Þjóðviljinn - 27.06.1991, Blaðsíða 16

Iðja hleypur undir bagga
með
Starfsfólk hjá Álafoss hf.
sem eiga inni laun og orlof
hjá fyrirtækinu sjá nú
fram á að fá þessar
greiðslur. Iðja félag verksmiðju-
fólks hefur samþykkt að leysa til
sín launkröfur starfsfólks í Mos-
fellsbæ. Gert er ráð fyrir að þær
kröfur verði á milli 15 til 18
miljónir króna. Halldór Grön-
vald, skrifstofustjóri, Iðju segir
að nú sé verið að vinna í þessu
máli á tæknilegum grunni. -
Væntanlega fá okkar félags-
menn greiðslur á venjulegum
tíma, þ.e. 1. júlí, ef það verður
ekki, mun ekki langur tími líða
ur.s það fær sín Iaun, sagði Hall-
dór.
Þetta úrræði sem stjóm Iðju
hefur boðið félagsmönnum sínum
verður ekki nema hjá þeim er
firamselja, launakröfur sínar gegn
þrotabúi Álafoss hf.
Þrotabúið annast ekki launa-
greiðslu nema frá því að gjaldþroti
var lýst eða frá 20. júní. Verka-
lýðsfélögin ætla að hlaupa undir
bagga og leysa til sín launakröfur
starfsfólksins í þrotabúið.
Guðmundur Þ. Jónsson for-
maður Iðju, félags verksmiðju-
fólks í Reykjvík og nágrenni,
sagði að þeir starfsmenn sem feng-
starfsfólki Alafoss
ið hefðu laun sín greidd einu sinni
í mánuði ætti alla jafnan um 25
daga kaup hjá fyrirtækinu. Aftur á
móti hafa þeir sem fengið hafa út-
borgað háífsmánaðarlega einungis
inni 5 daga laun, sagði Guðmund-
ur.
Þrúður Helgadóttir, oddviti
starfsmanna í Mosfellsbæ, sagði
að fulltrúar starfsmanna væru í
góðu sambandi, bæði við verka-
lýðsfélögin og bústjóra þrotabús-
ins. - Verkalyðsfélögin hafa nú
ákveðið að taka á sig launakröfúr
starfsfólksins gegn þrotabúinu.
Fólkið mun síðan fá 60 prósent af
laununum greitt út, en félögin
halda eftir 40 prósentum, vegna
skatta o.fl. gjaldliða.
Aðspurð um framtíðina sagði
Þrúður að nú væri allt reynt til að
halda starfseminni gangandi. —
Þetta er ekki bara mál okkar starfs-
fólksins heldur þjóðarinnar allrar
að halda ullariðnaðinum gangandi.
Stéttarsamband bænda hefur til að
mynda sent fyrrum stjómendum
fyrirtækisins áskomn um að halda
starfsseminni áfram. Við starfs-
mennimir höfum gert það líka og
mér skilst að viðkomandi bæjarfé-
lög hafi sent samskonar áskomn,
sagði Þrúður.
-sþ.
Iðja hefur ákveðið að leysa til sln launakröfur starfsmanna á hendur þrotabúi Álafoss hf. Mynd: Kristinn.
Mikið magn eitur-
efna í æðarfuglum
Mikið magn eiturefna hefur greinst I æðarfuglum frá Bolungarvík. Hvort
jafnmikið magn finnst I fuglum vlðar um land verða frekari rannsóknir að
leiða I Ijós, en fjármagn til þeirra er af skomum skammti.
Talsvert magn af kopar og
klórkolefnissamböndum,
PCB og DDT- afleiður,
hafa greinst í fjórum æð-
arfuglum sem eiturefnadeild
Rannsóknastofu í lyfjafræði hef-
ur rannsakað. Ekki er hægt að
segja til um hvort efnin eru dán-
arorsök fuglanna né hvort þau
fínnist í fuglum víðar þar sem
þetta er í fyrsta sinn sem vefur
fugla er rannsakaður hérlendis.
Þorkell Jóhannesson prófessor
segir magn efnanna margfalt meira
en fundist hefur í fitu dýra á landi
og miklu meira en fundist hefur í
fúglum erlendis, t.d. við Sval-
barða.
Fuglamir voru sendir frá Bol-
ungarvík í íyrravor, en þar fundu
menn á annað hundrað grindhor-
aða líflitla og dauða æðarfugla í
Bolungarvíkurhöfn frá því í janúar
1990 fram í mars.
Guðión Atli Auðunsson deild-
arstjóri hjá Rannsóknastofnun flsk-
iðnaðarins segir ekki ólíklegt sam-
kvæmt þessu að fuglamir hafi
komist í eiturefni sem einhvem
tímann hafi lekið í höfnina fyrir
slysni og rótast upp við sanddæl-
ingu í höfninni.
„Gömul frystihús og mjölverk-
smiðjur vom með þétta a sínum
tíma sem innihéldu PCB-olíu. Þeir
vom bannaðir hér 1988, en em
ennþá í notkun þó stefnt sé að því
að stemma stigu við þeim,“ segir
Guðjón Atli. „Það er ekki ólíklegt
að um slíka þétta hafi verið að
ræða í Bolungarvik eins og á öðr-
imi stöðum. Það er vitað að þessu
var hent á hauga og þetta var að
leka út um allt land. Hin klórkol-
efnissamböndin sem fundust, þ.e.
