þetta
verður skemmtilegt. Ég veit ekki
hvort húsnæði þeirra Hagkaups-
manna í Kringlunni kemur til með
að þola slíkt og þvílíkt.
Nei, svei mér ef þessi rasla-
og sorppólitík gengur ekki heldur
langt. Og tekur þó steininn úr þeg-
ar engin fæst niðurstaðan um í
hvaða hreppi eigi að eyða mslinu.
Enginn vill mslið til sín, því það
lækkar fasteignaverð, og þykir
ófínt að hafa sorpeyðingarstöð í
nágrenninu, og lái mönnum hver
sem vill. Nei, þá er nú betra að fá
álver. Og raslinu hlýtur að mega
aka austur eða vestur á firði, því
þar verður hvort sem er ekki
nokkur byggð eftir fáein ár. Bara
sturta því þar, á einhver eyðitún
eða ónýttar rekafjörar, þá eram
við laus við það héðan af suðvest-
urhominu og engir koma til með
að sjá það nema einhveijir klikk-
aðir útlendingar sem þvælast
þama út á útkjálka í stað þess að
halda sig héma sunnanlands og
láta sér nægja að sjá sápugos í
Geysi.
Samfélag hippanna.
Leikfélag Keflavíkur:
Unglingur kýs frelsið
Föstudaginn 9. nóvember
frumsýndi Leikfélag Kefla-
víkur sitt fyrsta verk á þessu
leikári, söngleikinn „Er til-
gangur" eftir Júlíus Guð-
mundsson undir stjórn Hali-
dórs Björnssonar. Húsfyllir
var í félagsbíó og var sýn-
ingunni einstaklega vel tek-
ið.
Hér er mannmörg sýning á
ferð því fjöldi þeirra leikenda
sem fram koma er á þriðja tug-
inn, en Leikfélag Keflavíkur
sýnir það nú með hverri upp-
færslunni á fætur annarri að það
hefur orðið alla burði til þess að
ráða við fólksfrekar sýningar og
sú ánægjulega þróun hefur orðið
að sífellt virðist koma til liðs við
það fleira ungt og efnilegt fólk.
Sýningin sem hér um ræðir
ætti að vera vel til þess fallin að
vekja áhuga Keflvíkinga. Höf-
undur er ungur og vinsæll tón-
listarmaður í bænum og höfúnd-
ar og flytjendur tónlistar em,
ásamt honum, félagar hans úr
hljómsveitinni Pandóru, þeir
Sigurður Eyberg Jóhannsson og
Þór Sigurðsson.
Að auki er efni leikritsins á
þeim nótum að höföa ætti til
ungs fólks. Hér segir af unglingi
þeim sem allir þekkja. Þeim
unglingi sem kaus ffelsið, hætti í
skólanum, þessu tákni ófrelsis-
ins, og vill uppá eigin reikning
athuga hvort yfirhöfuð sé nokk-
ur tilgangur í sköpunarverkinu.
Gegn þessari fyrirætlan
snýst að sjálfsögðu óvenju ill-
skeyttur faðir sem vill annað-
hvort son, sem töltir krókalaust
að embætti læknis eða lögffæð-
ings eða alls engan son. Móðirin
hefúr vitanlega ekki annað ffam
að færa en skilningslausa allt-
umvefjandi móðurást. Fulltrúar
borgaralegrar meðalhegðunar
birtast okkur að öðm leyti í sér-
lega ógeðfelldum neftóbaks-
manni og svikulli löggu.
Að hinu leytinu kemur svo á
daginn að fulltrúar ffelsisins em
heldur ekki sérlega aðlaðandi.
Kolmglaðir rónar og enn ragl-
aðri hippar og samfélag þeirra
hæfir hvorki vonum unglingsins
né ffelsisbaráttu hans, sem að
lokum fær brattan og giska
óvæntan endi.
Eins og sjá má á þessari lýs-
ingu er hér fátt óvæntra tíðinda.
Hér er grímulaus kúgun hinna
eldri undir kjörorðinu Vér einir
vitum. Hér em ástamál orðuð
með þeim hætti sem tæpast þætti
við hæfi í finu selskapi og hér er
hann líka mættur til leiks kven-
legi homminn með allan sinn
vandræðagang.
