Þjóðviljinn - 22.12.1990, Blaðsíða 8

etta er sagan
JOLASVEINAR
KOiyiAÍ
HEIMSOKN
n
Smásaga
eftir
Eyvind P.
Eiríksson
8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 22. desember 1990
sem er tileinkuð Maddý og vinur
minn Brjánn sagði mér á leiðinni
um Jjöllin milli Teslín og Votson-
vatns í Júkon, i gamla ameríska
ferðavagninum með kojunum
Jjórum og eldhúsinu og öllum
grœjum, nema samhœfingu gír-
kassans, þar sem ég var að tala
við hann ogfá hann til að tala svo
hann héldist vakandi og á vegin-
um; hann hafði ekki sofið í tvo
sólarhringa.
-p, g hitti vin minn Biján aðeins
jL einu sinni. Ég þarf ekki að
hitta vin minn oft. Mér er nóg að
hitta hann einu sinni til þess að
vita að hann er vinur. Það var ekki
meginmálið, að hann væri vinur
minn, þó ég fyndi vináttu hans
við mig. Ég var ekki sá eini sem
hann sýndi vináttu. Hann var vin-
ur, það var einfalt. En mig skiptir
það öllu, að ég sé vjnur, ég finni
vináttu við hjartað. Ég trúi ekki á
vináttu inni í sjálfu hjartanu þar
sem hún hlýtur að skolast út í
sterkum straumi blóðsins. I kring-
um hjartað, í taugum kransæð-
anna fann ég að hann var vinur
minn, og ég finn það enn þótt nú
sé tími um liðinn. Það segir í vís-
asta viskukvæði veraldarinnar,
kvæði múgamanns dagsins,
Hávamálum. Veistu ef þú vin átt,
og farðu að finna oft. Til góðs
vinar liggja gagnvegir, þótt hann
búi fjær.
Ég veit að þetta er rétt. En ég
vil koma með viðbótartillögu. Ég
legg til, að hér sé merking dýpri,
og enn dýpri en skyni gæddir
bændur tíundu aldar hugsuðu sér í
dagsins önn og gjörþekkingu
sinni á götum fjarðarins og
göngubröttum stígum fjallanna:
Settu ofan bátinn þinn, róðu yfir
íjörðinn, út íyrir nesið og inn í
fjörðinn fjær, lentu í vörinni hjá
vini þínum og hittu hann og
ræddu við hann. Tillaga mín leit-
ar lengri róta. Ég legg til, að ég
heimsæki vin minn í huganum.
'17' inur minn Bijánn í gamla
* vagninum, hann sagði mér
sögu. Við fórum í vagninum
hans, með kojunum fjórum og
eldhúsi og myndum upp um
veggina og með gargantækið á
fullu til að halda Bijáni við stýrið
og vagninum á veginum. Við vor-
um fimm í þessum gamla vagni á
löngum vegum landsins mikla,
sem liðuðust um endalaus fjöllin.
Þar var Fugl, stóri Indjáninn sí-
brosandi frá litla Kríþorpinu við
Höddsonflóa, og Vagn, danski
ferðalangurinn sem aldrei brosti á
ytra borði með manneskjuna á
bak við steinandlitið, og Vimmi
Sami, sem leiddi um barka sinn
og vit sín langan són fjallaúlfsins
og vestanvindinn hvínandi yfir
naktar heiðar og djúpa dali lands-
ins norðurþjóðar sinnar sem byrg-
ir andlit sitt og nafn fyrir augliti
þeirra voldugu sem kalla land
hennar sitt og sjúga lifsmerg þess,
og ég, kenndur við Vind, sögu-
ir bökkum Teslínvatnsins glitr-
andi í sólinni og barðið var beint
framhald af augnabrúnunum. Það
var langur bátur með stóran utan-
borðsmótor úti á vatni og maður
að vitja um net. En við ókum
áffam og Bijánn sagði söguna:
Fyrir nokkrum árum átti ég
heima í stóni borginni hér
langt suður ffá. Ég bjó með Kað-
línu, sem var falleg, og ég var
hamingjusamur. í marga mánuði
bjó ég í hamingju. Hún var indæl,
ég var hrifinn af henni víst, og
víst elskaði ég hana. Svo vildi
Kaðlína mig ekki lengur og hún
vildi ekki búa lengur með mér. Ég
vildi ekki fara á eflir henni og elta
hana, en mér leið illa. Ég var
sorgbitinn, já ég var langt niðri út
af Kaðlínu, ég hafði engan vilja
til neins lengur. Ég tók gítarinn
minn og ég fór. Ég fór úr borginni
stóru og ég fór alla leið til strand-
arinnar vestur við flóann mikla.