DDT-afleiðumar, em skordýraeitur
sem ég held að hafí lítið verið not-
uð hér á landi. Líklegasta flutn-
ingsleið þessara efna hingað em
með loftstraumum. Hvað varðar
kopar þá er hann hærri í kræklingi
við Island en gerist og gengur í
heiminum af náttúrlegum orsökum
í hafinu. Þá er rétt að taka með í
reikninginn að þegar fuglamir
verða þetta fiturýrir af einhveijum
ástæðum þá eykst mjög styrkur
þessara efna í þeim. I öðm lagi er
mikilvægt að bera saman sambæri-
leg dýr til að geta metið niðurstöð-
urnar.“
Guðmundur Jakobsson sjó-
maður í Bolungarvík sendi fuglana
til greiningar fyrir rúmu ári. Hann
segist hafa giskað á að fuglamir,
sem vom grindhoraðir, hafi lent í
grútannengun frá loðnubræðslunni
í Bolungarvík, en sumir hafi talið
að þeir hafi orðið fyrir einhvers
konar'eitrun vegna sanddælingar í
höfninni sem gerð var skömmu áð-
ur ep fuglamir byrjuðu að drepast.
I janúar á þessu ári drapst aftur
íjöldi æðarfugla í Bolungarvík,
cnn fleiri en áður, en þá þótti ljóst
að það væri vegna grúts þar sem
lciðsla í tank bilaði um svipað leyti
og höfnin var löðrandi í grút. Ekki
var kannað sérstaklega á eiturefna-
deildinni hvort grútur var í fiðri
fuglanna.
„Við hefðum átt að senda
fuglahræ til greiningar aflur í ár til
þess að komast að pví hvort sömu
niðurstöður fengjust,“ segir Guð-
mundur. „Það pótti sumum sem
við væmm að sverta plássið út á
við, en ég vildi meina að þeir
svertu plássið fremur sem vildu
ekki viðurkenna hvemig ástandið
værj.“
í Bolungarvíkurhöfn og með-
fram hafnarköntunum liggja skólp-
ræsi frá ýmsum atvinnufyrirtækj-
um, svo sem loðnubræðslu, rækju-
verksmiðju, fiskvinnslu og ffá bæj-
arbúum sjálfum. Svo er víðar um
landið og skýrir ekki þessi lífrænu
aðskotaefni að sögn Guðjóns Atla.
Þorkell Jóhannesson prófessor
segir þessa rannsókn vera upphafið
að samstarfí sem nú hefur tekist
við Náttúmfræðistofnun um rann-
sóknir á fuglum. „Við höfum feng-
ið sýni úr 50 fálkum ffá Náttúm-
fræðistofnun sem hafa drepist á
löngum tíma af ýmsum ástæðum
og getum því borið saman niður-
stöður ffá ári til árs,“ sagði Þor-
kell. „Við ætlum einnig að rann-
saka teistur, þar sem það er njög
útbreiddur fugl. En vandinn er
bara sá að það er ótrúleg tregða í
kerfinu til að veita fjármagni til
mengunarrannsókna. Vísindaráð
hefúr ekki fengist til að styrkja
þessar rannsóknir og vísar á Hoil-
ustuvemd sem er fáránlegt. Það er
alveg sama hvar spurt er, þetta er
eins og að koma að læstum dymm
og ég vona bara að nýi umhverfisr-
áherrann standi sig betur í þessum
rnálurn." -vd.
Átta
miljónir í
þyrlusjóði
Stýrimanna-
skólans
Frá því nemendur við
Stýrimannaskólann í
Reykjavík stofnuðu sér-
stakan þyrlusjóð á Kynn-
ingardegi skólans fyrir
þremur árum, hafa safnast
um átta miljónir króna í
sjóðinn.
Við 100. skólaslit skól-
ans í síðasta mánuði vom
sjóðnum afhentar 100.000
krónur frá starfsmönnum og
útgerð flóabátsins Baldurs í
Stykkishólmi. Nú nýverið
barst sjóðnum svo stórgjöf
ffá útgerðarfélaginu Miðfelli
hf. í Hnífsdal, eða tvær milj-
ónir króna. I gjafabréfi til
sjóðsins ffá Jóakim Pálssyni
aðaleigenda fyrirtæksins
segir: „Vonum að þetta megi
verða hvatning til annarra
útgerðaraðila til þessa þjóð-
þrifamáleínis."
Með þyrlusjóðnum vilja
nemendur Stýrimannaskól-
ans í Reykjavík leggja sitt af
mörkum til að hægt verði að
hrinda í framkvæmd þvi
þjóðþrifamáli sem kaup á
fullkominni björgunarþyrlu
er. En eins og kunnugt er þá
em kaup á nýrri þyrlu ekki
aðeins öryggismál fyrir sjó-
mannastéttina, heldur alla
landsmenn.
-grh