En hvað er það þá sem gerir
þesa sýningu áhugaverða. Það er
raunar fjölmargt. f fyrsta lagi er
textinn lipur, áheyrilegur og oft
fyndinn. Sýningin er einstaklega
fagmannlega unnin. Þótt hún
skiptist í 22 atriði rann hún lipur-
lega ffam m.a. vegna hugvitsam-
legrar leikmyndar og vandaðrar
lýsingar. Þótt sum atriðin væm
fjölmenn dansatriði flutt á
þröngu sviði vom þau með öllu
laus við þann viðvanings- og
vanræðablæ sem svo oft spillir
sýningum áhugaleikhópa. Hér
hefur greinilega verið unnið af
samviskusemi og ekkert eftirlát-
ið tilviljuninni einni. Leikendur
fluttu textann mjög vel, og þótt
sýningin sé fjölmenn er hvergi
veikur hlekkur í þeim hópi. Sér-
staklega er ástæða til þess að
nefna Sigumð Eyberg sem fór
með hlutverk unglingsins. Hon-
um tókst einstaklega vel að sýna
þennan ringlaða rótlausa ein-
stakling sem berst um á hæli og
hnakka án þess þó að vita nokk-
uð hvað hann ætlar sér.
Undirritaður býr því miður
við þá fötlun að eiga ákaflega
örðugt með að þekkja sundur
góða tónlist og vonda, einkum
þegar hún er af yngri árgöngum.
Hann spurðist því fyrir hjá yngri
kynslóð áhorfenda hvemig þeim
félli tónlistin og fékk þau svör að
hún væri „ógeðslega góð“ og sér
hann ekki ástæðu til þess að ef-
ast um að sá dómur sé á rökum
reistur.
í leikskrá er viðmð sú hug-
mynd að gera Félagsbíó að leik-
listar- og tónlistarmiðstöð. Hér
er sannarlega á ferðinni hug-
mynd sem fúll ástæða er til að
gera að vemleika. Nú þegar
Leikfélag Keflavíkur hefúr, við
vægast sagt erfið skilyrði, vaxið
til þess þroska sem undanfamar
uppfærslur bera með sér og ungt
fólk þyrpist til starfa með því,
væri það gæfúlegt handtak að sjá
til þess að það þurfi ekki í fram-
tíðinni að hrekjast með æfingar
sínar úr einu útihúsinu í annað.
Undirritaður vill að lokum
hvetja Keflvíkinga til þess að
fjölmenna í Félagsbíó og spáir
því að Leikfélagið hafi enn einu
sinni hitt í mark og orðið sér úti
um „kassastykki" með þessari
sýningu.
Sjónvarp
Alkóhólisti skoðaður
Á sunnudagskvöld sýndi
Sjónvarpið sænska mynd
sem „Fyllibyttan" var kölluð
og var handritið samið af Hin-
rik Tikkanen.
Manni sem mátti vel vita
hvað er á seyði eins og þeir vita
sem hafa lesið æviminningar
hans.
Það var margt gott um þessa
mynd. Fyllibyttan sjálf var ágæt-
lega leilun. Saga Stens Anders-
sons var sögð með trúverðugum
hætti. Allt kom þar kunnuglega
fyrir sjónir: hann var maðurinn
sem drakk bara eins og aðrir og
viðurkenndi aldrei drykkjuskap-
inn og hjónabandið fór í rúst og
hann var rekinn úr vinnu og er
nú kominn á endastöð. Rétt
dauður í sorpgámi þar sem hann
leitaði skjóls i vetrarhörkum
En myndin er sett upp sem
yfirheyrsla öðmm þræði: yfir
alkóhólistanum og yfir samfé-
laginu um leið: hver er ábyrgð
hvers og eins? Og þá kemur upp
sérkennileg þverstæða. Annars-
vegar er konan (sálfræðingurinn,
ráðgjafinn) sem yfirheyrslur
leiðir að fá alkóhólistann til að
horfast í augu við vemleikann
undanbragðalaust. Hinsvegar er
hún að höföa til „almennings“.
Ekki bara til þess að menn geri
sig ekki breiða í fyrirlitningu á
„andskotans rónum“ sem era
aumingjar og éta út okkar skatt-
peninga. Það er ágætt verkefhi.
Heldur fer hún inn á að spyija
viðstadda, hvort þeir vilji ekkert
gera sjálfir, til dæmis skjóta
skjólshúsi yfir Sten Andersson
róna eða láta hann fá vinnu á
verkstæðinu sínu.
En þama er farið öfúgt að
hlutunum. Það stoðar ekki að
kalla á miskunnsama Samveij-
ann fyrr en síðar - þegar „fylli-
byttan“ hefúr gert eitthvað í sín-
um málum eins og það heitir.
Með því að snúa hörmungum
alkóhólistans út í sal almennings
með þessum hætti er verið að
efla sjálfsmeðaumkun Steins
Anderssonar og hans nóta: Þama
sjáið þið, allir em vondir við
mig. Það er allt ykkur að kenna!
Árni Bergmann
16 SfÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 16. nóvember 1990