Þar voru fáein hús, eins og lítið
þorp og varla þó. Fólk var þar
mest á sumrin. Ég leigði hús
þama, gamalt hús fyrir lítið. Það
var tveggja hæða með verönd
ffaman við, hann hét Jónas sem
átti það. Hann átti nokkur gömul
hús þama og leigði þau fyrir litinn
pening. Hann er dauður núna, hef
ég heyrt. Ég var aleinn í þessu
húsi, sem ég leigði. Ég svaf í
skásta herberginu uppi og ég sat
oft á daginn og á kvöldin á pallin-
um fyrir framan húsið, löngu
kyrru siðdegin sat ég þar með gít-
arinn minn, og ég lék á hann, fitl-
aði við hann fyrst, en smám sam-
an fæddist lag, lag um Kaðlínu
sem var farin og falleg, tregalag
án orða. í mjúkri síðdegissólinni
lék ég lagið og ég sönglaði undir,
en engin orð. Lagið hennar Kað-
línar eignaðist aldrei nein orð. Ég
lék þetta lag aftur og aftur og
áffam í samfellu og gegnum það
bjarmaði sorgin eftir hana sem
var ekki meir. Ég gat ekki farið til
hennar og ég vildi ekki hverfa aft-
ur og leita hana uppi, mig langaði
ekki til þess lengur. Ég var kyrr.
Og sorgin var lika kyrr. Ég lék
dapur á gítarinn minn allan dag-
inn og gítarinn var jafh dapur og
ég. Og ég söng lagið hennar Kað-
línar án orða.
Svo kom hann, sonur ná-
grannans. Hann var átta eða níu
ára. Það burjaði með því að hann
kom upp í herbergið mitt. Það var
síðdegis, en aldrei þessu vant sat
ég ekkiá pallinum og fingraði gít-
arinn. Ég hafði ekki kraft til ann-
ars en að liggja ofan á rúminu
mínu og horfa opnum augum upp
í signar viðarplötumar í loftinu í
herberginu mínu. Og ég lá þama
og horfði á loftið og hurðin var í
hálfa gátt og ég heyrði að einhver
kom upp stigann. Fótatakið var
létt og kvikt, eins og hjá bami.
Svo birtist andlit drengsins í gætt-
inni og horfði á mig og hann ýtti
hurðinni til og kom allur inn og
hann stóð á miðju gólfinu og at-
hugaði mig rólegum augum.
Hann brosti ekki, horfði aðeins á
mig. Við horfðumst í augu. Og
hann sagði: „Ert þú maðurinn?“
Ég fór að brosa og ég brosti breitt
í fyrsta sinn í langan tíma og ég
svaraði: „Já. Ég er maðurinn.“
Foreldrar hans eða einhverjir
höfðu þá verið að tala um mig.
Þeim fannst ég sennilega undar-
legur, maðurinn í gamla húsinu
hans Jónasar. Því ég var undar-
legur. Þessar vikur var ég undar-
legur. Drengurinn leit í kringum
sig og svo fór hann án þess að
segja fleira.
Eftir þetta kom hann oft til
mín þar sem ég sat á síðdögum og
raulaði við gítarinn. Hann sagði
sjaldnast neitt, stóð bara fyrir
neðan pallinn og horfði á mig
leika. Ég brosti oft til hans. Ég var
farinn að brosa aftur. Hann brosti
ekki á móti. Ég sá hann aldrei
brosa. Hann kom og horfði á mig
leika, en hann sagði ekkert.
Einn daginn kom hann sem
JÓLATRÉSSKEMMTUN 1990
fyrir börn félagsmanna
og gesti peirra, verður í
Hreyfilshúsinu við Fellsmúla
annan dag jóla
kl. 15:00 -18:00
maður af eyjarfólki í hafinu sem
heldur að það sé stolt þjóð i klóm
amarins heimska sem slítur hold
og sýgur sál smárra þjóða. Og við
ókum yfir fjöllin og um þorpin og
á staðina til fólksins, Heins,
Meijó, Karkross, Karmakks, Tse-
kínakú, Votsonvatn, Teslín, og
við sögðum sögumar. En Bijánn
gat ekki sofnað. Kannski hafði
hann fengið sér einum bjór of
mikið, kannski hafði viskísopi
um of hrakið blundinn úr sál
hans, kannski hafði gamli vagn-
inn með brakandi gírana skilið
svefninn eftir við blágrænt vatn
andanna undir skógarhlíðinni. En
hann hló við mér og brosið lúrði
stöðugt í augum hans. Hann ók
gulum vagninum með kross-
sprungnum rúðunum og honum
fannst gaman að aka og hann var
góður ökumaður, en hann gat
ekki sofhað. Hann hélt sér vak-
andi við hávaða gargansins, en
svo bilaði það og Fuglinn sat við
borðið með allan stóra likamann
sinn spenntan og breiðleitt hlýtt
andlitið stíft af því honum leist
ekki á. Ég talaði við vin minn
Biján og fékk hann til að tala við
mig og hann sagði mér sögu. Sög-
una um það hvemig hann mætir
lífinu með opnum faðmi og bros-
andi munni og hlæjandi augum.
Ég ætla að segja þér söguna sem
Bijánn vinur minn sagði mér. Ég
get ekki sagt þér söguna eins og
hann sagði hana, það er ekki ger-
legt. En ég segi hana eins og ég
heyrði hana hjá honum.
g veit að þetta er lífið. Ég
JtL veit að ég mæti lifinu opinn.
Trén og fjöllin og fljótin og dýrin,
þau mæta mér opin. Þó ég mætti
úlfi, yrði ég ekki hræddur, því eg
veit að hann gerði mér ekkert.
Ekki einu sinni loðbjöminn ful-
lynda þarf ég að óttast. Ég er ekki
bjáni. Ég stend ekki með út-
breiddan faðminn móti steininum
sem kemur veltandi ofan fjallið,
vegna þess að steinninn fer sína
leið og steinninn hefur sínar eigin
ástæður. Það hafa líka úlfur og
bjöm. En ég er ekki hræddur. Ég
horfi í augu þeim og þeir lesa í
hug mér og ég les þeirra hug. Ég
skal segja þér hvers vegna. Það er
eiginlega leyndarmál. Kannski
verður það ekkert leyndarmál á
morgun, kannski fer það með mér
í gröfina. En ég ætla að segja þér
það, Vindinum ffá eyjunni í haf-
inu. -
Við heyrðum hrotumar aftan
úr vagninum. Þeir sváfu allir
þrir og þeir hefðu ekki heyrt orð
okkar hvort sem var vegna hávað-
ans í gamalli bensínvélinni sem
söng samfelldan urgsönginn í
gulu nefinu fyrir framan okkur og
dró vagninn á eftir sér veginn sem
stöðugt hélt áfram að vefa sig út
úr landinu ffamundan. Ég leit aft-
ur og sá hvemig tæmar á þeim
stóðu upp undan teppunum í koj-
unni aftast og á bekknum við
borðið og það var Fuglinn sem
hraut, löngum dillandi hrotum
eins og stór fugl.
Þeir vom mannlegar verur og
þessi gamli vagn var fullur af
mannlegum vemm og það var
gott að vera í þessum mggandi
gula heimi mannanna og ég fann
svo vel að ég var manneskja inn-
an um manneskjur, og það var
betra en áður að vera til sem mað-
ur og hluti allra manna. Bijánn
leit í spegilinn og hann hló við og
hann hélt áfram.
- Þeir em allir sofandi. Það er
gott. Ég ek og þú vakir með mér.
Já, ég ætla að segja þér þessa litlu
sögu sem fyrir mér er stór, stærsta
sagan sem til er.
Ég er ekki hræddur við fjallið.
Ég er ekki hræddur við tréð, né
úlfinn né bjöminn. Ég er ekki
hræddur við þennan veg og ég er
ekki hræddur við að aka þessum
bíl, þó ég hafi ekki sofið tvo daga
og tvær nætur. -
Rödd hans var hás, en hún bar
langt og undarlega skýrt, mjúk
var hún og lág og ég heyrði hvert
orð yfir grófar drunur vélarinnar.
Hann opnaði gosdós lipurlega
með annarri hendi og hellti í sig
innihaldinu í snöggum sopum og
hann dró ljósan kmkklaðan hatt-
inn niður í ennið og horfði gegn-
um sólgleraugun út undan honum
á langan veginn í mjúkum bugð-
unum milli hæðadraganna og
þurrleitra skógarþyrpinganna eft-
Félag jórniðnaðarmanna
Félag bifvélavirkja
Félag bifreiðasmiða
Iðja, félag verksmiðjufólks
Nót. sveinafélag netagerðarmanna
Félag blikksmiða
VERÐ KR: 500
Miðar seldir við innganginn